Kaszëbsczé Zrzeszenié

Zebrało sã w nim wiele lëdzy rësznych w kaszëbsczi rësznotë, a sparłãczonëch z rozmajitima pòliticznyma żochama w midzëwòjnowym 20-latim i pò II swiatowi wòjnie. Prezesã Zrzeszeniô òstôł Aleksander Arendt. Za swój cél Zrzeszenié òbrało aktualné do dzys sprawë rozwiju Kaszëb i Pòmòrzô z pòzdrzatkù kùlturalnégò, gòspòdarczégò i pòliticznégò. W wiôldżim stãpniu ùdbóm Zrzeszenia zawdzãcziwają Kaszëbë wôżné inwesticje, òsoblëwò drogòwé (Kaszëbskô Droga) i Fabrikã Stołowy Pòrcelanë w Łubianie. Ò ùwijnoce kaszëbsczi zrzesznicë, nimò czãdu staliniznë, zeswiôdczô téż bôłdny nôprzódka rozwij Zrzeszeniô, pòwstanié i dzejanié jegò partów na wsë i w kaszëbsczich miastach, a nawetka w Szczecënie. Wëdarzenim, jaczé przeszło do historii, bëła manifestacja Kaszëbów 18 i 19 VI 1957 r., towarzącô òdkrëcu òdbùdowónégò pòmnika H. Derdowsczégò we Wielu. Wiôlgą rolą w pòstãpnëch latach òdegrôł zrzeszeniowy cządnik "Kaszëbë" ùpòwszédniający wiédzã ò historii i dzysdniowòscë Kaszëbów i regiònalëznã w nowòczasnym ôrce, òpiartą na intelektualnym rozwiju spòlëznë i kaszëbiznë (1957-1961). Chùtkò równak Zrzeszenié, pòzwóné "bãksã Rujana", òdczëło òdéńdzenié władzów PRL òd deje "òdnowë". Niechtërny dzejôrze bëlë przesladowóny, razã z aresztowanim i zajimniãcym rãkòpisnëch zbiérków. Kùńc 1960 ë pòczątk 1961 rokù to czas òsoblëwi biôtczi z kaszëbsczima dzejarzama z grëpë zrzeszińców. Brzadã ji bëło wërzucenié z Kaszëbsczégò Zrzeszeniô Aleksandra Labùdë, zawieszenié na rok w prawach nôleżnika stowôrë Jana Rómpsczégò i Sztefana Bieszka ë ùpòmnienié dlô Jana Trepczika i Feliksa Marszôłkòwsczégò. Nimò to Zrzeszenié dzejało dali. Dzys je Kaszëbskò-Pòmòrzczé Zrzeszenié.