Pryce Pryce-Jones: Arloeswr busnes archebu drwy'r post

Ganwyd yn Llanllwchaearn ger y Drenewydd. Cafodd ei urddo yn farchog ym 1887.

Pryce Pryce-Jones
Ganwyd	16 Tachwedd 1834  Llanllwchaearn
Bu farw	11 Ionawr 1920  y Drenewydd
Dinasyddiaeth	Cymru, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Galwedigaeth	gwleidydd
Swydd	Aelod o 25ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 23ain Senedd y Deyrnas Unedig
Plaid Wleidyddol	y Blaid Geidwadol
Priod	Eleanor Morris
Plant	Henry Morris Pryce-Jones, Albert Westhead Pryce-Jones, Edward Pryce-Jones

 

Roedd Pryce Jones yn ail fab i William Jones, cyfreithiwr, y Drenewydd a'i wraig, Margaret Goodwin, perthynas i'r diwygiwr cymdeithasol Robert Owen. Ar 6 Ebrill 1859, priododd Eleanor (bu f. 1914), ferch Edward Rowley Morris o'r Drenewydd, bu iddynt bedwar mab a phedair merch gan gynnwys:

• Mary Eleanor Pryce-Jones (1860–1945)
• Cyrnol Syr Edward Pryce-Jones (1861–1926) a olynodd ei dad fel AS Bwrdeistrefi Maldwyn. Mab iddo ef a Beatrice Hardy ei wraig oedd Syr Pryce Victor Pryce Jones, ail farwnig (1887–1963)
• Elizabeth Anne Pryce-Jones (1862–)
• William Earnest Pryce-Jones (1867–1949) pêl-droediwr rhyngwladol Cymreig
• Albert Westhead Pryce-Jones (1870–1946) pêl-droediwr rhyngwladol Cymreig
• Katharine Charlotte Pryce-Jones (1873–1953)
• Agnes Rosa Pryce-Jones (1874–1955)
• Y Cyrnol Henry Morris Pryce-Jones (1878–1952) o Warchodlu'r Coldstream, mab iddo ef a'i wraig Marion Vere (1884-1956) oedd yr awdur a beirniad llenyddol Alan Payan Pryce-Jones

Dechreuodd weithio fel prentis dilledydd yn Y Drenewydd pan yn 12 oed a bu'n rheoli'r busnes yn 21 oed am fod y perchnogion i ffwrdd ar y pryd. Sefydlodd ei fusnes ei hun ym 1852 a dechreuodd fusnes gwerthu drwy'r post gan anfon patrymau i foneddigion lleol. Sefydlodd y Royal Welsh Warehouse yn y Drenewydd ym mis Hydref, 1879 a thyfodd y busnes yn gyflym. Roedd tua 250,000 - 300,000 o gwsmeraid ganddo ledled y byd, gan gynnwys y Frenhines Victoria: yr oedd yn gwerthu dillad isaf iddi, ac i Florence Nightingale. Roedd ei gwmni yn cynnwys ffatri, storfa ac - o 1901 ymlaen - ei swyddfa bost ei hun. Dyfeisiodd yr Enclisia, sef gwely cludadwy gyda blanced yn debyg i sach gysgu modern.

O'r 1860au ymlaen, arddangosai wlanen y Drenewydd yn yr Eisteddfod Genedlaethol a ledled y byd a chafodd nifer o wobrau hefyd, er enghraifft mewn arddangosfeydd ym Mharis, Brwsel a Berlin yn Ewrop a hefyd yn Philadelphia yn Unol Daleithiau America a Melbourne yn Awstralia.

Ymdrechai Pryce-Jones hefyd i wella'r gwasanaeth parseli post a'r gwasanaeth rheilffordd yr oedd yn dibynnu arnynt yn llwyr yn ei fusnes. Yn y dechrau roedd yn defnyddio'r goets fawr i gludo parseli i'w gwsmeriaid, ond erbyn diwedd y 1870au roedd tri cherbyd arbennig gan y North West Railway Company i gludo parseli o'r Drenewydd i Euston yn Llundain.

Cafodd ei ethol yn Aelod Seneddol Ceidwadol dros Bwrdeistref Trefaldwyn o 1885 i 1886, ac o 1892 i 1895. Ym 1891, daeth Pryce-Jones yn Uchel Siryf Sir Drefaldwyn.