127°E / 40°N 127°E / 40; 127
Ti Amianan a Korea, opisial a ti Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea (DRTK), ket ti maysa a pagilian iti Daya nga Asia, a mangbukel ti akin-amianan a parte ti Peninsula ti Korea. Daytoy ket beddenganna ti Tsina ken Rusia iti amianan, kadagiti karayan Yalu (Amnok) ken Tumen; daytoy ket beddenganna ti Abagatan a Korea iti abagatan iti Sona ti Demilitarisado ti Koreano. Ti akinlaud a pagbeddenganna ket ti Luek Korea ken ti Baybay Duyaw, bayat a ti akindaya a pagbeddenganna ket maipalawag babaen ti Baybay ti Hapon. Ti Amianan a Korea, kas met ti akin-abagatan a kapadana, ket mangtunton nga isu ti lehitimado a gobierno ti intero a peninsula ken dagiti kabangibang nga isla. Ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti pagilian ket ti Pyongyang.
Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea
| |
---|---|
Napili a pagsasao: 강성대국 Kangsŏngtaeguk "Nabileg ken Narang-ay a Pagilian" | |
Nailian a kanta: 애국가 Aegukka "Ti Patriotiko a Kanta" | |
Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Pyongyang 39°2′N 125°45′E / 39.033°N 125.750°E |
Opisial a sasao | Koreano (Munhwaŏ) |
Opisial a sinuratan | Chosŏn'gŭl |
Relihion | Ateismo ti estado |
Nagan dagiti umili |
|
Gobierno | Unitario a Juche a maysa a partido a republika babaen ti maysa a totalitariano a tinawid a diktadora |
• Sapasap a Sekretario ti PAK | Kim Jong-un |
• Presidente ti KPE | Kim Jong-un |
• Mangipangulo ti Agdama a Komite ti KAT | Choe Ryong-hae |
• Umuna a Bise Presidente ti KPE | Choe Ryong-hae |
• Bise Presidente ti KPE | Pak Pong-ju |
• Premier oti Gabinete | Kim Tok-hun |
• Mangipangulo ti KAT | Pak Thae-song |
Lehislatura | Kangatuan nga Asemblia ti Tattao |
Pannakaporma | |
• Administrasion ti Sobiet | 3 Oktubre 1945 |
• Umuna a probisional a gobierno | 8 Pebrero 1946 |
• Maika-2 a probisional a gobierno | 22 Pebrero 1947 |
• Nabangon ti DRTK | 9 Septiembre 1948 |
• Agdama a batay-linteg | 27 Disiembre 1972 |
• Naawat iti UN | 17 Septiembre 1991 |
• Pannakairangarang ti Panmunjom | 27 Abril 2018 |
Kalawa | |
• Dagup | 120,540 km2 (46,540 sq mi) (Maika-97) |
• Danum (%) | 0.11 |
Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | (Maika-55) |
• Senso idi 2008 | 24,052,231 |
• Densidad | 212/km2 (549.1/sq mi) (Maika-45) |
GDP (PPP) | Karkulo idi 2014 |
• Dagup | $40 bilion |
• Tunggal maysa a tao | $1,800 |
GDP (nominal) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $30 bilion |
• Tunggal maysa a tao | $1,300 |
Kuarta | Won ti Tattao ti Korea (₩) (KPW) |
Sona ti oras | UTC+9 (Oras ti Pyongyang) |
Pormat ti petsa |
|
Pagmanehuan | kanawan |
Kodigo ti panagtawag | +850 |
TLD ti internet | .kp |
Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea | |
Nagan a Koreano | |
---|---|
Chosŏn'gŭl | 조선민주주의인민공화국 |
Hancha | 朝鮮民主主義人民共和國 |
Napabaro a Romanisasion | Joseon Minjujuui Inmin Gonghwaguk |
McCune–Reischauer | Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk |
Amianan a Korea | |||||||
Nagan nga Amianan a Koreano | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Chosŏn'gŭl | 조선 | ||||||
Hancha | 朝鮮 | ||||||
| |||||||
Nagan nga Abagatan a Koreano | |||||||
Hangul | 북한 | ||||||
Hanja | 北韓 | ||||||
|
Idi 1910, Korea inkapet idi bbaen ti Imperio ti Hapon. Idi 1945, kalpasan ti panagsuko ti Hapon iti patingga ti Gubat ti Sangalubongan II, nabingbingaay ti Korea kadagiti dua a sona iti igid ti maika-38 a paralelo, a ti amianan ket sinakup babaen ti Kappon ti Sobiet ken ti abagatan ket sinakup babaen ti Estados Unidos. Napaay dagiti negosasion iti panagkaykaysa, ken idi 1948, nabukel dagiti agsisina a gobierno: ti sosialista a DRTK iti amianan, ken ti kapitalista nga Umuna a Republika ti Korea iti abagatan. Ti pannakaporma ti DRTK ket nagtaud manipud kadagiti nadumaduma a probisional a gobierno: ti Republika ti Tattao ti Korea (RTK), ti Sibil nga Administrasion ti Sobiet (SAS), ti Probisional a Komite ti Tattao ti Amianan Korea, ken ti Komite ti Tattao ti Amianna a Korea. Nangrugi ti Gubat ti Koreano idi 1950, iti maysa a panagraut iti Amianna a Korea, ken nagpatingga aginggana idi 1953. Ti Korean Armistice Agreement ket nakaiyeg iti maysa a panagsardeng ti panaglalaban ken nangibangon iti maysa a demilitarisado a sona (demilitarized zone – DMZ), ngem awan ti pormal a napirman a tulag ti kappia.
Segun ti Artikulo 1 batay-linteg ti estado, ti Amianan a Korea ket maysa a "nawaya a sosialista nga estado". Agtengngel daytoy kadagiti panagbubutos, ngem impalawagen dagiti indipendente nga agpalpaliiw a kas dagiti ulbod a panagbubutos, gapu ta ti Amianan a Korea ket maysa a totalitariano a diktadura, nga addan iti maysa nga eloborado a kulto a personalidad iti likmut ti dinastia a Kim: Il-sung, Jong-il, ken ti agdama a daulo a ni Jong-un. Ti Partido dagiti Agob-obra ti Korea, nga idauluan babaen ti maysa a kameng ti agturturay a pamilia, ket ti dominante a partido ken mangidaulo ti Demokratiko a Sanguanan para iti Panagkaykaysa ti Korea, nga amin dagiti opisial ti politika ket naskenda a kameng.
Segun iti Artikulo 3 ti batay-linteg, ti Juche ket ti opisial nga ideolohia ti Amianan a Korea. Dagiti pamay-an ti panagpataud ket tagikua babaen ti estado babaen ti patpatarayen ti estado a negosio ken ti kolektibo a taltalon. Kaaduan dagiti serbisio—kas ti panagaywan ti salun-at, edukasion, pagbalayan ken panagpataud iti makan—ket nayonan a bayadan wenno bayadan ti estado. Manipud idi 1994 aginggan aidi 1998, nagsagaba ti bisin ti Amianan a Korea a nagresultaan ti ipupusay dagiti baetan ti 240,000 ken 420,000 a tattao, ken agtultuloy nga agsagsagaba iti malnutrision ti populasion.
Dagiti midia a mainaig iti Amianan a Korea iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Amianan a Korea manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Amianan a Korea, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.