Абхазия

Абхазия Республикаһы (абх.

Абхазия Республикаһы
абх. Аԥсны Аҳәынҭқарра
Абхазия гербы Абхазия
Абхазия флагы Абхазия гербы
Абхазия
Гимн: Абхазия гимны
Бойондороҡһоҙлоҡ яулауы (Грузиянан иленән)
Рәсми телдәр
Баш ҡала Сухум
Иң ҙур ҡалалары Сухум, Гагра, Гудаута
Идара итеү формаһы Президент-Парламент республикаһы
Президент
Вице-президент
Премьер-министр
Рауль Хаджимба
Михаил Логуа
Леонид Лакербая
Территория
  • Барыһы
  • % һыу.
163 урын
8665 км²
үп түгел
Халыҡ
  • Барыһы (2011)
  • Тығыҙлыҡ
 
240 705
40 кеше/км²
Валюта Рәсәй һумы, абхаз апсары
Телефон коды +7 840 и +7 940

Аԥсны Аҳәынҭқарра) — Европалағы дәүләт.

Абха́зия (абх. Аԥсны, груз. აფხაზეთი) — өлөшләтә танылған дәүләт, Оло Кавказ һыртының төньяҡ-көнбайыш итәгендә урынлашҡан. Көньяҡ-көнсығышта Ҡара диңгеҙ менән сикләнә. Абха́зия Республикаһы хөкүмәте тарафынан Рәсәй ғәскәрҙәре ярҙамы менән контролдә тотола. (абх. Аԥсны Аҳәынҭқарра), легитимлылығы БМО-ның дүрт ағза иле (Рәсәй, Венесуэла, Никарагуа, Науру) тарафынан танылған. Күпселек илдәр уны Грузияның бер өлөшө тип таный. Грузияның административ-территориаль бүленешендәгесә ул Абхазия Автономиялы Республикаһы булып иҫәпләнә. (абх. Аԥснытәи Автономтә Республика, груз. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა). Грузия, АҠШ, Европа берлеге , ПАСЕ, ОБСЕ һәм G7 тарафынан Рәсәй баҫып алған Грузия биләмәһе тип йөрөтөлә .

Топонимик мәғлүмәт

«Абхазия» топонимы уның үҙ атамаһы, тыуған ерҙе танытыу исеме. Атама башҡа телдәргә абхаз этнонимы аша килеп ингән. Ул һүҙ грузин телендә Абазгия һәм Абазгтар тип йөрөтөлгән. Беҙҙең эраға тиклемге II быуатта улар ошо ерҙәргә килеп урынлашҡан ҡәбилә, улар хәҙергәсә әлеге биләмәлә йәшәй. .XIX быуат урталарына тиклем күпселек сит ил сығанаҡтары Абазой, Рәсәйҙә Абезой (һуңғараҡ — Обезой) тип атап йөрөтөлгән,әммә яйлап грузинса «апхазети» экзонимы рус теленән индерелгән Абхазия топонимына алышынған. Яйлап рус теле аша донъялағы башҡа сит ил телдәренә лә таралыш алған. (ингл. Abkhazia, франц. Abkhazie, нем. Abchasien). «Аԥсны» [Апсны́] — һүҙе «аԥс» [апс] этимологияһы менән оҡшаш:— тамыры абхаздарҙың үҙатамаһы «аԥсуаа» [апсуаа], ны «ны» — аффиксы ҡушылып яһалған (абхаз).

Физик-географик характеристика

Абхазия 
Абхазия картаһы
Абхазия 
Домбай-Ульген

Абхазия Кавказ аръяғындағы Псоу һәм Ингур йылғалары арауығында урынлашҡан. Төньяҡ-көнбайыштан Ҡара диңгеҙ тарафынан йыуыла. Яр буйы 210 км оҙонлоғонда. Күпселеген яҫы һаҡый таштар ҡаплаған һыуингестәр осрай. Диңгеҙ яйлалары, субтропик үҫемлектәр, Оло Кавказдың уя йылғалары һәм тау түбәләре Абхазияға сағыу үҙенсәлекле матурлыҡ өҫтәй.

Төньяҡ-Көнсығыштан Рәсәй Федерацияһының Краснодар крайы, Ҡарасай-Черкес Республикаһы, ә көньяҡтан Грузия менән сикләшә.

Рельефы

Республиканың күпселек өлөшөн (75 % тирәһе) тау армыттары биләй һәм Төп Кавказ һырты биләй. Улар Абхазияны төньяҡтан Гагр, Бзыб, Абхаз һәм Кодор һырттары менән тоташтыра. Иң бейек тау түбәһе Домбай-Ульген (4048 м) тауы. Клухор артылышы (2781 м), Марух артылышы (2739 м) һәм башҡа артылыштар Абхазияның төп һырттары аша артылыштар барлыҡҡа килтерәләр. . Хәҙерге ваҡытта Абхазиянан Грузияға алып барыусы артылыштар миналанған һәм ҡораллы көстәр ярҙамында тикшерелә, улар тураһында хәбәрҙәр тормошҡа ашырылмай.

Абхазияның көньяҡ көнсығышынан, алда яйлап тарая барыусы Колхида уйһыулығы инә. Уйһыулыҡтың тар һыҙаты йылға яры буйлап, төньяҡ-көнбайыштағы Кодор йылғаһынаса һуҙыла.

Тау һәм уйһыулыҡтар араһында убалар һыҙаты бар. Абхазияла карст барлыҡҡа килеү үҫешкән. Карст мәмерйәләренән: Ҡарға, Абрскила, Анакопийск (һәм башҡа) бар. Донъялағы иң тәрән карст мәмерйәһе лә Абхазияла- Крубера-Воронья. Уның тәрәнлеге 2080 метр, Гагра тауынан йыраҡ түгел. Гагра тауынан алыҫ түгел, 6 км алыҫлығында, шулай уҡ гүзәл тәбиғәт мөйөшө тау Мамзышха тауы бар.

Ҡыҙыҡлы факттар

1994 йылдың 18 авгусында Башҡортостан менән Абхазия араһында Дуҫлыҡ һәм хеҙмәттәшлек тураһында Договор ҡабул ителде. Ул Договорҙың 2-се һанлы статьяһы буйынса Башҡортостан менән Абхазия бер-береһенең дәүләт суверенитетын таныу тураһында положение бар.

Иҫкәрмәләр

  • Председатель Европейской Комиссии призвал Грузию внести официальную заявку на вступление в ЕС 2016 йыл 4 март архивланған.
  • ПАСЕ признала Россию оккупантом 2013 йыл 23 июль архивланған. — 24.UA
  • OSCE Parliamentary Assembly from 5 to 9 July 2012 Final Declaration and Resolutions 2012 йыл 14 июль архивланған.
  • Страны G7 объединились против РФ и осудили признание ЮО и Абхазии — NEWSru.com, 28 августа 2008
  • Прокопий Кесарийский. Война с персами: книга II. глава 29. параграф 15.
  • Повесть временных лет / Подгот. текста, пер., статьи и коммент. Д. С. Лихачева; Под ред. В. П. Адриановой-Перетц. — 2-е изд., испр. и доп.
  • Х. С. Бгажба. Труды. — Сухуми: Алашара, 1988. — Т. 2. — С. 56.
  • Котляков В. М. и др. Абхазия // Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: Фактория, 2006.
  • ДОГОВОР О ДРУЖБЕ И СОТРУДНИЧЕСТВЕ МЕЖДУ РЕСПУБЛИКОЙ БАШКОРТОСТАН И РЕСПУБЛИКОЙ АБХАЗИЯ(недоступная ссылка)
  • Һылтанмалар

    This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Абхазия, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
    ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.

    Tags:

    Абхазия Топонимик мәғлүмәтАбхазия Физик-географик характеристикаАбхазия Ҡыҙыҡлы факттарАбхазия ИҫкәрмәләрАбхазия ҺылтанмаларАбхазия

    🔥 Trending searches on Wiki Башҡорт:

    БейеүВерхнеурал өйәҙеТаһиров Афзал Мөхитдин улыФәнДонецкАтыу ҡоралыҺүҙКипр РеспубликаһыЭлвис ПреслиӘл-Фил сүрәһеИрландияБаш битВикиУрта диңгеҙХәсәнова Лилиә Рауил ҡыҙыКвант механикаһыБалыҡтарХәбиров Фәрит Барый улыЯрослав ГашекAIESECСүриәБернсдорф (район Цвиккау)ТракторБалаҡатай районыАтлантаҠытай телеXIII быуатБашҡорт ир-ат исемдәреТуббаБашҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы — ҠоролтайТоронто университетыПознер Владимир ВладимировичСовет Социалистик Республикалар СоюзыӘл-Мүлк сүрәһеДиего МарадонаНью-Йорк (штат)СифатГалиция-Волынь кенәзлегеӨмөтбаев Рамаҙан Ғимран улыЭнциклопедияМиус-фронтМәҙәниәт хеҙмәткәре көнө (Рәсәй)Сәғәт бүлкәтеКиев РусеРус православие сиркәүеБәҙретдинов Ратмир Сәрүәр улыIEEE 802.11Назаров Павел СтепановичВашингтонКөньяҡ-Көнсығыш Азия дәүләттәре берләшмәһеУрал батырХәрби эшҠоро АлатырьИорданияУран (элемент)Шарль де ГолльИнә ҡортХалыҡ-ара фонетик алфавитМөхәммәт АлиАфғанстанХалыҡ-ара стандарт серия номеры🡆 More