Mae dynwarededd Batesaidd yn fath o ddynwarededd lle mae rhywogaeth ddiniwed wedi esblygu i efelychu signalau rhybuddio rhywogaeth niweidiol sydd wedi'i chyfeirio at ysglyfaethwr sy'n targedu'r ddwy.
Mae wedi ei henwi ar ôl y naturiaethwr Seisnig Henry Walter Bates, ar ôl ei waith ar loÿnnod byw yng nghoedwigoedd glaw Brasil. Roedd Bates yn ffrind i Alfred Russel Wallace.
Delwedd o Bates 1861, yn darlunio dynwarededd Batesaidd rhwng rhywogaethau Dismorphia (rhes uchaf a'r trydedd rhes) a nifer o Ithomiini (Nymphalidae) (ail res a rhes waelod). Rhywogaeth nad yw'n Batesaidd, Pseudopieris nehemia, sydd yn y canol. | |
Math | dynwarededd |
---|---|
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Dynwarededd Batesaidd yw'r ffenomen ddynwaredol mwyaf adnabyddus ac a astudiwyd fwyaf, fel bod y gair ‘dynwarededd’ (S. mimicry) yn aml yn cael ei drin yn gyfystyr â dynwarededd Batesaidd. Mae yna lawer o ffurfiau eraill fodd bynnag, rhai yn debyg iawn mewn egwyddor, eraill ymhell ar wahân. Mae'n cael ei gyferbynnu'n aml â dynwarededd Müelleraidd, math o gydgyfeirio rhwng dwy neu fwy o rywogaethau niweidiol sydd o fudd i'r ddwy ochr. Fodd bynnag, oherwydd y gall fod gan y dynwaredydd rhywfaint o amddiffyniad ei hun, nid yw'r gwahaniaeth yn absoliwt. Gellir ei gyferbynnu hefyd â mathau gwahanol o ddynwarediadau. Efallai mai’r gwrthgyferbyniad mwyaf amlwg yma yw dynwarededd ymosodol, lle mae ysglyfaethwr neu arfilyn yn dynwared rhywogaeth ddiniwed, gan osgoi ei ganfod a gwella ei lwyddiant wrth chwilota.[angen ffynhonnell]
Gelwir y rhywogaeth efelychiadol yn ddynwaredwr, tra bod y rhywogaeth a ddynwaredwyd (a warchodir gan ei wenwyndra, blas drwg neu amddiffynfeydd eraill) yn cael ei adnabod fel y model. Mae'r rhywogaethau ysglyfaethus sy'n cyfryngu rhyngweithiadau anuniongyrchol rhwng y dynwaredwr a'r model yn cael ei adnabod yn amrywiol fel y derbynnydd, diniweityn neu weithredwr. Trwy barasiteiddio signal rhybuddio gonest y model, mae dynwarededd Batesaidd yn ennill mantais, heb orfod mynd i'r gost o arfogi ei hun. Mae'r model, ar y llaw arall, dan anfantais, ynghyd â'r diniweityn. Os bydd niferoedd uchel o fewnfudwyr yn ymddangos, gall profiadau cadarnhaol gyda'r dynwaredwyr arwain at drin y model yn ddiniwed. Ar amlder uwch mae yna fantais ddethol gryfach hefyd i'r ysglyfaethwr wahaniaethu rhwng dynwaredwr a model. Am y rheswm hwn, mae dynwaredwyr fel arfer yn llai niferus na modelau, enghraifft o ddewis yn dibynnu ar amlder (petai nifer mwy o ddynwaredwyr nag o fodelau ni fyddai'r system dwyll yn gweithio). Mae rhai poblogaethau dynwaredol wedi datblygu ffurfiau lluosog (amryffurfedd), gan eu galluogi i ddynwared sawl model gwahanol a thrwy hynny gael mwy o amddiffyniad. Nid yw dynwarededd Batesaidd bob amser yn berffaith. Mae amrywiaeth o esboniadau wedi'u cynnig ar gyfer hyn, gan gynnwys cyfyngiadau ar wybyddiaeth ysglyfaethwyr.
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Dynwarededd Batesaidd, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.