වියට්නාමය

එය උතුරින් චීනයට, වයඹින් ලාඕසයට, නිරිත දිගින් කාම්බෝජයට සහ නැගෙනහිරින් දකුණු චීන මුහුදට මායිම් වෙයි. 2012 දී මිලියන 90.3ක ජනගහණයකින් යුක්ත වූ වියට්නාමය ලොව 13 වැනියට වැඩිම ජන සංඛ්‍යාවක් වෙසෙන රටයි. 1976 දී සිදුවුණු උතුරු සහ දකුණු වියට්නාම එකමුතුවත් සමග රටේ අගනුවර හැනෝයි ලෙස නම් කෙරිණි.

වියට්නාම සමාජවාදී සමූහාණ්ඩුව Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam
කොඩිය Emblem
උද්යෝග පාඨය: [Độc lập – Tự do – Hạnh phúc] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help) "Independence – Freedom – Happiness"
ජාතික ගීය: Tiến Quân Ca "Army March" (first verse)
Location of  වියට්නාමය  (green) in ASEAN  (dark grey)  –  [Legend]
අගනුවර	Hanoi
විශාලතම නගරය	Ho Chi Minh City
නිල භාෂා(ව)	Vietnamese
Official scripts	Vietnamese alphabet
ජාති නාම(ය)	Vietnamese
රජය	Unitary socialist republic, Single-party state
• President	Nguyễn Minh Triết
• Prime Minister	Nguyễn Tấn Dũng
• General Secretary of the CPV	Nguyễn Phú Trọng
ව්‍යවස්ථාදායකය	National Assembly of Vietnam
Formation
• Đại Việt	1054
• French annexation	1853 to 1883
• Independence from France	2 September 1945
• Reunification	2 July 1976
• Current constitution	15 April 1992
වර්ග ප්‍රමාණය
• සම්පූර්ණ	331.698 km2 (128.069 sq mi) (65th)
• ජලය (%)	1.3
ජනගහණය
• 2011 ජන සංගණනය	90,549,390 (13th)
• ඝණත්වය	259/km2 (670.8/sq mi) (46th)
දදේනි (ක්‍රශසා)	2010 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ	$273.967 billion
• ඒක පුද්ගල	$3,104.179
දදේනි (නාමික)	2010 ඇස්තමේන්තුව
• සම්පූර්ණ	$104.600 billion
• ඒක පුද්ගල	$1,168
ගිනි (2002)	37 මධ්‍යම · 59th
මාසද (2012)	0.617 මධ්‍යම · 127වන
ව්‍යවහාර මුදල	đồng (₫) (VND)
වේලා කලාපය	UTC+7 (ICT (Indochina Time) UTC+7)
• ගිම්හාන (DST)	UTC+7 (No DST)
රිය ධාවන මං තීරුව	right
ඇමතුම් කේතය	84
අන්තර්ජාල TLD	.vn
According to the official name and 1992 Constitution.

ක්‍රි.ව. 938 දී බැන්ඩැන් ගඟ ආශ්‍රිතව සිදුවූ සටනකින් පසුව වියට්නාමය චීනයෙන් මිදී තම නිදහස ලබා ගත්තේය. මින්පසුව 19 වැනි ශතවර්ෂය තෙක් පැවත ආ රජ පරම්පරා සමග වියට්නාමය ගිනිකොණදිග ආසියාව පුරා විහිදුණු අතර 1954 දී පළමු ඉන්දු-චීන සටනේ දී රට උතුරු සහ දකුණු වියට්නාම ලෙස වෙන්වුණි. දෙපාර්ශවය අතර දරුණු සටන් ඇවිලී ගිය අතර වියට්නාම යුද්ධයෙන් පසුව එය 1975 දී උතුරු වියට්නාමය ජයගැනීමෙන් අවසන් විය.

වියට්නාමය ඉන්පසුව කොමියුනිස්ට් රජයක් යටතේ ඒකීය වුණ නමුත් දේශපාලනමය වශයෙන් හුදෙකලා වූ දුප්පත් රාජ්යයක් බවට පත් වී තිබිණි. 1986 දී එවකට පැවති රජය ආර්ථික සහ දේශපාලන ප්‍රතිසංවිධාන රැසක් ආරම්භ කළේ අන්තර්ජාතික සම්බන්ධතා නැවත ගොඩ නැගීමේ අභිප්‍රායෙනි. වසර 2000 වන විට එය ලොව වැඩිම ආර්ථික වර්ධන වේගයක් සහිත රටක් වූ අතර 2011 දී එය ගෝලීය සංවර්ධන මිනුම අනුව 11 වැනි තැන ගන්නා ලදී. මේ ශීඝ්‍ර සංවර්ධනය 2007 දී වියට්නාමය ලෝක වෙළෙඳ සංවිධානය සමග එකතු වීමට මග පෑදුවේය. කෙසේ නමුත් ආදායම් විෂමතාවය, දුර්වල සෞඛ්ය සේවය වැනි අංශවලින් තවමත් රට පීඩා විඳියි.

 

2009 අප්‍රේල් 1 දින පැවැති ජන සංගණනය විසින් වාර්තා කෙරුණු පරිදී වියට්නාමයේ ජනගහණය දළ වශයෙන් මිලියන 85.8 ක් විය. ඒකාබද්ධිත වියට්නාමයේ ජනගහණය මිලියන 52.7 ක් ලෙසින් පෙන්වූ 1979 ජන සංගණනයෙහි සිට සැලකිය යුතු ලෙසින් ජනගහණය වර්ධනය වී තිබුණි. 2012 දී, රටේ ජනගහණය ඇස්මේන්තු කළේ දළ වශයෙන් මිලියන 90.3 ලෙසිනි.

වාර්ගිකත්වය

2009 ජන සංගණනය පරිදී, ප්‍රමුඛ වියට් හෝ කිං වාර්ගික කණ්ඩායම මිලියන 73.6 ට කිට්ටු ජන සංඛ්‍යාවක් හෝ, ජනගහණයෙන් 85.8% කට හිමිකම් දැරූහ.

ආගම

 

වියට්නාම ඉතිහාසයෙහි අති මහත් කාලයක් තුලදී, මහායාන බුද්ධාගම, ටාඕ ධර්මය සහ කොන්ෆියුශියානු ධර්මය යන්නන් ප්‍රමුඛ ආගම්ව පැවත ඇති අතර, ජාතික සංස්කෘතිය කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑම් එල්ල කර ඇත. වියට්නාම ජාතිකයන්ගෙන් 85% පමණ බුද්ධාගම අදහන බව පවසතත්, ඔවුන් සියළුදෙන ක්‍රමවත් අයුරකින් පිළිවෙත් පුරන බවක් නොපෙනෙයි. වියට්නාමයේ රාජ්‍ය සංඛ්‍යාන කාර්යාලයේ 2009 අප්‍රේල් 1 දින වාර්තාව පරිදී, 6.8 මිලියන (මුළු ජනගහණයෙන් 7.9% ක්) ප්‍රමාණයක් බුද්ධාගම අදහන්නෝද, 5.7 මිලියන (6.6%) ප්‍රමාණයක් කතෝලිකයෝද, 1.4 මිලියන (1.7%) ප්‍රමාණයක් හොවා හාවෝ භක්තිකයන්ද, 0.8 මිලියන (0.9%) ප්‍රමාණයක් කාවෝ ඩායි අදහන්නන් සහ, 0.7 මිලියක (0.9%) ප්‍රමාණයක් ප්‍රොතෙස්තන්තවරුද වෙති. සම්පූර්ණයෙන් ගත් කළ, වියට්නාම ජාතිකයන් 15,651,467 ප්‍රමාණයක් (18.2%) විධිමත් ලෙසින් ආගමක් හා ලියාපදිංචිව සිටිති. වාර්තාගත වන අයුරින්, වියට්නාම ජාතිකයක් අතුරින් 81% ක් දෙවියන් කෙරෙහි විශ්වාස නොකරති.

2009 සංගණනය පරිදී, 10 මිලියන ප්‍රමාණයකට වඩා ජනතාව, තෙරුවන් සරණ යද්දී, වියට්නාම ජනතාවගෙන් අති මහත් බහුතරයක්, යම් ආකාරයකට මුතුන්මිත්තන් ඇදහීම සිදු කරති.

2007 සංගණනය පරිදී, ජනගහණයෙන් 8% පමණ ක්‍රිස්තියානින් වන අතර, එයින් මිලියන එයක් පමණ රෝමානු කතෝලිකයන්ද මිලියනයකට අඩු ප්‍රමාණයක් ප්‍රොතෙස්තන්ත භක්තිකයන්ද වෙති. ක්‍රිස්තියානි ආගම, වියට්නාමයට මුලින්ම හඳුන්වාදෙන ලද්දේ, 16වන සහ 17වන සියවස්හිදී පෘතුගීසි සහ ඕලන්ද වෙළෙඳුන් විසින් වන අතර, 19වන සහ 20වන සියවසෙහි ප්‍රංශ මිෂනාරිවරුන් විසින් තවදුරටත් ධර්ම ප්‍රචාරය කරන ලද අතර, වියට්නාම යුද්ධය පැවති කාළයේදී විශේෂයෙන් දකුණු වියට්නාමයේ මොන්ටන්යාවරුන් අතර සුළු වශයෙන් ධර්ම ප්‍රචාරය ඇමරිකානු ප්‍රොතෙස්තන්ත මිෂනාරිවරුන් විසින් කෙරිණි. විශාලතම ප්‍රොතෙස්තන්ත සභාවන් වන්නේ, වියට්නාම ධර්මදූත සභාව සහ මොන්ටෙන්යා ධර්මදූත සභාව වෙති. වාර්තා වන පරිදී වියට්නාම ප්‍රොතෙස්තන්තවරුන්ගෙන් තුනෙන් දෙකක් වාර්ගික සුළුතරයට අයත් වෙති.

 

වියට්නාම රජය, රෝමානු කතෝලික ආගම දෙස අවිශ්වාස භාවයකින් බැලීම පුළුල් ලෙසින් නිරික්ෂණය කර ඇත. මෙම අවිශ්වාසය 19වන සියවසෙහිදී ඇරඹුනේ, රට යටත් කර ගැනීමට සහ පාලනය කිරීමට ප්‍රංශ යටත් විජිත කරුවන්ට සහය සැපයීම සහ 1833 දී සිදුවූ ලේ වන් කොයි විප්ලවය වැන්නන්හීදී කතෝලික අධිරාජයන් යලි බලයෙහි පිහිටුවීමට දැරුණු ප්‍රංශ ප්‍රයත්නයන්ට සමහරක් කතෝලිකයන් සහය පල කිරීම යන කරුණු නිසාය. තවදුරටත්, කතෝලික සභාවේ දැඩි කොමියුනිස්ට්-විරෝධි ආකල්පය නිසා, වියට්නාම් රාජ්‍යය හා සමග සතුරු වීමට හේතු කාරක විය. වතිකානු සභාව නිල වශයෙන් තහනමකට ලක්වී ඇති අතර, රජයේ පාලනයට නතු කතෝලික සංවිධාන පමණක් අවසරය ලබා ඇත. කෙසේවෙතත්, වියට්නාමය හා සමග රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සම්බන්ධතා පිහිටුවා ගැනීමට සාකච්ඡා කිරීමට වතිකානය මෑත වසර කිහිපය තුලදී උත්සාහ දරා ඇත.

තවත් සුළු ඇදහිලි කිහිපයක් වියට්නාමය තුල පවතියි. ජනගහණයෙන් 3% පමණ කාවෝ ඩායි භක්තිකයන් වන අතර, මෙය බහුමතවාදී නූතන ආගමක් වන අතර එහි විශ්වාසකයන් බහුල ලෙසින් ඒකරාශී වී ඇත්තේ ටෙයි නිං පළාතෙහිය. සුන්නි සහ චම් බනි ඉස්ලාම් යන් ආගම් ප්‍රාථමික වශයෙන්, චම් සුළුතරය විසින් ඇදහෙන අතර, නිරිතදිග වියට්නාමයෙහිද වාර්ගික වියට්නාම භක්තිකයන් සුළු ප්‍රමාණයක් සිටිති. සම්පූර්ණ වශයෙන් ගත් කළ, වියට්නාමයේ මුස්ලිම්වරුන් දළ වශයෙන් 70,000 සිටින අතර, හින්දු භක්තිකයන් 50,000 පමණද බහයිභක්තිකයන් සුළු ප්‍රමාණයක්ද සිටිති.

ආගමික නිදහස ලබා නොදෙන බවට නැගෙන චෝදනා වියට්නාම රජය ප්‍රතික්ෂේප කරයි. ආගම පිළිබඳ රාජ්‍යයේ නිල ස්ථාවරය වන්නේ, තමන්ගේ විශ්වාසය ඇදහීමට සියළු පුරවැසියන්ට නිදහස ඇති අතර, නීතිය හමුවේ සියළු ආගම් සම තැන ලබන බවයි. කොස්වෙතත්, රජයේ අනුමැතිය ලද ආගමික සංවිධානයන්ට පමණක් පැවතීමට ඉඩ දෙනු ලැබෙයි; නිදසුනක් ලෙසින්, දකුණු වියට්නාම සම්භවයක් සහිත වියට්නාම එක්සත් බෞද්ධ සභාව තහනම් කොට ඇත්තේ කොමියුනිස්ට්-අනුමැතිය ලද සංවිධානයකට ඉඩ සලසමිනි.

අධ්‍යාපනය