Praga: Stolëca Czesczi Repùbliczi
Praga (czes.
Praha) je stolëcą Czesczi Repùbliczi ë nôwikszim czesczim gardã. Praga pòłożonô je nad rzeką Wełtawą. Historëczné centróm gardu je wpisóné na lëstã swiatowi kùlturny spôdkòwiznë UNESCO.
Historëjô
Praga òsta założonô w drëdżi pòłowie IX-tégò stolatô a w 1085 rokù sta sã sedzbą czesczich królów. XIV-té stolaté ë panowanié Karela IV bëło złotim cządã dlô gardu. Karel IV zlécył m.jn. bùdacëjã Nowégò Gardu, mòstu nad Wełtawą (mianowónégò òd 1870 "Karelów mòst") ë Katédrë sw. Wita. Mô założoné téż pierszi we Westrzédny Eùropie ùniwersytet, jaczi nosy dzysô jegò miono. Za czasów Karela IV Praga bëła trzecym nôwikszim gardã w Eùropie.
Nôwôżniészé wëdarzenia w historëji Pradżi
- 870 założenié gardu
- 888 Praga òsta przejãtô przez Wiôlgą Mòrawską
- 983 do kòle 989 rokù Swiãti Wòjcech – béł tu biskùpã
- 1085 Praga òsta szedzbą królów
- 1346-1378 panowanié Karela IV - Praga sta sã stolëcą Rzimsczi Imperëji
- 1348 założenié Prasczégò Ùniwersytetu (Ùniwersytet Karola)
- 1378 refòrmacëjô Jan Husa
- 1583-1612 panowanié Rudolfa II, Praga sta są drëdzi rôz stolëcą Rzimsczi Imperëji
- 1648 zôpadny ùbrzég Pradżi zajãti ë rabòwóny przez szwedzką armëjã
- 1741 òkùpacëjô przez frańcëskò-bajersczé wòjska
- 1744 òkùpacëjô przez prëską armëjã
- 1848 rewolucëjné pòwstanié òstało zdëszoné przez aùstrëjackò-madżarską armëjã
- 1890 wiôldżi pòtop
- 1918 pò I swiatowi wòjnie Praga sta sã stolëcą czeskòsłowacczégò państwa
- 1938 pò zdradze Czeskòsłowacczi przez zôpadnëch aliantów hitlerowsczé Miemcë zajëmają Sudetë a w 1939 całé państwò
- 1945 pòwstanié procëm Miemcóm na krótkò przed zakùńczenim II swiatowi wòjnë, przëbëcé Czerwiony Armëji
- 1948 kòmùniscë przejëmają władzã
- 1968 inwazëjô państw Warszawsczégò Paktu ë zdëszenié prasczégò zymkù
- 1989 Praga sta sã centróm aksamińtny rewolucëji, ùpôdk kòmùnistnégò reżimù
- 2000 wiôldżé protestë antiglobalëstów òbczôs zéńdzeniów Midzënôrodnégò Monetarnégò Fùnduszu (IMF) ë Swiatowégò Bankù
- 2002 pòtop, nôwôżniészé stôrodôwnotë nie òstałë zniszczoné
Ekònomijô
Praga je nôbòkadniészim gardã w Westrzédny ë Pòrénkòwi Eùropie, ë bòkadniészim jak wiele zôpadnoeùropejsczich gardów. Per-capita wzątk gardu w 2002 mô wëniesłé EUR 32,357, co je 153% strzédny w Eùropejsczi Ùniji.
Bùtnowé lënczi
To je blós ùzémk artikla. Rôczimë do jegò rozwicégò.
This article uses material from the Wikipedia Kaszëbsczi article Praga, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Zamkłosc ùprzëstãpnianô na licencëje CC BY-SA 4.0, jeżlë nie pòdóno jinaczi. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kaszëbsczi (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.