Wiki Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄

Bō̤-ciéng hō̤ ùng

Kuóh-dà̤, iâ hô̤ lā̤ Kuóh-dà̤-giāng, Lièng-gă Sùng-mìng hĕ̤k-ciā Hók-ciŭ Dáng-mìng, sê sĕng-uăk diŏh Mìng-gĕ̤ng siông gâe̤ng Hók-ciŭ hāi-gièng gì siŏh ciáh mìng-hiê, sṳ̆k dáng-mìng gì siŏh cṳ̄ng. "Kuóh-dà̤" ciā sṳ̀ sê lṳ̆k-dê gà̤-dēng gì Háng-nè̤ng dó̤i ĭ-gáuk-nè̤ng gì miĕk-chĭng. Áng diòng-tūng lì gōng, kuóh-dà̤ siŏh-sié-nè̤ng dâi-dŏng duâi buô-hóng gì sì-găng dŭ dêu diŏh sùng gà̤-dēng, lṳ̆k-dê siông gì Háng-nè̤ng káng mâ̤ kī ĭ-gáuk-nè̤ng. Bók-guó gĭng-dáng, kuóh-dà̤ gĭ-buōng ī-gĭng siông-âng diâng-gṳ̆ lāu. Dṳ̀-kó̤ Hók-ciŭ gì kuóh-dà̤, dáng-mìng găk Dṳ̆ng-guók bĕk-dó̤i iâ ô hŭng-buó, chiông Mìng-nàng, Guōng-dĕ̤ng hī siŏh dái dŭ ô. Gô-dā̤ kuóh-dà̤ kō̤-nèng gó ô gô-dā̤ Mìng-uŏk-nè̤ng sĭng-tā̤ gì dĕk-cĭng, bók-guó hiêng-câi ī-gĭng gâe̤ng Háng-nè̤ng mò̤ sié-nó̤h kṳ̆-biék lāu. Gū-dâi cṳ̆ diē-sié ciŏng kuóh-dà̤ hô̤ lā̤ iù-tīng-cṳ̄, ciā miàng-cê diŏh «Báe̤k-sṳ̄» gâe̤ng «Săng-săng-cé» diē-sié dŭ ô chók-hiêng guó, sê dó̤i Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-nàng hāi gièng sĕng-uăk gì dáng-mìng gì tūng-chĭng. Dòng-dièu gâe̤ng Sóng-dièu gì sèng-âu ék-buăng gó̤ ĭ-gáuk-nè̤ng hô̤ lā̤ băh-cūi-lòng, băh-cūi-siĕng hĕ̤k-ciā băh-cūi-ìng, cī gūi ciáh miàng-cê diŏh «Săng-săng-cé» diē-sié dŭ ô gōng gáu. Dáng ciā cê sê cī nàng-huŏng gì ì-ìng, ciā chĭng-hŭ diŏh Sùi-dièu gì sèng-âu kăi-sṳ̄ chók-hiêng, gáu Nàng-sóng ī-hâiu ciáh kăi-sṳ̄ puō-biéng kĕk cuòi lì gó̤ cī siŏh dêng diŏh hāi-gièng sĕng-uăk gì nè̤ng. >>Sié lŏ̤h tĕ̤k...

Nṳ̄ â̤ báik mâ̤?

• 2022 nièng nièng-dā̤ Qatar gṳ̄-bâ̤ing guó sié-nóh kă-giù bī-suói?
• Ngò̤-lò̤-sṳ̆ găk 2022 nièng gâ̤eng Ukraine kăi-sṳ̄ páh sié-nóh ciéng-cĕng (dù)?
• Diòng-siók ô siŏh-cṳ̄ng có̤ ôi-sĕng sāi gì nó̤h, huăng-giāng sìng-mā â̤ dò̤ kó̤ kià kă-bōng-giâ buŏi, găk Nĭk-buōng ĕng siŏh-báh-nièng bô kō̤-ī biéng-có̤ sìng-mìng. Cuòi sê sié-nó̤h?
• Ĭng-guók gì sié-nó̤h sĭng-ùng ciŭ-bó̤ â̤ buŏng 8 bĭk bēng-buōng hióng cuòng-giù huák-hèng?
• Gó-dā̤ Hók-ciŭ-nè̤ng ô cê-gă gì chiū-sié biēu-sê só-cê. Ciŏng-ciŏng có̤ lī?

Dŏng-nièng gĭng-dáng

Gĭng-dáng sê 2024 nièng 04 nguŏk 18 hô̤, bái-sé. (sáuk-sĭng)

4 nguŏk 18 hô̤:

• 1025 nièng: Bolesław 1-sié(dù) găk Gniezno ciáng-sék dĕng-gĭ có̤ tàu ciáh Pŏ̤-làng guók-uòng.
• 1906 nièng: Mī-guók San Francisco huák-sĕng dê-cīng, sĕng--kó̤ 3000 nè̤ng.
• 1943 nièng: Nĭk-buōng hāi-gŭng sṳ̆-lêng Yamamoto Isoroku sô̤i gì hĭ-gĭ găk Bougainville ké̤ṳk Mī-guók nè̤ng páh giâ lì.
• 1955 nièng: 29 ciáh Ā-ciŭ gâe̤ng Hĭ-ciŭ guók-gă gì dâi-biēu găk Éng-nà̤ Bandung kŭi-huôi (Bandung Huôi-ngiê).

Cáuk-gă dù-piéng

Mìng-gĕ̤ng sê Hók-gióng-sēng dék duâi gì ò̤, huák-nguòng diŏh Hók-gióng gâe̤ng Gŏng-să̤ biĕng-gái gì Ū-ì-săng-măh, hióng dĕ̤ng-nàng làu diē Dĕ̤ng-hāi. Gáng-làu dòng 577 gŭng-lī, làu-mĭk miêng-cék 60,992 bìng-huŏng gŭng-lī, mū-liŏh iéng Hók-gióng ciòng sēng miêng-cék gì 50% ī-siông. Nàng-bìng cĭ gèng sê siông-iù, Nàng-bìng gáu Kŭ-chèng Cūi-kāu sê dṳ̆ng-iù, Cūi-kāu â-dā̤ sê hâ-iù. Mìng-gĕ̤ng ô cêng sâ̤ ciĕ-làu, cūi-liông hŭng-hó, bìng-gĭng làu-liông sê 1,980 lĭk-huŏng-mī/miēu, làu-mĭk miêng-cék găk Dṳ̆ng-guók ciō-iéu gĕ̤ng-ò̤ dâi-dŏng bà̤ dâ̤ 12 ôi, nièng bìng-gĭng làu-liông bà̤ ciòng-guók dâ̤ 7 ôi. Uòng-ò̤ gì làu-mĭk miêng-cék bī Mìng-gĕ̤ng duâi 11 buôi, bók-guó cūi-liông nâ sê ĭ gì 92%.