Gwyddoniadur Cymru Yr Academi Gymreig

Mae'n ymwneud â Chymru'n unig, yn wahanol i'r Gwyddoniadur Cymreig a gyhoeddwyd mewn deg cyfrol rhwng 1854 a 1879 gan Thomas Gee oedd yn wyddoniadur cyffredinol; yn hytrach mae'n debyg i Cymru: yn Hanesyddol, Parthedegol a Bywgraffyddol a olygwyd gan Owen Jones ac a gyhoeddwyd rhwng 1871 a 1875. Cyhoeddwyd y gyfrol yn Saesneg yr un pryd wrth yr enw Encyclopedia of Wales.

Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig

Enghraifft o'r canlynol	gwaith ysgrifenedig, gwyddoniadur cenedlaethol
Dyddiad cyhoeddi	2008

Mae trwch yr erthyglau am lefydd yng Nghymru ac am ei phobl. Cyfyngir yr erthyglau bywgraffyddol i unigolion sydd wedi marw. Y golygyddion yw John Davies (golygydd ymgynghorol am ddau fersiwn), Menna Baines (golygydd y fersiwn Cymraeg), Nigel Jenkins (golygydd y fersiwn Saesneg) a Pheredur Lynch.

Dechreuwyd ar y prosiect yn Ionawr 1999 a chyhoeddwyd y llyfr ar 31 Ionawr 2008, er mai 14 Tachwedd 2007 oedd y dyddiad lansio gwreiddiol.

Arianwyd y prosiect, a gostiodd £300,000, gan yr Academi Gymreig, Gwasg Prifysgol Cymru a hefyd cymorthdal gan Gyngor Celfyddydau Cymru drwy arian Loteri.

• Cyfanswm y geiriau - cyfrol Cymraeg: 838,152, cyfrol Saesneg: 787,693
• Cyfanswm yr erthyglau: dros 5,000
• Nifer o dudalennau - cyfrol Gymraeg: 1,112, cyfrol Saesneg: 1,088,
• Nifer o gyfranwyr: 374
• Argraffwyd gan wasg ym Malta

• Mae rhai adolygwyr wedi awgrymu nad yw'r dewis o bynciau, na'r modd mae rhai erthyglau yn ymwneud â gwleidyddiaeth wedi eu geirio'n gwbwl gytbwys, ac y dylai fod ynddo fwy o sôn am rôl y mudiad llafur Prydeinig.
• Beirniadaeth arall arno yw ei bris: £65, er fod broliant gwefan Llenyddiaeth Cymru (yr Academi) yn mynnu: ""Llyfr y bydd pob teulu o Gymry sydd â’u treftadaeth yn agos at eu calon am fod â chopi ohono" – dyna sut y diffiniwyd Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig gennym."
• Nid oes sôn ynddo am Wicipedia nac am: Evan Jenkin Evans, Syr Horace Evans, Clive W. J. Granger, Thomas James Jenkin, Kenneth Glyn Jones ayb - gwyddonwyr Cymreig nag ychwaith am Gastell Gwrych a'i berchennog Lloyd Hesketh Bamford-Hesketh.
• Mae llawer o'r wybodaeth sydd ynddo'n ffeithiol anghywir gan gynnwys dyddiad marw Donald Watts Davies a fu farw yn 2000 ac nid 1999, dyddiad geni Lewis Edwards neu'r stori a geir yn yr erthygl am Gelert.

• Gwyddoniadur Cymru yr Academi Gymreig, gol. John Davies, Menna Baines, Nigel Jenkins a Peredur Lynch (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru, 2008) ISBN 978-0-7083-1954-3