Chris Rees
Gwleidydd cenedlaetholgar Cymreig oedd Edward Christopher Rees (5 Ionawr 1931 – 1 Rhagfyr 2001), a adnabyddir fel Chris Rees.
| Chris Rees | |
|---|---|
| Ganwyd | 5 Ionawr 1931  |
| Bu farw | 1 Rhagfyr 2001 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | gwleidydd |
| Cyflogwr | |
Magwyd Chris Rees yn Abertawe ac ymunodd â Phlaid Cymru yn ifanc. Ym 1951, gwrthododd wneud Gwasanaeth Cenedlaethol, ar y sail ei fod yn Gymro, a dedfrydwyd ef i flwyddyn yn y carchar.
Ymgeisydd Plaid Cymru
Tra'n cael ei garcharu eto yn ddiweddarach, safodd dros y blaid yng Ngŵyr yn etholiad cyffredinol y DU yn 1955, gan gymryd ychydig dros 10% o'r bleidlais. Safodd yn ddiweddarach yn isetholiad Dwyrain Abertawe 1963, ac eto yn y sedd yn 1964 a 1966, yna ym Merthyr Tudful yn 1970, ond ni chafodd ei ethol.
Ym 1964, etholwyd Rees yn Is-lywydd y Blaid, gan guro Elystan Morgan yn annisgwyl, a oedd yn cael ei gweld fel yr ymgeisydd mwy ceidwadol. Ym 1966, Rees yn lle hynny oedd Cadeirydd cyntaf y Blaid, gan wasanaethu tan 1970.
Er i Rees gael ei fagu mewn teulu Saesneg ei iaith, dysgodd Gymraeg yn oedolyn, a daeth yn brif iaith iddo. Daeth yn ddarlithydd coleg, ac erbyn 1970 yn Gyfarwyddwr Polisi'r Blaid. Yn y rôl hon, lluniodd bolisi iaith manwl a fabwysiadwyd gan y Blaid.
Un o sylfaenwyr Wlpan
Ym 1973, addasodd Rees system Ulpan o ddysgu iaith ar gyfer dysgwyr Cymraeg, gan ei ailenwi'n Wlpan, ac o 1975, canolbwyntiodd ar redeg Canolfan Dysgu'r Gymraeg i Oedolion, a leolir yn yr hyn a ddaeth yn Brifysgol Caerdydd. Bu farw yng Nghaerdydd ym mis Rhagfyr 2001 yn 70 oed. Galwyd Chris Rees yn "dad yr Wlpan Cymraeg" oherwydd ei waith wrth sefydlu'r fenter. Yn 1973 y cychwynnodd y cyrsiau Wlpan ar gyfer y cyhoedd gyda Gwilym Roberts a Chris Rees yn rhedeg y cwrs Wlpan cyntaf yng hen Ganolfan yr Urdd ar Heol Conwy, Pontcanna, Caerdydd sydd bellach wedi ei ddymchwel ac yn floc o rhandai. Penderfynodd Prifysgol Cymru archwilio i gyrsiau Cymraeg i oedolion ym 1974 a chyflogon nhw Chris Rees fel swyddog ymchwil a datblygu. Brasluniodd Chris Rees faes llafur. Yn ôl erthygl ddwyieithog ar y pwnc ar wefan Parallel Cymru mae ddau ohonyn nhw’n "gymeriadau eiconig o ran hybu’r Gymraeg, ac yn arloeswyr mewn dysgu’r iaith Gymraeg".
Gweler hefyd
Dolenni allanol
- Papurau Chris Rees, 1959-69 yn y Llyfrgell Genedlaethol Cymru
- WLPAN: O Israel i Gymru: Hanes cyrsiau Cymraeg i Oedolion erthygl ddwyieithog yn Parallel.Cymru sy'n sôn am Chris a sefydlu'r Wlpan
Cyfeiriadau
This article uses material from the Wikipedia Cymraeg article Chris Rees, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Rhoddir testun y dudalen ar gael ar delerau'r drwydded CC BY-SA 4.0, heblaw ei fod wedi nodi'n wahanol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Cymraeg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.