Nĭk-Buōng
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng.
/ 參考閩東語漢字其版本。
Nĭk-buōng-guók 日本国 | |
|---|---|
 guók-gì  guók-hŭi | |
| Guók-gŏ̤: 君が代 "Gŭng cī dâi" | |
.svg) | |
| Siū-dŭ gâe̤ng có̤i duâi siàng-chê | Dŭng-gĭng |
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | mò̤ |
| Sìng-nêng gì guók-gă ngṳ̄-ngiòng | Nĭk-buōng-ngṳ̄ |
| Céng-hū | dăng-ék-cié, ngiê-huôi-cié, gŭng-ciō lĭk-hiēng-cié |
• tiĕng-huòng | Naruhito |
• siū-sióng | Kishida Fumio |
| Lĭk-huák gĭ-gáiu | Guók-huôi |
• Siông-ngiê-iêng | Chăng-ngiê-iêng |
• Hâ-ngiê-iêng | Cé̤ṳng-ngiê-iêng |
| Miêng-cék | |
• Dŭ-liāng | 377,975 km2 (145,937 sq mi) (dâ̤ 62 miàng) |
• cūi-mĭk (%) | 1.4 |
| Ìng-kēu | |
• 2021 nièng gū-gié |  125,360,000 (dâ̤ 11 miàng) |
• 2020 nièng puō-că | 126,226,568 |
• Mĭk-dô̤ | 334/km2 (865.1/sq mi) (dâ̤ 24 miàng) |
| GDP (PPP) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |  $5.586 uâng-é (dâ̤ 4 miàng) |
• Bìng-gĭng | $44,585 (dâ̤ 27 miàng) |
| GDP (mìng-ngiê) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng | $5.378 uâng-é (dâ̤ 3 miàng) |
• Bìng-gĭng | $42,928 (dâ̤ 23 miàng) |
| Gini (2018 nièng) |  33.4dṳ̆ng · dâ̤ 78 miàng |
| HDI (2019 nièng) | 0.919 cĭng gŏ̤ · dâ̤ 19 miàng |
| Huó-bê | Nĭk-buōng yen (¥) (JPY) |
| Sì-kṳ̆ | UTC+9 (JST) |
| Kŭi-chiă huŏng-hióng | cō̤ |
| Diêng-uâ kṳ̆-hô̤ | +81 |
| ISO 3166 dâi-hô̤ | JP |
| Uōng-mĭk sáuk-siā | .jp |
Nĭk-buōng (日本) sê Ā-ciŭ dĕ̤ng buô Tái-bìng-iòng lā̤ gì dō̤-guók, diŏh Dṳ̆ng-guók, Dièu-siēng gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ dĕ̤ng sié. Ĭ sê sié-gái siông gĭng-cá̤ dâ̤ nê giòng gì guók-gă.
Lĭk-sṳ̄
Gū-dâi
Gê̤ṳng-dâi
1854 nièng, Mī-guók hāi-gŭng ciéng iàng Nĭk-buōng, páh kŭi lāu Nĭk-buōng hióng Să̤-huŏng gì duâi-muòng. Cĭng sâ̤ Nĭk-buōng-nè̤ng kăi-sṳ̄ chĭng-chāng, nêng-ùi Nĭk-buōng gì giòng-sêng sṳ̆-iéu "liê-kŭi Ā-ciŭ" ciék-sêu Să̤-huŏng-huá. Iù-sê, Nĭk-buōng cāi-năk lāu Să̤-huŏng céng-dê gâe̤ng huák-lŭk tā̤-cié. Cī kuŏ lĭk-sṳ̄ cêu hô̤ lā̤ "Mìng-dê Mì-sĭng" (明治維新).
Mìng-dê Mì-sĭng cĭ-hâiu, Nĭk-buōng sìng-ùi sié-gái có̤i giòng gì guók-gă cĭ ék, páh bâi Dṳ̆ng-guók (1894 - 1895 nièng gì Gák-ngū Hāi-ciéng) gâe̤ng Ngò̤-lò̤-sṳ̆ (1904 - 1905 nièng gì Nĭk-Ngò̤ ciéng-cĕng). Gáu Nê Ciéng sèng-hâiu, Nĭk-buōng gióng-lĭk "Dâi Dĕ̤ng-ā Gê̤ṳng-ìng-kuŏng" (大東亞共榮圈), liāng-tū bău-guák Nĭk-buōng buōng-tū, Kó-hiĕk Dō̤ nàng buô, Dṳ̆ng-guók dĕ̤ng-buô, Dièu-siēng, Dài-uàng, Nàng-iòng gâe̤ng Tái-bìng-iòng gì cĭng sâ̤ dê-kṳ̆.
Nĭk-buōng gì gê̤ṳng-dâi lĭk-sṳ̄ dŭ sê ké̤ṳk Gŭng-guók-cuō-ngiê sū tūng-dê gì, ék-dĭk gáu Nê Ciéng giék-sók: 1945 nièng Mī-guók hióng Nĭk-buōng gì Guōng-dō̤ gâe̤ng Diòng-gì dàu-bóng 2 lăk nguòng-cṳ̄-dâng, tài sī chiĕu-guó 21 uâng nè̤ng. 8 nguŏk 15 hô̤, Nĭk-buōng dàu-hòng, Nê Ciéng iù-sê giék-sók.
Hiêng-dâi
Ùng-huá
Dioh gū-cā, Nĭk-buōng gì ùng-huá sêu Dṳ̆ng-guók īng-hiōng cĭng duâi, cāi-ê̤ṳng Háng-cê, séng-hông Hŭk-gáu gâe̤ng Ṳ̀-gáu.
Nĭk-buōng hiêng-dâi gì ùng-huá sê Dĕ̤ng-huŏng gâe̤ng Să̤-huŏng gì ṳ̀ng-hăk.
Nĭk-buōng-nè̤ng ó̤i siăh ngṳ̀, nṳ̆k gâe̤ng sŭ-chái, bī-gáu chók-miàng gì ĭng-sĭk chiông "sêu-sṳ̆" (壽司) gâe̤ng "lăk-miêng" (拉麵).
Nĭk-buōng gì tā̤-ṳ̆k bī-gáu chók-miàng gì ô "iù-dô̤" (柔道), "kŭng-chiū-dô̤" (空手道) gâe̤ng "giéng-dô̤" (劍道). "Siŏng-páuk" (相撲) ék-buăng ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê Nĭk-buōng tā̤-ṳ̆k gì dâi-biēu.
This article uses material from the Wikipedia Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ article Nĭk-buōng, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nā bô lēng-gōa kóng, chiàu CC BY-SA 4.0 thang īng. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.