Roald Amundsen
Roald Amundsen (16-iyul, 1872 — 18-iyun, 1928) — norvegiyalik qutb sayohatchisi va tadqiqotchi.
1911-yil 14-dekabrda birinchi boʻlib Janubiy Qutbga yetgan.
| Roald Engelbregt Gravning Amundsen | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi | 16-iyul 1872-yil Borge, Norvegiya |
| Vafoti | 18-iyun 1928-yil (55 yoshda) Byorne, Norvegiya |
| Fuqaroligi | Norvegiya |
| Ota-onasi | Jens Amundsen |
Amundsen Rual (1872.16.7 — 1928) — norveg qutb sayyohi. Birinchi marta 1903 — 06 yillarda „Yoa“ kemasida Shimoli-gʻarbiy dengiz yoʻli orqali Grenlandiyadan Alyaskaga oʻtdi. Kanada Arktikasidagi King-Vilyam o.da ikki yil davomida muhim geomagnit kuzatishlar oʻtkazdi. A. 1904-yil Butiya-Feliks yarim orolda Shimoliy magnit qutbini tekshirdi va shu atrofdagi 100 ga yaqin orollarni birinchi boʻlib haritaga tushirdi. 1911-yil „Fram“ kemasida Antarktikaga eks-peditsiya uyushtirdi. Oʻsha yili 14 dekda tarixda birinchi boʻlib (R. Skottdan bir oy oldin) Janubiy qutbga yetib bordi va u yerdan qaytishda Qirolicha Mod togʻ tiz-masini (bal. 4500 m) kashf etdi. A. 1926-yil 12 — 13-mayda birinchi marta Arkti-ka ustidan „Norvegiya“ dirijablida Shpitsbergen — Shimoliy qutb — Alyaska marshruta boʻyicha uchib oʻtdi. 1928-yilda Umberto Nobile ekspeditsiyasi halokatga uchragach, A. ekspeditsiyachilarga yordam koʻrsatish uchun 18-iyunda gidrosamolyotda uchib borayotganda u ham Barens dengizida halokatga uchrab bedarak yoʻqolgan. A. oʻz sayohatlari haqida bir necha asar yozgan. A.ning rus tilida: „Muz okeani ustidan 454uchib oʻtish“ (L., 1927, L. Elsvort bilan birgalikda yozilgan), „Mod“ kemasida Osiyoning shimoliy sohili boʻylab eks-peditsiya (1929), „Janubiy qutb“ (1937), besh jildli asarlar toʻplami (L., 1936 — 39), „Mening hayotim“ (M., 1959) va boshqa asarlari bosilib chiqqan. Antarktida yaqinidagi bir dengiz va Amerika qutb stansiyasi (Amundsen — Skott) hamda togʻ tizmasi, qoʻltiq, suv osti soyligi (Shimoliy Muz okeanida) A. nomiga qoʻyilgan. Ad.: Dyakonov M., Amundsen, M., 1937; Yakovlev A., Rual Amundsen, M., 1948.
Adabiyotlar
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
| Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 |
This article uses material from the Wikipedia O‘zbek article Roald Amundsen, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Matndan CC BY-SA 4.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki O‘zbek (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.