Cranc

Cranc Amrediad amseryddol: Jwrasig–Diweddar PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Cranc nofiol llwyd Liocarcinus vernalis
Dosbarthiad gwyddonol
Adrannau ac isadrannau
Dromiacea Raninoida Cyclodorippoida Eubrachyura Heterotremata Thoracotremata

Ceir crancod y môr, crancod dŵr croyw, a chrancod tir. Fel rheol mae ganddynt allsgerbwd trwchus a phâr o grafangau neu fodiau.

Mae ambell anifail yn dwyn yr enw cranc, er nad ydynt yn wir grancod, gan gynnwys marchgranc (teulu Lithodidae), cranc meddal, crancod meudwyol, cranc y cregyn neu granc ymfudol (uwchdeulu Paguroidea), cranc porslen (teulu Porcellanidae), a'r pryfed cranclau (Pthirus pubis).

Cydnabyddir 6,793 o rywogaethau, o fewn 93 o deuluoedd, yn yr is-urdd Brachyura. Maent yn cyfri am ryw hanner o'r holl Decapoda.

Rhestr dethol o rywogaethau

• Crancod nofiol (teulu Portunidae)
  • Cranc glas, cranc gwyrdd, cranc cyffredin, cranc y traeth neu'r glasyn (Carcinus maenas)
  • Cranc llygatgoch (Necora puber)
• Teulu Cancridae
  • Cranc coch neu'r cochyn (Cancer pagurus)
• Teulu Pilumnidae
  • Cranc blewog (Pilumnus hirtellus)
• Teulu Corystidae
  • Cranc melyn neu granc mygydog (Corystes cassivelaunus)
• Teulu Pinnotheridae
  • Pysgranc neu granc bach (Pinnotheres pisum)

• Cimwch
• Cranc wisgïwr, cranc sydd wedi bwrw ei allsgerbwd ac sy'n feddal, ac felly'n addas ar gyfer abwyd neu goginiaeth