د ۱۷۹۲ز کال د پیسو د ضرب قانون امریکایي ډالر د هسپانوي د سپینو زرو له ډالر سره د ورته ارزښت معرفي کړ، چې په ۱۰۰ سنټونو وېشل شوی و او د ډالرو او سکو ضرب ته یې هم اجازه ورکړه. د متحده ایالاتو بانکنوټونه د فدرالي زیرمو د نوټونو په بڼه چاپېږي، چې له تاریخي اړخه د شنه رنګ د شتون له امله د کاغذي شنو پیسو په نوم هم یادېږي.

د متحده ایالاتو پولي سیاست د فدرالي خزانې د سیسټم له خوا پر مخ وړل کېږي، چې د هېواد مرکزي بانک په توګه دنده ترسره کوي.

د متحده ایالاتو د ډالر ارزښت په اصل کې د دوه فلزه معیار د ۳۱۷.۲۵ دانو (۲۴.۰۵۷ ګرامه) خالص سپین زرو، یا ۱۸۳۷۲۳.۲۲ دانو (۱.۵۰۵ ګرامه) خالص سره زرو، یا د ۲۰.۶۷ ډالره د یو ترای اونس سرو زرو معادل په بنسټ تعریف شو. د ۱۹۰۰ کال د د سرو زرو د معیار قانون ډالر یوازې له سرو زرو سره ونښلولو. له ۱۹۳۴ کال څخه ورسته د سرو زرو سره د هغه انډول ۳۵ ډالره في ترای اونس ته له سره وټاکل شو. له ۱۹۷۱ څخه وروسته له سرو زرو سره ټولې اړیکې لغوه شوې.

له لومړۍ نړیوالې جګړې وروسته د متحده ایالاتو ډالر د اسعارو د ارزښتناکه زېرمو په توګه ساتل کېږي او د دویمې نړیوالې جګړې په پای ته رسېدو یې د بریټن وډز د تړون پر بنسټ د سټرلینګ پونډ ځای ونیو چې مخکې په نړۍ کې د اسعارو په زېرمو کې د مخکښو اسعارو په توګه کارول کېده. په نړیوالو راکړه ورکړه کې ډالر تر ټولو پراخه کارول کېدونکې سعر دی، همدارنګه په څو هېوادونو کې رسمي پولي واحد دی او په ډیرو نورو کې د غیر رسمي (حقیقي) سعر په توګه ګڼل کېږي، چې د فدرالي خزانې د نوټونو (او په ځینو حالاتو کې د سکو) په بڼه په جریان کې دی.  

د ۲۰۲۱ ز کال د فبروري د ۱۰ نېټي راهیسې، په جریان کې د اسعارو کچه ۲.۱۰ تریلیون ډالرو ته رسېږي، چې له دې څخه ۲.۰۵ تریلیون ډالر یې د فدرال زېرمو نوټونو دي (پاتې ۵۰ میلیارد ډالر د سکې او د متحده ایالاتو د پخوانیو نوټونو په بڼه دي).

په اساسي قانون کې

د متحده ایالاتو د اساسي قانون لومړی ماده، ۸ مه برخه حکم کوي چې کانګریس واک لري چې پیسي ضرب کړي. هغه قانون چې دا صلاحیت پلی کوي، اوس مهال د متحده ایالاتو په کوډ کې تر ۳۱ سرلیک لاندې په ۵۱۱۲ برخه کې راوړل شوی دی، چی د متحده ایالاتو د ډالر د صدور بڼه هم تشرېح کوي. دا سکې د پورونو د ورکړې په برخه کې د "قانوني پیسو" په توګه ټاکل شوې دي. ساکاګاوا ډالر یا د سرو زرو ډالر، د امریکایی د سپینو زرو د ایګل (لسو ډالرو) د سکې چې خالص سپین زر دی، برعکس دی او د  فلزي یا مسي الیاژو د ډالر یوه بېلګه ګڼل کېږي. ۵۱۱۲ برخه همدارنګه د نورو مسکوکاتو، چې ارزښت یې له یو سنټ څخه تر ۱۰۰ ډالرو پورې دی، د ضرب او صدور په اړه احکام وړاندې کوي. دا نورې سکې د متحده ایالاتو د ډالر د مسکوکاتو په برخه کې په بشپړ ډول تشرېح شوي.

د اساسي قانون لومړۍ ماده، نهمه برخه حکم کوي چې "باید د ټولو عامه پیسو د رسیدونو او لګښتونو منظمه اظهارنامه او حساب وخت په وخت خپور شي،" چې د متحده ایالاتو د کوډ تر ۳۱ سرلیک لاندې په ۳۳۱ برخه لا زیات مشخص شوی دی. د هغه پیسو مبلغ چې په "اظهارنامه" کې راپور ورکول کېږي، اوس مهال په امریکایي ډالرو کې ښودل کېږي، په دې توګه د متحده ایالاتو ډالر د متحده ایالاتو د محاسبې د واحد په نوم یادېږي. په نهمه برخه کې "ډالر" له لومړیو کلیماتو څخه دي، چې په کې دا اصطلاح هسپانوي ډالر یا د اتو هسپانوي ریالونو په ارزښت سکې ته اشاره کوي.

د مسکوکاتو د ضرب قانون

په ۱۷۹۲ کال کې د متحده ایالاتو کانګریس د مسکوکاتو د ضرب قانون تصویب کړ چې د هغه نهمه برخه د ډول ډول سکو ضرب ته اجازه ورکوي، لکه:

ډالر یا واحدات – چې هر یو یې د هسپانوي ډالر معادل و چې ورته یې اوس په جریان کې دی، چې ارزښت یې دری سوه او یو اویا پوره دانې او د خالصې دانې له شپاړسو څخه څلور برخې () یا د ستندرد سپینو زرو څلور سوه او شپاړس دانې دی.

د قانون ۲۰ برخه د متحده ایالاتو ډالر د متحده ایالاتو د پولي واحد په توګه ټاکي:

د متحده ایالاتو د محاسبې پیسې به په ډالر یا د هغه په واحداتو کې وړاندې کېږي ... او دا چې په عامه ادارو کې ټول حسابات او د متحده ایالاتو په محاکمو کې ټول احکام باید په نظر کې ونیول شي او د دې مادې له احکامو سره په مطابقت کې وي.

اعشاري واحدات

د هسپانوي ډالر پرخلاف، او د متحده ایالاتو قاره یي کانګریس او د مسکوکاتو د ضرب قانون د واحداتو اعشاري سیسټم وړاندې کړی ترڅو د ډالر له واحد سره مل وي چې په لاندې ډول دی: میل: د یو ډالر زرمه برخه؛ سنټ، د یو ډالر سلمه برخه؛ ډایم، د یو ډالر لسمه برخه او ایګل، یا لس ډالره. د دې واحداتو اوسنی تړاو:

• یوازې سنټ (¢) د ډالر د برخو په توګه په ورځنیو چارو کې کارول کېږي.
• ډایم یوازې د سکې د نوم په توګه کارول کېږي چې ارزښت یې ۱۰ سنټ دی.
• میل (₥) په نسبتي توګه نه پېژندل کېږي، خو د ۲۰ پېړې له نیمې څخه وړاندې پر خرڅلاو باندې د مالیې په برخه کې او همدارنګه د تیلو په قیمتونو کې یې ډېر شهرت درلود، چې د XX.XX9 ډالره فی ګلن په بڼه  کارول کېده (د بېلګې په توګه، ۳.۵۹۹ په عام ډول  لیکل کېده).
• ایګل هم د عامه وګړو تر منځ ډېر نه پېژندل کېږي. دا اصطلاح د ۱۷۹۲ کال د مسکوکاتو د ضرب په قانون کې د لسو ډالرو د نوم لپاره وکارول شوه چې له هغې وروسته د سرو زرو د سکو د نوم لپاره وکارول شوه.

هسپانوي پیسو (peso) یا ډالر له تاریخي اړخه په اتو ریالونو (په عامیانه ډول، ټوټو) وېشل شوی و - چې له همدې امله اته ټوټې هم ورته ویل کېږي. امریکایانو هم د ۱۸۵۷ ز کال څخه وړاندې کله چې مکسیکويې ټوټې د امریکایی سینټ په پرتله ډېر مشهور وو، د  سینټ په غیر اعشاریه ټوټو کې شمېرل زده کړل؛ په حقیقت کې دا کار د نیویارک د اسهامو د بازار په نرخونو کې تر ۲۰۰۱ کال پورې پاتې شو.  

د خزانې وزیر جیمز ګوتری په ۱۸۵۴ کال کې وړاندیز وکړ چې د ۱۰۰ ډالر، ۵۰ ډالر او ۲۵ ډالرو د سرو زرو سکې رامنځ ته کړي چې په ترتیب سره د یونین (union)، هاف یونین (half union) او کوارتر یونین (quarter union) په نوم یادېدې، چې پدې توګه د ۱ یونین = ۱۰۰ ډالرو سره مساوي ارزښت درلوده. خو دا ډول مسکوکات ضرب نه شول، او یوازې د ۵۰ ډالر هاف یونین بېلګه شته.  

کله چې اوس د جریان په ترڅ کې سکې صادر شي، له یو ډالر څخه کم یا مساوي ارزښت د متحده ایالاتو د سکو په بڼه حذف کېږي، په داسې حال کې چې د یو ډالر څخه ډېر یا مساوي ارزښت د فدرالي خزانې د نوټونو په بڼه حذف کېږي، پرته د لاندې ځانګړو حالاتو څخه:   

• د سرو زرو هغه سکې چې تر ۱۹۳۰ کلونو پورې د جریان لپاره صادر شوې او ارزښت یې تر ۲۰ ډالر پورې دی (چې د ډبل ایګل په نوم یادېږي)
• د شمش یا یادګاري د سرو زرو، سپینو زرو، پلاتین، پلادیم سکې چې د قانوني پیسو په توګه ارزښت یې تر ۱۰۰ ډالر پورې دی.
• د کورنۍ جکړې کاغذي پیسو چې تر ۱ ډالر څخه په لږ ارزښت کې صادر شوې دي، په بل عبارت، ماتې پیسي چې ځينې وختونه د کم ارزښته پیسو یا shinplasters په نوم هم یادېږي.

ریښه پېژندنه

په شپاړسمه پېړۍ کې، د بوهیمیا اشراف زاده هیرونیموس د یواخیمستالر (joachimstalers) په نوم چې د یواخیمستال (Joachimstal) له نوم څخه اخستل شوی و او د سرو زو د کان کېندنې یوه دره وه، د سکو نشر پیل کړ. همدارنګه د دې درې نوم د سینټ یواخیم له نوم څخه اخستل شوی و چې په دې کې د انګلیسي ریښې تال (tal) له dale څخه اخستل شوی چې په جرمني ژبه کې درې ته ویل کېږي. یواخیمستالر وروسته په جرمني ژبه کې تالر (taler) ته لنډ شو، چې دې کلیمې بلاخره څو ژبو ته خپله لاره و موندله، لکه: تولار (tolar) په چکي او سکواکي ژبه کې، ډېلر (daler) په دنمارکي او سویډني ژبه کې ډالار او ډېلر (dalar  او daler) په نارویژي ژبه کې، ډېلر یا ډالار (daler او daalder ) په هالنډي ژبه کې تالاري (talari) په ایتوپیایي ژبه کې تالېر (taller) په هنګري ژبه کې، تالیرو (tallero) په ایټالوي ژبه کې او دولار په عربي ژبه کې.

که څه هم هالنډیانو په ۱۷ پېړۍ کې په اوسني نیویارک کې مخکښ وو او د الماني - هالنډي ریخسټالرانو (reichsthalers) او اصلي هالنډي لیووینډالډرز ('د زمري ډالر') د سپینو زرو د ډالرو په کارولو او محاسبه یې پیل وکړ، دا ډالر د عامو هسپانوي-امریکایی د اته-ریالو سکې وې چې په ځانګړې توګه د ۱۸ پېړۍ وروسته د ډالر په نوم مشهورې شوې.

ستاینومونه

په عام ډول buck (لکه د سترلینګ پونډ ته quid) په ډېرو هېوادنو، د امریکایي ډالر په ګډون، ډالر ته کارول کېږي. دا اصطلاح له ۱۸مې پېړۍ څخه سرچینه اخلي، چې ښایي د چرم د سوداګرۍ په مستعمره کې را منځ ته شوې وي، او یا هم ښایي د قطعو له لوبې څخه یې سرچینه اخیستې وي. 

Greenback یا شين ډالر بل ستاینوم دی چې په اصل کې په ۱۹مه پېړۍ کې په مشخصه توګه د امریکایي ډالر نوټونو ته کارول کېده چې په یو اړخ تور او په بل اړخ په شنه رنګ چاپ کېدل او د ابراهام لینکن له خوا په شمال کې د جګړې د ملاتړ لپاره منځ ته راغئ. دا اصطلاح تر اوسه هم امریکايي ډالر ته کارول کېږي (خو د نورو هېوادونو ډالر ته نه کارول کېږي). د greenback اصطلاح همدارنګه د مالي مطبوعاتو په برخه کې په نورو هېوادونو کې لکه، آسترالیا، نیوزیلانډ، سویلي افریقا او اهند کې کارول کېږي.

د ډالرو نور مشهور نومونه په ټولیز ډول ګرین میل (greenmail)، شین (green) او مړه ولسمشران (dead presidents ) دي چې وروستنی یې د دې لپاره دی چې په ډېرو نوټونو کې د مړو ولسمشرانو انځورونه چاپ شوي دي. همدارنګه د bones (هډوکو) اصطلاح هم ډالر ته کارول کېږي (د بېلګې په توګه "شل بونز" = ۲۰ ډالر). نوې بڼه، چې انځورد په اصلي برخه کې (نه د حکاکي د کوچني انځور په ډول)، د کاغذ پر مخ راوړل شوی چې په رنګه-کوډ یې ارزښت لیکل شوی، ځینې وختونه د bigface یا  لوی مخ نوټونو یا د انحصاري پیسو په نوم یادېږي.

همدارنګه د Piastre فرانسوي اصطلاح د متحده ایالاتو د ډالر لپاره اصلي کلیمه وه چې یوه بېلګه یې د لوزیانا د پیرود په برخه کې په فرانسوي متن کې کارول شوې ده. که څه هم په اوسنۍ فرانسه کې د متحده ایالاتو ډالر ته ډالر ویل کېږي، دPiastre  اصطلاح لاهم د کاجون فرانسوي او نیو انګلینډ فرانسوي ژبو ویناوالو او همدارنګه په هایټي او نورو فرانسوي ژبو کارابین ټاپوګانو کې کارول کېږي. 

د مشخص ارزښت (نوټ) لپاره ستاینومونه

• quarter dollar (څلورمه برخه ډالر) همدارنګه د two bits (دوه ټوټو) په نوم یادېږي چې د اته ټوټو (ټوټو یا ریال) په سرچینه دلالت کوي.

• د یو ډالر نوټ (یوګون) د buck یا single په نوم هم یادېږي.
• د دوه ډالرو نوټ (دوه ګون) ځینې وختونه د  deuce یا دوه خاله، Tom (د توماس د نوم مخفف) یا Jefferson (د توماس جفرسن د انځور له امله) په نومونو هم یادېږي.
• د پنځه ډالرو نوت (پنځه ګون) ځینې وختوته د لینکن (د لینکن د انځور له امله)، fin (پر)، fiver یا پنځګون، five-spot یا پنځه خاله په نوم هم یادېږي.
• د لسو ډالرو نوټ (لسګون) ځیني وختونه د sawbuck (خرک)، ten-spot یا لس خاله یا همیلتون (د الکساندر همیلتون له نوم څخه) په نومونو یادېږي.
• د شلو ډالرو نوټ (شلګون) ځیني وختونه د double sawbuck (دوه چنده خرک)، جکسن (د اندریو جکس د نوم له امله یا double eagle (دوچنده باز) په نومونو یادېږي.
• د پنځوسو ډالر نوټ (پنځوسګون) ځینې وختونه د yardstick (معیار) یا grant (د ولسمشر اولیسیس اس ګرنت د نوم له امله) په نومونو یادېږي.
• د سلو ډالرو نوټ (سلګون) د Benjamin (بینیامین) Benji، Ben یا Franklin (فرانکلن) چې د بینیامین فرانکلن د انځور له امله دی، په نومونو یادېږي. ځيني وختوته د C-note  (سي نوټ، چې C په رومي اعدادو کې ۱۰۰ ته ویل کېږي)، century note (سلیز نوټ) یا بېل (د بېلګې په توګه دوه بېله = ۲۰۰ ډالر) په نوم یادېږي.
• د ۱۰۰۰ ډالرو مضرب یا مبلغ ته ځینې وختونه په عامیانه بڼه grand  ویل کېږي چې په اختصاري ډول G، K یا k (چی له کیلو څخه اخستل شوی، د بېلګې په توګه 10k ډالر = ۱۰۰۰۰ ‌ډالر). همدارنګه د large یا stack اصطلاحات هم د۱۰۰۰ ډالرو د لوی مبلغ لپاره کارو کېږي (د بېلګې په توګه، fifty large = ۵۰۰۰۰ ډالره).

د ډالر نښه یا سمبول

د ډالر سمبول یا نښان $، چې ډېری د عددي مقدار څخه مخکې لیکل کېږي، د متحده ایالاتو د ډالر لپاره (او همدارنګه د ډېرو نورو اسعارو لپاره) کارول کېږي. دا نښان ۱۸مې پېړۍ په وروستیو کې د پیسو (peso) لپاره د p^s د لیکنیز مخفف د بدلون په پایله کې را منځ ته شو. پیسو د هسپانوي ډالرو لپاره چې په نوې نړۍ کې عام نوم دی، له ۱۶ څخه تر ۱۹ پېړیو پورې په پراخه کچه په جریان کې وو. p او s چې په یو بل باندې لیکل کېدل په پای کې د  $ نښان په ډول را منځ ته شو.  

بله مشهوره شرحه دا ده چې دا نښان په هسپانوي ډالر باندې د هسپانیا د ملي نښان د هرکولس د ستنو (ستونونو) څخه اخیستل شوی دی. د هسپانوي ډالرو د سپینو زرو په سکه د هرکولس ستنې د دوه عمودي کرښو ( ||) او د S په څېر د یو ځورنډ ټوکر بڼه لري.

همدارنګه یوه بله تشرېح وړاندیز کوي چې د ډالر نښه د متحده ایالاتو د نوم څخه د مخفف U او S چې په لویو تورو د یو بل پر سر لیکل کېدل، اخستل شوې ده. دا تیوري چې د ناول لیکونکي ایان رنډ له خوا په اتلس شرګډ کې مشهوره شوه، دا حقیقت په پام کې نه نیسي چې نوموړی نښان د متحده ایالاتو له را منځ ته کېدو وړاندې کارول کېده.

سرچینې

• Heiko Otto (المحرر). "US-Dollar (Banknotes)" (په انګلیسي و الماني ژبه کي). د لاسرسي‌نېټه ۲۳ جون ۲۰۱۸. (په انگلسي. ژبه)