Roald Amundsen: Esplorador polar noruegu

Roald Amundsen
Vida
Nacimientu	Borge (es) , 16 de xunetu de 1872
Nacionalidá	Noruega
Residencia	Roald Amundsen's house in Uranienborg (en) Oslu Fredrikstad
Muerte	Océanu Glacial Árticu, 18 de xunu de 1928 (55 años)
Sepultura	Mar de Barents
Causa de la muerte	accidente aereu
Familia
Padre	Jens Amundsen
Casáu con	ensin valor
Hermanos/es	Leon Amundsen
Estudios
Llingües falaes	noruegu
Oficiu	esplorador, escritor, marineru, investigador, esplorador polar, aviador, viaxeru, piloto naval (es)
Participante Expedición Amundsen (es) Expedición Antártica Belga (es) The Gjøa expedition (1903–1906) (en) The Maud Expedition (1918–1925) (en)
Premios	ver Medal of Merit Medal for Aeronautical Valour Medaya Polar Medaya d'Oru del Congresu de los Estaos Xuníos Medal of Merit in Gold with Crown Livingstone Medal Medalla Constantino Caballero de La Orden de Leopoldo caballeru de la Lexón d'Honor Caballeru Gran Cruz de la Orde de San Olav‎  (20 payares 1906) Gran Cruz de la Orde de Franciscu Xosé  (1907) premio Fridtjof Nansen en la categoria matemáticas y ciencias naturales  (1907) Medalla Hubbard  (1907) Medaya de los Patrones de la Royal Geographical Society  (1907) Order of the Polar Star - Commander's Grand Cross  (1912) Alexander von Humboldt Medal  (1912) Medaya del Polu Sur  (1912) Medaya Charles P. Daly  (1912) Medalla Vega  (1913) Gran Medaya d'Oru de les Esploraciones  (1913) Medal for Outstanding Civic Service  (1925) Medaya Plus Ultra  (18 xunetu 1928)
IMDb	nm0025468

La so primera estancia nel Árticu foi en 1897, demientres la expedición del Gerlache. En 1903 descubrió'l pasu del Noroeste y bordió la costa norte del Canadá a bordu del Gjoa. El so envís principal yera la conquista del Polu Norte, pero, cuando preparaba la espedición p'algamar esti oxetivu, tuvo noticies de que'l norteamericanu Robert Peary yá se-y adelantara.

Home de gran flesibilidá, modificó los sos planes sobre la marcha y empobinóse pal Antárticu, cola gucia de ser el primeru n'aportar al Polu Sur. En xunu de 1910 zarpa oficialmente haza l'Estrechu de Bering y manda un telegrama a Scott: "Tomo llibertá d'informavos que tomo ruta haza L'Antártida". El 15 de xineru de 1911 instala'l so campu base na bahía de les Ballenes, en L'Antártida. Cuando'l Terra Nova, el barcu de Scott, penetra na bahía de les Ballenes y ven el Fram, queden sorprendíos pola calidá de la espedición noruega, la esperiencia de los homes y, sobre too, pol númberu de perros que lleva Amundsen. Ye por esta fuerte impresión polo que Scott asitiará'l so campamentu a 700 Km al oeste del campu d'Amundsen, en Cap Evans. El 20 d'ochobre Amundsen, Olav Bjaaland, Helmer Hansen, Sverre Hassel y Oscar Wisting parten rumbu al Polu Sur. El 14 d'avientu de 1911 la espedición algama l'oxetivu. La preparación físico y téunico de la espedición, basada nel emplegu de trineos tiraos por perros y la participación d'esquiadores esperimentaos, asina como'l so ampliu conocimientu del tarrén, foron les claves que-y permitieron ser el primeru n'algamar esi oxetivu. D'esta miente superó por escasu marxe a la desgraciada espedición del capitán Robert Scott, qu'aportó al mesmu llugar poques selmanes dempués. Les sos restantes espediciones, qu'efectuó n'acabando la Primer Guerra Mundial, tuvieron por oxetivu algamar el Polu Norte, el so gran suañu, qu'enxamás vio cumplíu.

En 1925, con tres aviones, tuvo más vera del polu que naide, sacabte Peary. En 1926 fizo un nuevu intentu a bordu del dirixible de construcción italiana Norge, mandáu por Umberto Nobile, col que sobrevoló'l polu'l 12 d'abril. Tres l'accidente de Nobile y col so nuevu dirixible, l'Italia, en 1928, Amundsen partió'l 18 de xunetu, n'hidroavión, al rescate del italianu, empresa na qu'alcontró la muerte.

•   Wiki Commons acueye conteníu multimedia sobre Roald Amundsen  .