Олунньу 6: күнэ-дьыла

Сыл бүтүө 328 күн (ордук хонуктаах сылга 329 күн) баар.

• ХНТ  ХНТ — Аан дойдуга Дьахтар ууһуур уорганнарын эчэтиигэ тулуйумтуота суох сыһыан күнэ. Сомали, Гвинея, Джибути уонна Эгиипэт кыргыттарыгар маннык эчэтэр эпэрээһийэни ордук элбэхтик оҥороллор.
•   Саамнар — Саамнар дойдулар ардыларынааҕы күннэрэ
• Сиэп төлөппүөнүттэн батыныы аан дойдутааҕы күнэ
• Арассыыйа  Арассыыйа, Украина  Украина — Бармен күнэ
• Таджикистан  Таджикистан — Милиисийэ күнэ

• 1819 — Британия Ост-Ииндийэтээҕи хампаанньатын бэрэстэбиитэлэ сэр Томас Стэмфорд Раффлз Сингапуру олохтообут.
• 1820 — Америкаттан бастакы 86 афроамериканец Африкаҕа билиҥҥи Либерияҕа көспүттэр.
• 1840 — Саҥа Зеландияҕа Британия уонна олохтоох маори тойотторо Вайтанги дуогабарын түһэрсибиттэр. Саҥа Зеландия Улуу Британия колонията буолбут.
• 1865 — Санкт-Петербурга күн оройун бууска ытыытынан бэлиэтиир үгэс олохтоммут.
• 1909 — Петербургтан Саха уобалаһын күбүрүнээтэрэ Иван Крафт Дьокуускай куоратын кулубатыгар Павел Юшмановка тэлэгирээммэ ыыппыт. Онно Крафт куоракка элэктириистибэни киллэрэргэ анаан 100 тыһыынча солкуобайы иэс ылбытын туһунан эппит.
• 1910 — Аатырбыт атыыһыт Николай Эверстов — Сэрбэкэ 50 тыһыынча солкуобайы уган Куорат общественнай баанын арыттарбыт.
• 1921 — Түүн Дьокуускайга губчека саха буржуазнай националистарын, офицердар уонна кулактар саагыбардарын арыйбыт, 300-400 киһи хаайыллыбыт, 32 киһи расстрелламмыт. Кэлин Иван Строд ахтыытынан, бу курдук ЧК суоһумар быһыылара уонна атын да бэлиитикэҕэ сыыһалар оччотооҕу үчүгэйэ суох быһыыны-майгыны эбии тыҥаппыттар. Бу сыл күһүнүгэр Саха уобалаһыгар өрө туруу саҕаламмыта.
• 1933 — Өймөкөөн метео ыстаансыйата (1929 с. төрүттэммит) Саха сиригэр саамай намыһах температураны бэлиэтээбит — −67,7°С. Бу иннинэ 1926 с. геолог Сергей Обручев, Черскэй сиһигэр баран иһэн Өймөкөөн Томторугар −71,2°С буолуон сөп диэн бэйэтин күннүгэр суруйбут. Ол эрээри кээмэйдээбитин туһунан атын докумуон хаалбатах буолан, бу билиниллибэт.
• 1942 — Калининскай фронт: ньиэмэс 9-с аармыйата ССРС 29-с аармыйатын икки өттүтэн кимэн киирбит (илинтэн Ржев өттүнэн уонна арҕааттан Оленино өттүнэн), 39-с аармыйа уонна 11-с кавалерия корпуһун ситимнэрин быспыт, түмүгэр 29-с аармыйаны төгүрүйбүт.
• 1952 — Елизавета II Холбоһуктаах Хоруоллук королевата буолбут.
• 1952 — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкома "Саха литературатын устуоруйатыгар буржуазнай уонна националистическай тиэрэ эргитиилэр тустарынан" уураах ылбыт.
• 1952 — «Кыһыл табаһыт» («Красный оленевод», «Колымская правда») диэн Аллараа Халыма улууһун хаһыатын бастакы нүөмэрэ тахсыбыт.
• 2000 — Иккис Чечен сэриитин кэмигэр федеральнай күүстэр Грознай куоратын ылбыттар.
• 2023 — Туурсуйа соҕуруу өттүгэр уонна киинигэр, ону таһынан Сиирийэ хоту уонна арҕаа өттүгэр 7,8 МВт сир хамсааһына, онтон 7,7 МВт күүстээх афтершок буолбут. Бу түмүгэр 59 000 тахса киһи өлбүт, 121 000 киһи бааһырбыт.

• 1536 — Тоётоми Хидэёси — Дьоппуону түмпүт байыаннай уонна бэлиитикэ диэйэтэлэ.
• 1905 — Степан Ефремов — драматург, Саха сиригэр Гражданскай сэрии кыттыылааҕа, Саха АССР искусствотын үтүөлээх деятелэ, Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, Хаҥалас улууһун Ытык гражданина.
• 1917 — Леонтий Горбунов — 40 сыл Сангаардааҕы рудникка үлэлээбит шахтер, проходчиктар биригэдьиирдэрэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
• 1917 — Гаврил Макаров — Саха АССР устуоруйатын чинчийбит устуоруйа билимин хандьыдаата, профессор, СӨ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, Нам уонна Чурапчы улуустарын бочуоттаах гражданина.
• 1985 — Рустам Каженкин — бэйиэт, оскуола учуутала, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун эдэр литератордарын сүбэтин салайааччыта.

• 1981 — Яков Кычкин — Саха драматическай-музыкальнай тыйаатырын артыыһа, Саха АССР үтүөлээх артыыһа. Кини аата дойдутугар Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Маттатын кулуубугар иҥэриллэн турар.
• 2013 — Галина Кривошапко — дирижер, РСФСР Үтүөлээх артыыһа, Саха АССР Норуодунай артыыһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ (2002), «Хотугу сулус» уордьан кавалера (2011).