ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਗਲ: ਸੂਰਜ ਮੰਡਲ ਦਾ ਚੌਥਾ ਗ੍ਰਹਿ

ਮੰਗਲ ਦਾ ਕਤਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਕਤਰ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਾ ਅੱਧਾ ਏ। ਏ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਕੱਟ ਗੂੜਾ ਏ ਤੇ ਈਦਾ ਵਜ਼ਨ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਵਜ਼ਨ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ 11/ ਏ। ਮਰੀਖ਼ ਦੇ ਅਤੇ ਦੀ ਥਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਥਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਰਾ ਜੀ ਕੱਟ ਏ। ਮਰੀਖ਼ ਅਤਾਰਦ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡਾ ਮਗਰ ਅਤਾਰਦ ਦੇ ਗੂੜੇ ਪੁੰਨ ਬੁੱਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਏ ਜੀਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਤੋਂ ਇੰਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਪਾਂਧਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੱਛਾਂ ਵਿਚ 1/ ਤੋਂ ਵੀ ਕੱਟ ਫ਼ਰਕ ਏ,ਮੰਗਲ ਦੀ ਕੁਛ ਜ਼ਰਾ ਬੋਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਏ। ਮੰਗਲ ਦਾ ਰਤਾ ਰੰਗ ਏਦੀ ਖਲ ਚ ਜ਼ੰਗ ਆਲੇ ਲਵੇ-ਏ-ਦੀ ਵੱਜੀ ਤੋਂ ਏ ਜੀਨੂੰ ਹੇਮਾ ਟਾਇਟ (Fe2O3) ਕਿੰਦੇ ਨੇਂ। ਏਦੀ ਖੁੱਲ ਦੇ ਵਿਚ ਮਦਨੀਆਤਾਂ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਤੋਂ ਕਈ ਹੋਰ ਰੰਗ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇਂ, ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਸੂਰਜੀ, ਭੋਰਾ ਯਾ ਹਰਾ।

ਮੰਗਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਕ ਬੁੱਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੌੜੀ ਦਾਤੀ ਕੌਰ ਏ, ਜੀਦੇ ਗਰਦ ਕੱਟ ਗੂੜੇ ਮੀਟੀਰੀਲ ਨੇਂ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ਼ ਏ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਏ ਕਿ ਏਦੀ ਕੌਰ ਦਾ ਰਦਾਸ 1,794 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਏ ਤੇ ਏ ਕੌਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰ ਲਵੇ-ਏ-ਤੇ ਨਿਕਲ ਨਾਲ਼ ਬਣੀ ਹੋਈ ਏ ਜੀਦੇ ਚ 16-17/ ਸਲਫ਼ਰ ਰਲੀ ਹੋਈ ਏ। ਆਇਰਨ ਸਲਫ਼ਾਇਡ ਦੀ ਕੌਰ ਦੇ ਵਿਚ ਹਲਕੇ ਅਨਸਰ ਵੀ ਕਿੱਲੇ ਹਵੇ-ਏ-ਨੀਂ ਜੀੜੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਕੌਰ ਚ ਨਈਂ ਹੁੰਦੇ। ਕੌਰ ਗਰਦ ਇਕ ਸਿਲੀਕੇਟ ਤਹਿ ਲਿਪਟੀ ਹੋਈ ਏ। ਮਰੀਖ਼ ਦੀ ਖੱਲ ਵਿਚ ਸਲੈਕਉਣ ਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਤੋਂ ਬਾਦ ਏ ਅਨਸਰ ਸਭ ਤੋਂ ਬੋਤੇ ਪਏ-ਏ-ਜਾਂਦੇ ਨੇਂ: ਲਵਿਆ, ਮੀਗਨੀਸ਼ੀਮ, ਅਲੋਮੀਨੀਮ, ਕੀਲਸ਼ੀਮ ਤੇ ਪੋਟਾ ਸ਼ੇਮ। ਮਰੀਖ਼ ਦੀ ਖੱਲ ਤਕਰੀਬਾ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਗਹਿਰੀ ਏ, ਤੇ ਕਜ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਏਦੀ ਮੋਟਾਈ 125 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਵੀ ਏ। ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖੱਲ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਏ ਤੇ ਮਰੀਖ਼ ਦੀ ਖੱਲ ਤੋਂ 3 ਗੁਣਾ ਨਿੱਕੀ ਏ।

ਮੰਗਲ ਪੁਰਾਣੇ ਵਕਤਾਂ ਚ ਲਾਲ਼ ਪਾਂਧੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ਼ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ । ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ ਉਸਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਤੇ ਉੱਤਰ ਕੇ ਤਹਿਕੀਕ ਕਰਨ ਆਲੇ ਖ਼ਲਾਈ ਜ਼ਹਾਜ਼ ਉਸ ਤੇ ਫੇਜ ਰਹੇ ਨੇਂ । managal grah bahut purana hai.