بسکتبال (اینگیلیسجه: باسکت-سبت، بال – توپ، سبت توپو)، بسکتبال توپو ایله تاخیم ایدمان اویونو.
اویونو هرهسی بئش نفردن عبارت ایکی تاخیم اویناییر. مقصد الله توپو رقیب کوماندانین ساحهسیندهکی ۳،۰۵ متر یوخاریدان وابسته سبته آتماق و عئینی حرکتی رقیب تاخیمیا ائتمهیه مانع اولماق. بوتون دۆنیادا مشهور اولان بیر ایدمان نؤعودور. ایلک اولاراق ۱۸۹۱-جی ایلده جیم نایسمیت (ژامئس نایسمیته) طرفیندن اوینادیلمیشدیر. جیم نایسمیت باسکتبولو مایاس قبیلهسینین تلاهیوتئنیئ اویونوندان گؤتوردویو دوشونولمکدهدیر.
بسکتبال، آمریکا بیرلشمیش اوستانلریین ماساچوست اوستانینده، ایسپرینقفیلد گنج کیشیلر کریستیان بیرلیگی (YMCA) تحصیل مکتبینده بدن تربییهسی معلمی اولان جیم نایسمیت طرفیندن ۱۸۹۱-ده یارادیلمیشدیر. آتلئت و بئیزبولجولارا قیش مشقلری ائتدیرمک مقصدیله اینکیشاف ائتدیریلهن بۇ اویوندا مقصد، تاختادان ائدیلمیش سبتلره توپون سوخولماسی ایدی. ایلک اویونالردا ۷ نفر ایکی تاخیم آراسیندا ۲۰ دقیقهلیک اوچ دؤوره اوزریندن اوینانمیشدیر. اویونون اصل هدفینی سبتلر میدانا گتیردییندن، دؤکتور نایسمیت طرفیندن بۇ اویونا "سبت توپو" معناسینی وئرن بسکتبال' آدی وئریلمیشدیر.
بسکتبال، یارادیلماسیندان قیسا بیر مدت سونرا YMCAی آشاراق بوتون مکتبلره، بیلیم یوردلار و حتی ژیمناستیک سالونلارینا قدر یاییلمیشدیر. گنجلرده بۇ ایدمانا قارشی اویانان ایستک کلوبلاری بسکتبال شعبهلری آچیب تاخیم قورماغا مجبور ائتمیش و بئلهجه بسکتبال، آمریکانین ان مشهور میلّی اویونو حالینا گلمیشدیر.
باسکتبولون آوروپاداکی ایلک سیناغی، ۱۸۹۳-جو ایلده پاریسین ترویس کوچهسیندهکی کؤهنه بیر ژیمناستیک سالونوندا ائدیلمیشدیر. داها سونرالاری، خصوصیله بیرینجی دونیا ساواشی اسناسیندا، بسکتبالون آوروپادا یاییلماسیندا آمریکالی عسگرلرین بؤیوک تأثیری اولموشدور. سۆرعتله اینکیشاف گؤسترهن بسکتبال بئلهجه آوروپادا ان یاییلمیش ایدمانلار آراسیندا یئرینی آلمیشدیر. آمریکا، ۱۸۹۷-جی ایلده کیشیلر، آردیندان ۱۹۰۰-جو ایلده قادینلار آراسیندا ایلک میلّی بسکتبال چئمپیوناتلارینی تشکیل ائدرک، بۇ ایدمانی اؤلکه دیامئترینده مشهور حالا گتیرمیشدیر. آمریکالیلار میلّی ایدمان اولاراق منیمسدیکلری باسکتبولو، ۱۹۰۴ سنت لویز اولمپیک اویونلاریندا کلوب تاخیم آراسیندا ماتچلار تشکیل ائدرک، اولمپیک اویونلارینا قاتیلان بوتون اؤلکهلره تانیتمیشلار. ۱۹۰۵-جی ایلده دۆنیانین ان بؤیوک ایدمان سالونلاریندان نیو یورک مادیسون سکوئر قاردن، قاپیلارینی بسکتبالا آچمیشدیر.
اوزاق شرقده ده ۱۹۱۳-جو ایلدهن اعتباراً قارشیلاشمالار ائدیلمهیه باشلانمیشدیر. بئلهجه بۇ اویون بیر نئچه ایل ایچینده کانادا، فرانسه، اینگیلیس، اوتریش، چین و هیندوستان باشدا اولماقلا، بوتون دۆنیا اؤلکهلرینده سۆرعتله یاییلمیش، خصوصیله بؤیوک شهرلردهکی گئنیش ایدمان ساحهلرینده ائدیلهن اونیوئرسیتئتلر آراسی قارشیلاشمالارین، بسکتبالون باخیملی ایدمان نؤعو اولاراق یاییلماسیندا اهمیتلی رولو اولموشدور. بئینلخالق هوسکار بسکتبال فئدئراسییاسی (فیبا)، بئینلخالق قارشیلاشمالاری ایداره ائتمک آماچ ایله، ۲۰ ایون ۱۹۳۲-ده سوئیسنین جئنئوره شهرینده سوئیس، یونان، ایتالیا، پورتوقال، آرژانتین، رومانی و چک ایسلواکی بسکتبال فئدئراسییالارینین ایشداشلیغی ایله یارادیلمیشدیر. فیبا هر دؤرد ایلده بیر، اولمپیک اویونلارینین تشکیل ائدیلدیی شهرده توپلاناراق، باسکتبولو داها جازیبدار حالا گتیرمک اۆچون لازیملی قایدادا دییشیکلیکلرینی ائتمکدهدیر.
آوروپا بسکتبال چمپیوناتی ۱۹۳۵-جی ایلده باشلامیش، ۲ ایلده بیر تشکیل ائدیلمکدهدیر. هوسکار بیر ایدمان نؤعو اولاراق بسکتبال، ایلک دفعه ۱۹۳۶-دا برلینده تشکیل ائدیلهن اولمپیک اویونلارینا داخیل ائدیلمیشدیر. ۱۹۵۱-جی ایلده باشلایان کیشیلر آراسیندا دۆنیا چمپیوناتینی ۱۹۵۳-ده قادینلار آراسیندا دۆنیا چمپیوناتی ایزلمیش، اولمپیک اویونلارینا بسکتبال نؤووندә قادینلار ایلک دفعه ۱۹۷۶-دا قاتیلمیشلار. آوروپا لیقاسی ایسه ۱۹۹۵-۹۶ فصلینده باشلامیشدیر.
قایدا پوزونتوسو و یا سهوی (سهولی گئتمه توپون خط خاریجینه چیخماسی هوجوم اویونچوسونون اوچ سانییهدن چوْخ پوست ایچینده دایانماسی v. ب) توپ ایستیفاده ائتمه حاقینی قارشی تاخیمیا وئرر. ائدیلهن فردی فاوللر ( ایتلهمه چکمه وورما توتما v. ب) ایسه اویونچونون فاول جزاسی آلماسینی تامین ائتدیی کیمی فاولون ائدیلدیی یئر گؤز قارشیسیندا ساخلانیلاراق رقیب توپو یاندان اویونا سالار یا دا سربست آتیش ائتمه حاقی قازانار.
200px|thumb|Basketbolda smatç
This article uses material from the Wikipedia تۆرکجه article بسکتبال, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). عکسی بللیلشدیریلمزسه، ایچیندهکیلر CC BY-SA 4.0 لیسانسی آلتیندادیلار. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki تۆرکجه (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.