Roedd John Jones, Talysarn (1 Mawrth 1796 – 16 Awst 1857) yn bregethwr adnabyddus i'r Methodistiaid Calfinaidd yng Nghymru.
John Jones, Tal-y-sarn | |
---|---|
Ganwyd | 1 Mawrth 1796 Dolwyddelan |
Bu farw | 16 Awst 1857 |
Dinasyddiaeth | Cymru |
Galwedigaeth | crefyddwr, pregethwr |
Priod | Fanny Jones |
Plant | Thomas Jones, Ann Jones, John Jones |
Ganwyd John Jones mewn cartref nodedig o'r enw Tanycastell, Dolwyddelan, ar 1 Mawrth, yn ddisgynnydd ar ochr ei dad a'i fam i William Prichard ac Angharad James o Gwm Penamnen. Ganwyd mae'n debyg yn 1796, er bod ei fywgraffydd yn cofnodi amheuaeth ynglŷn â ai yn 1796 eu 1797 yr oedd. Ni chafodd addysg ffurfiol, ac roedd yn uniaith Gymraeg.
Tua 1820, ac yntau'n ddyn ifanc, roedd yn weithiwr ar adeiladu ffordd newydd Thomas Telford rhwng Capel Curig a Llyn Ogwen - sef yr A5 presennol. Tua'r un adeg, roedd hefyd yn ymddiddori mewn materion crefydd, a bu'n treulio amser ar ben ei hun mewn ceunant o'r enw Nant y Tylathau, ar lethrau Moel Siabod, yn myfyrio ac ystyried pregethu.
Aeth ymlaen i fod yn chwarelwr, ac yn 1822 symudodd i fyw i Dalysarn yn Nyffryn Nantlle. Yn fuan wedi hyn, cyfarfu a phriododd Frances, neu Fanny, Edwards. 'Rhoddodd gorau i'r chwarel yn fuan wedi priodi, a bu John a Fanny Jones yn cadw siop gwerthu pobdim yn Nhalysarn. I bob pwrpas, hi oedd yn gweinyddu'r siop - gan fod ganddi Saesneg a dealltwriaeth ar fasnach, ac yn gallu trin yr holl brynu a gwerthu - gan adael amser iddo yntau deithio a phregethu. Erbyn 1829 fe'i ordeinwyd yng ngwasanaeth yr Eglwys Methodistaidd. Aeth ymalen i fod yn bregethwr adnabydus ledled Cymru.
Rhwng 1850 a 1852 roedd wedi ymuno ac eraill i brynu Chwarel Dorothea, a bu'n arolygydd ar y chwarel. Ond ymddengys nad oedd yn lwyddiant mawr fel perchennog chwarel ac roedd y gwaith yn amharu ar ei bregethu hefyd.
Bu i nifer o'i frodyr a'i chwiorydd, ynghyd â nifer eraill o Ddolwyddelan a'r ardal, ymfudo i Wisconsin, gan ymsefydlu yn bennaf o gwmpas pentref Cambria, ac ymddengys iddo yntau ystyried ymuno â hwy yn America. Ond yng Nghymru arhosodd John a Fanny Jones, a chael tri-ar-ddeg o blant.
Bu farw ar 16 Awst, 1857, ac fe'i gladdwyd ym mynwent eglwys Llanllyfni. Yn gorymdeithio gyda'r cynhebrwng oedd 8 o feddygon, 65 o weinidogion a phregethwyr, 70 o flaenoriaid, 200 o gantorion a chantoresau ac oeddeutu 4,000 o feibion ac o ferched, a'r niferoedd yn tyfu ar y ffordd gan efallai 2,000 arall. Bu farw Fanny, ei wraig, ar 1 Awst, 1877.
Llwyddiant mawr John Jones oedd ei fod yn siarad yn uniongyrchol ac yn effeithiol i'r bobl gyffredin am ystyr crefydd i'w bywydau, nid am ddadleuon diwinyddol.
Yn ôl y Parchedig M. Hughes, o'r Felinheli,
Ac yn ôl Owen Thomas, ei fywgraffydd,
'Roedd hefyd yn gerddor, a chyfansoddwr yr emyn-dôn 'Llanllyfni'.
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article John Jones, Tal-y-sarn, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.