Dolar Amerykański: Waluta Stanów Zjednoczonych

Dolar amerykański (oficjalna nazwa – United States dollar, międzynarodowy skrót – USD) – oficjalna waluta Stanów Zjednoczonych, Portoryko, Mikronezji, Marianów Północnych, Palau, Wysp Marshalla, Panamy, Ekwadoru (od 2000), Salwadoru (od 2001), Timoru Wschodniego, Zimbabwe (od 2009), Turks i Caicos, Bonaire, Saby i Sint Eustatius od 2011 roku.

Jeden dolar amerykański dzieli się na sto centów amerykańskich. Zapisuje się go za pomocą symbolu $.

Dolar amerykański
Ilustracja
Niektóre amerykańskie banknoty
Kod ISO 4217

USD

Symbol

$ – dolar
¢ – cent

Państwo

Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Stany Zjednoczone
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Brytyjskie Wyspy Dziewicze
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Bonaire, Sint Eustatius i Saba
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Ekwador
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Mikronezja
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Palau
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Panama
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Portoryko
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Salwador
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Timor Wschodni
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Turks i Caicos
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Wyspy Marshalla
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Zimbabwe
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara Mariany Północne

Bank centralny

Federal Reserve System

Mennica

United States Mint

Poziom inflacji

8,6% w USA, 2022

Podział

100 centów = 1 dolar amerykański

Banknoty

1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 ($) – obiegowe
500, 1000, 5000, 10 000 ($) – nie są już emitowane, nadal są środkami płatniczymi
100 000 ($) – używany tylko w transakcjach wewnątrzrządowych

Monety

1$ (rzadko używana)
1, 5, 10, 25, 50 (¢)

Talarem/dolarem określano początkowo powszechnie jedną uncję srebra w postaci monety bitej przez czeskiego hrabiego Schlicka w XVI wieku. Schlick mieszkał w Dolinie Joachima, po niemiecku nazywanej Joachimsthal. Monety hrabiego zyskały wielkie uznanie dzięki precyzji wykonania i czystości i były powszechnie nazywane „Joachimsthalers”, a później „talarami”. Nazwa „dolara” pochodzi od „talara”. Od 1861 roku można używać każdego kiedykolwiek wyemitowanego znaku pieniężnego w USA, jednak banknoty ze starszą datą emisji są rzadko spotykane.

Wartość dolara oparta była na parytecie złota. Parytet przyjęty w 1900 roku wynosił 20,67 dolara, a przyjęty w 1934 roku 35 dolarów za uncję. Od 1933 roku zniesiono wymienialność dolara na złoto dla własnych obywateli. W 1971 roku USA wycofały się z tego parytetu. W 1972 roku uncja złota osiągnęła cenę 42 dolarów. W 1973 r. USA całkowicie odeszły od powiązania wartości dolara ze złotem – odtąd dolar stał się walutą płynną. Plany zniesienia rezerwy złota, ogłoszone przez prezydenta Richarda Nixona w 1971 roku, doprowadziły do powstania Partii Libertariańskiej, która obok powstałej później Partii Konstytucyjnej jest jedną z sił politycznych w USA, które dążą do przywrócenia oparcia na kruszcach szlachetnych, uważając, iż brak pokrycia w złocie lub srebrze jest niezgodny z Artykułem I paragraf 10 Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Znaczna część członków ruchu Boston TEA Party również nawołuje do przywrócenia parytetu złota.

Nominały

Banknoty obiegowe

Wizerunek Opis
Awers Rewers Nominał Awers Rewers
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $1 George Washington Wielka Pieczęć Stanów Zjednoczonych
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $2* Thomas Jefferson Deklaracja Niepodległości Johna Trumbulla
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara 
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara 
$5 Abraham Lincoln Mauzoleum Lincolna
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $10 Alexander Hamilton Departament Skarbu
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $20 Andrew Jackson Biały Dom
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $50 Ulysses Grant Kapitol
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  $100 Benjamin Franklin Independence Hall
* Banknot rzadko spotykany

Monety obiegowe

Wizerunek Opis
Rewers Awers Nominał Rewers Awers
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  1¢ (penny) Abraham Lincoln Union Shield
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  5¢ (nickel) Thomas Jefferson Monticello
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  10¢ (dime) Franklin Delano Roosevelt pochodnia, gałąź oliwna, gałąź dębu
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  25¢ (quarter) George Washington różne wizerunki okolicznościowe
Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara  50¢ (half)* John F. Kennedy Pieczęć Prezydenta Stanów Zjednoczonych
$1* różne wizerunki okolicznościowe różne wizerunki okolicznościowe
* Moneta rzadko spotykana w powszechnym obiegu

Surowce

Papier, na którym są drukowane amerykańskie banknoty, składa się z około 75% bawełny, około 25% lnu oraz kilku ściśle tajnych składników.

Spadek wartości dolara

Dolar Amerykański: Nominały, Surowce, Spadek wartości dolara 
Wykres U.S. Consumer Price Index 1913–… (oficjalnego indeksu cen konsumpcyjnych)
Wartość nabywcza 1 dolara amerykańskiego w porównaniu do 1774
 Rok   Odpowiednik  siły nabywczej
1774  1,00 $
1780  0,59 $
1790  0,89 $
1800  0,64 $
1810  0,66 $
1820  0,69 $
1830  0,88 $
1840  0,94 $
1850  1,03 $
1860  0,97 $
1870  0,62 $
1880  0,79 $
1890  0,89 $
1900  0,96 $
1910  0,85 $
1920  0,39 $
1930  0,47 $
1940  0,56 $
1950  0,33 $
1960  0,26 $
1970  0,20 $
1980  0,10 $
1990  0,06 $
2000  0,05 $
2007  0,04 $
2008  0,04 $
2009  0,04 $
2010  0,035 $
2011  0,034 $

Mimo że oficjalnie każdy dolar amerykański, wyprodukowany od początku istnienia tej waluty, pozostaje legalnym środkiem płatniczym w USA, to wartość dolara generalnie spada, patrząc zwłaszcza w szerszym horyzoncie czasowym.

Aczkolwiek zamiana na pieniądz fiducjarny w 1971 (ze zniesieniem wymiany na kruszec), pokazuje mniejszy spadek siły nabywczej pieniądza fiducjarnego do analogicznego spadku tego samego pieniądza w stosunku do kruszcu. W 1972 1 uncja miała wartość 42,74 dolara. W 2012 wartość 1 uncji złota to 1692,40 dolara. Co oznacza wartość 1 dolara w kruszcu na ok. 0,025 dolara z 1972. Zgodnie z wartościami odpowiednika siły nabywczej 1 dolar z 2011 roku jest to 0,034 dolara z 1774, a dolar z roku 1970 to 0,20 dolara z 1774. Spadek fiducjarnego jest ok. 6 razy, a w stosunku do kruszcu 40 razy.

W XXI wieku na spadek wartości dolara wpływ ma zmniejszanie rezerw walutowych w tej walucie przez Rosję oraz inne kraje, a także przejście z dolara na inne waluty przy rozliczaniu transakcji za ropę naftową przez kilka krajów (m.in. Iran, Chiny, Wenezuela).

Monety historyczne i obecnie produkowane

  • Pół centa 1792–1857
  • Cent (Penny) od 1793
  • 2 centy 1864–1873
  • 3 centy 1851–1889
  • Half Dime lub half disme 1792–1873 (nie należy mylić z poniższym Five-cent Nickel)
  • Nickel 5 centów od 1866
  • Dime od 1792
  • 20 centów 1875–1878
  • Quarter od 1796
  • Half dollar od 1794
  • Dollar od 1794
  • Quarter Eagle (2,5-dolarowa złota moneta) 1792–1929
  • Three-dollar piece 1854–1889 (3-dolarowa złota moneta)
  • Four-dollar piece 1879–1880 (4-dolarowa złota moneta)
  • Half Eagle (5-dolarowa złota moneta) 1795–1929
  • Eagle (10-dolarowa złota moneta) 1795–1933
  • Double Eagle (20-dolarowa złota moneta) 1850–1933

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

Tags:

Dolar Amerykański NominałyDolar Amerykański SurowceDolar Amerykański Spadek wartości dolaraDolar Amerykański Monety historyczne i obecnie produkowaneDolar Amerykański Zobacz teżDolar Amerykański UwagiDolar Amerykański PrzypisyDolar Amerykański Linki zewnętrzneDolar AmerykańskiBonaireEkwadorMariany PółnocneMikronezjaPalauPanamaPortorykoSaba (terytorium)SalwadorSint EustatiusStany ZjednoczoneTimor WschodniTurks i CaicosWalutaWyspy MarshallaZimbabwe

🔥 Trending searches on Wiki Polski:

Sophie MarceauŚwięty DyzmaBarbara NowackaJerzy VJoanna TyrowiczMiasta w Polsce1670 (serial)MiG-31Izabela BodnarAlfabet greckiPolicjantki i policjanciWielki PiątekMagdalena Sroka (ur. 1979)Korea PołudniowaChorwacjaDragon BallAdam BuksaJęzyki indoeuropejskieŻydziUzbekistanDominika WielowieyskaKazachstanDoda (piosenkarka)Palma wielkanocnaIrena OpdykeLockheed Martin F-35 Lightning IIFlaga WaliiZwycięzcy oceanuJerzy TalkowskiTadeusz RomerKazimierz IV JagiellończykKrólewiecHiszpaniaRyan GoslingHymn WaliiUkład SłonecznyMax VerstappenMormonizmRządy terroruRobert KaraśPodział administracyjny Stanów ZjednoczonychWrocławPierluigi CollinaWielka SobotaIga ŚwiątekRumuniaJezus ChrystusSłoweniaJerzy VILukas PodolskiPaweł SzałamachaPodział administracyjny PolskiPortugaliaVixen (raper)Grigor DimitrowGorzów WielkopolskiSebastian Szymański (piłkarz)Zaćmienie SłońcaFrank HerbertStanisław August PoniatowskiAustriaŠkoda OctaviaMichaił GorbaczowSzogun (serial telewizyjny)Wielka BrytaniaNinja Warrior PolskaPaweł z TarsuMaurizio PolliniJadwiga AndegaweńskaŁukasz FabiańskiKomunizmWiosnaArtur BartoszewiczMao ZedongMichał EnglertSri Lanka25 Brygada Kawalerii PowietrznejTadeusz SznukNiebinarność🡆 More