Penarlâg: Pentref yn Sir y Fflint

Saif yn nwyrain y sir, ar gyffordd yr A55 a'r A550 tua 6 milltir i'r gorllewin o ddinas Caer dros y ffin. Mae Llyfrgell Deiniol Sant, a sefydlwyd gan William Ewart Gladstone yno. Bu'r Rhyddfrydwr enwog fyw yn y pentref am dros 60 mlynedd. Deiniol yw nawddsant y plwyf. Ceir maes awyr bychan ger y pentref.

Penarlâg

Math	pentref, cymuned
Daearyddiaeth
Sir	Sir y Fflint
Gwlad	Cymru
Yn ffinio gyda	Ewlo
Cyfesurynnau	53.182°N 3.02°W
Cod SYG	W04000190
Cod OS	SJ315655
Cod post	CH5
Gwleidyddiaeth
AC/au	Jack Sargeant (Llafur)
AS/au	Mark Tami (Llafur)
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Erthygl am y pentref yw hon. Am y cwmwd canoloesol gweler Penarlâg (cwmwd).

Mae'r eglwys yn dyddio o'r 13g os nad yn gynt ac yn gysegredig i Sant Deiniol, esgob cyntaf Bangor. Ail-godiad yw'r eglwys bresennol, yn sgil tân a losgodd ran o'r eglwys wreiddiol yn ulw ym 1857. Codwyd eglwys newydd gan y pensaer Scott ac mae ganddi nifer o ffenestri lliw godidog gan yr arlunydd Cyn-Raffaëlaidd Edward Burne-Jones.

Cafodd Castell Penarlâg ei godi gan arglwyddi Normanaidd Caer. Fe'i cipiwyd a'i ddinistrio gan Dafydd ap Gruffudd, gweithred a fu'n un o symbylau Ail Ryfel Annibyniaeth Cymru. Ni ddylid ei gymysgu â'r ffug-gastell o'r 18g a elwir hefyd yn Gastell Penarlâg, cartref Gladstone.

• William Ewart Gladstone
• Gary Speed - treuliodd cyn-gapten tîm pêl-droed cenedlaethol Cymru ei ddyddiau ysgol yn y dref
• Edith Lucy Austin chwaraewraig tenis dros Loegr a anwyd yn y pentref

•  
  Llyfrgell Gladstone (cynt: Llyfrgell Sant Deiniol)
•  
  Llyfrgell Gladstone
•  
  Cerflun ar fur y Llyfrgell
•  
  Cerflun o Gladstone ar y lawnt o flaen Llyfrgell Gladstone
•  
  Eglwys Sant Deiniol
•  
  Cerflun marmor o Gladstone a'i wraig yn Eglwys Sant Deiniol
•  
  Llun manwl

• Penarlâg (cwmwd), cwmwd canoloesol
• Castell Ewlo, castell Cymreig ger Ewlo