Союз (терминĕ вырăс чĕлхинчен йышăннăскер, вырăс чĕлхи ăна латин чĕлхинчи conjunctio сăмаха калькăласа куçарнипе тунă) — пĕр йышши членсене, хутлă предложенири уйрăм предложенисене пĕр-пĕринпе çыхăнтаракан пулăшу сăмахĕ.
1920-1930 çулсенче шкулти вĕренӳ кĕнекисенче пĕтĕçтерӳ терминпа усă курнă.
Союз пулăшу сăмахĕ çеç, унăн лексика пĕлтерĕшĕ çук, вăл предложени членĕ те пулмасть. Союзсем сыпăнуллисем тата пăхăнуллисем пулаççĕ. Сыпăнуллă союзсем анчах, тата, та (те) пĕр йышши членсене е хутлă предложенири пĕр тан пайсене (предложенисене) çыхăнтараççĕ. Пĕлтерĕшĕсене кура виçĕ ушкăна уйрăлаççĕ:
Пăхăнуллă союзсем пĕлтерĕшĕсене кура пилĕк ушкăна уйрăлаççĕ:
Асăннă союзсем пăхăнуллă хутлă предлсенчи пăхăнуллă предложенире тĕп предложенипе çыхăнтараççĕ, вĕсенчен ытларахăшĕ пăхăнуллă предложени вĕçенче тăрать.
Пăхăнуллă предложени умĕнче тăракан союз — мĕншĕн (ма) тесен. Пăхăнуллă предложенире икĕ енчен хуплакан союзсем те пур: енчен... пулсан, ешĕл... пулсан, эхер... пулсан. Ку союзсен иккĕмĕш компоненчĕ (пулсан) вырăнне -сан (-сен) аффикслă деепричасти е тăк (тĕк) союзлă сăпатлă глагол пулма пултарать (енчен... вулама тытăнсан, ытах... каять тĕк, эхер... килмесен).
Союзсем хисеп ячĕнчен (пĕр-пĕр, пĕрре-тепре), местоименисенчен (çапах, çавах), глаголсенчен (тесе, тесен, мĕншĕн тесен, пулсан, пулсан та, пулин те) пулса кайнă. Вырăс чĕлхинчен йышăннă союзсем те пур (ешĕл, хуть, атту, ни-ни).
Ку лингвистика пирки вĕçлемен статья. Эсир статьяна тӳрлетсе тата хушса проекта пулăшма пултаратăр. |
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Пĕтĕçтерӳ (пуплев пайĕ), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.