2011

Бул биздин замандын 2011, 3-миңжылдыктын 11, XXI кылымдын 11-жылы.

• «Эл аралык химия жылы».
• «Эл аралык токойлорду коргоо жылы».

Январь

• 1-январь:
  • Эстония еврого өтүп, еврозонанын 17-өкүлү болуп калды. .
  • Венгрия Евробиримдиктин төралагалык мамлекети болду.
  • Литва ЕККУ уюмуна төрагалык кылат. .
  • Дилма Русеф Бразилиянын президенти болуп шайланган (өлкөдөгү биринчи айым-президент).
  • Сургут шаарында (Россия) учуп бара жатканда Ту-154 учагы күйүп анан жарылып кеткен. 3 адам каза болсо, 44тү жарадар болушкан.
• 2-январь — Чилиде күчү 6,5 баллга жеткен жер титирөө болгон. .
• 8-январь — Тусон шаарында (АКШ) шайлоочулар алдына чыгып үйлөп жаткан Габриэль Гиффордс кол салуу болгон. жабырлануучу ооруканага жеткирилген. 6 киши каза болуп, 14 адам жаракат алышкан. .

 

• 9-январь — Boeing 727 учагы Ирандын Урмия шаарныда кулап, 77 адам каза болуп, 26 киши жарадар болушкан. .
• 9—15-январь күндөрү — Түштүк Суданда Судан мкамлекетинен эгемендүүлүктү алуу үчүн референдум болуп өткөн.
• 14-январь:
  • Казакстандын парламенти өлкөнүн президенти Нурсултан Назарбаевди өзүнүн макул эместигине карабай, 2020-жылга чейин шайлоо тууралуу референдум өткөрүү чечимин кабыл алышкан. .
  • Тунистеги мамлекеттик төңкөрүштө өлкө башчысы Зин эль-Абидин Бен Али өлкөдөн качып кеткен. .
• 17-январь — Казак президенти Нурсултан Назарбаев өзүнун президенттик мөөнөтүн 2020-жылга чейин узартуу демилгесинен баш тартып, чечимди кароого өлкөнүн Конституциялык кеңешине жиберди. .

• 19-январь — Пакистандын түштүк-батышында күчү 7,4 баллга жеткен жер титирөө болгон. .
• 21-январь — Александр Лукашенко официалдуу түрдө Беларусиянын президенттик кызматына төртүнчү ирет киришкен. .
• 23 январь:
  • Португалия шайлоодо өлкө башчысын шайлап, ал мурдагы мамлекет башчы Анибал Каваку Силва болгон. .
  • Пакистандын түштүгүндө автобус бензовоз менен кагылыша кетип, 32 адам каза болуп, 9 киши жаракат алышкан. .
• 24-январь — Москва шаарындагы Домодедово (аэропорт) аэропортунда теракт болуп, 37 адам каза тапкан. , ранены 180 человек.
• 25-январь — Египтте Хосни Мубаракка каршы массалык акциялар башталган.
• 26—30-январь — 41-чи Эл аралык экономикалык форум (Давос, Швейцария).
• 27-январь — 6-февраль — 25-чи кышкы Универсиада (Эрзурум, Турция).
• 29-январь — Египеттеги массалык толкундоолор учурунда мародёрлор Каир шаарындагы улуттук музейдеги фараондордун эки мумиясын жок кылышып, байыркы баалуу коллекцияларды талкалоого аракет кылышкан. .
• 30-январь — 6-февраль күндөрү — VII Кышкы Азия оюндары (Астана, Казакстан)
• 31-января — Казакстандын Конституциялык кеңеши президенттин кайрылуусун карап чыгып, президенттик мөөнөттү узартуу үчүн өткөрүлө турчу референдумду мыйзамсыз деп тааныган. Нурсултан Назарбаев бул чечим менен макул болуп, кезексиз президенттик шайлоолорду өткөрүүгө чакыргын. .

Февраль

• 1-февраль — Иорданиянын падышасы Абдалла II мурдагы аскер кеешчи Маруф аль-Бахитти жаңы өкмөт башчы кылып дайындады. .
• 3-февраль — Йемендин борбор шаары Сана шаарында өлкө президенти Али Абдалла Салехтин кызматтан кетүүсүн талап кылып, 20 миң адам чогулган. ..
• 6-февраль — Арлингтон шаарында (Техас штаты, АКШ) XLV Супер Боул оюунуөткөн .
• 7-февраль:
  • Судандын президенти Омар аль-Башир Түштүк Судандын эгемендүүлүгүн тааныган .
  • Фиджи мамлекетинин мурдагы президенти Рату Джозефа Илойло 91 жашында дүйнө салган. .
• 8-февраль:
  • Түштүк Корея жана КЭДР эки жааттуу сүйлөшүүлөрдү башташты. Жолугушуу Пханмунчжом кыштагына жакын жерде өттү. .
  • Израиль археологдору библиядагы (христиан дининдеги) Захария пайгамбардын көмүлгөн жерин табышкандыгын жарыялашкан. Пайгамбар коюлган жер Иудея жериндеги V—VII кылымдарга таандык византиялык чиркөөдө болгон. .
• 9-февраль —
  • Египеттеги толкундоолор:
    • Египеттин президенти Хосни Мубарактын кызматтан кетүүсүн талап кылышкан жүздөгөн адамдар жергиликтүү Египет парламентинин имаратын тосуп алышкан..
    • Египеттин башка шаарларында саясий жана экономикалык талаптары менен жумушчулардын массалык баш аламандыктары башталган. .
• 11-февраль — Египеттин президенти Хосни Мубарак кызматынан кетти.
• 13-февраль:
  • Чад өлкөсүндө парламенттик шайлоолор өттү.
  • Египеттин Куралдуу күчтөрүнүн Жогорку совети өлкөдө конституциянын күчүн жоготуп, парламенттин эки палатасын тең таркаткан. .
• 15-февраль:
  • Америкалык Stardust-NeXT планета аралык зонду Tempel 1 аталышындагы кометага жакын жерден өткөн. Ал кометага эң жакын өткөндүгү - 181 км алыс жерден өткөндүгү. .
  • Ливияда Муамар Каддафинин каршылаштары жана жактоочулары ортосунда жарандык согуш башталган.

 

• 17-февраль — Кыргызстандагы чокулардын бирине Орусиянын президенти Путиндинаты ыйгарылган.
• 18-февраль — ТАР (Түштүк-Африка Республикасы официалдуу түрдө өнүгүп келе жаткан өлкөлөрдүн БРИК тизмесине кошулду..
• 20-февраль — Хаапсалу шаарында (Эстония) майыл балдар үйүндө өрт чыгып, 10 бала өлгөн..
• 22-февраль:
  • Перу менен Ливия Ливиядагы көтөрүлүштөрдөн улам дипломатиялык байланыштарын үзүштү. .
  • Жаңы Зеландиядагы Крайстчерч шаарында күчү 6,3 баллга жеткен жер титирөөнүн курмандыгы 166 адам болсо, 122 киши дайынсыз жоголгон.
• 23-февраль — Сенегал Иран өлкөсү менен болгон дипломаттык мамилелерин үзгөн. Себеби, Сенегал Иранды көтөрүлүшчүлөрдү курал-жарак менен камсыз кылган деп айыптап чыккан
• 24-февраль — Дүйнөдөгү эң ири аэропортторунун бири болгон Дубайдагы Аль-Мактум аэропорту ачылган..
• 27-февраль — АКШнын Лос-Анжелес шаарында 83-чү Оскар сыйлыктарын тапшыруу аземи болуп өткөн. Жылдын мыкты кинотасмасы болуп — «Падыша сүйлөйт!» фильми таанылган. .
• 28-февраль — Японияда дүйнөдө биринчи жолу роботтор катышкан марафон болуп өткөн.

Март

• 1-март — Россияда милиция «полиция» болуп өзгөрүлгөн.
• 3-март — Египеттин премьер-минситри Ахмед Шафик бийликтен кетип, өлкөнүн Жогорку аскердик совети анын ордуна мурдагы транспорт министри Эссам Шарафанды койгон.
• 6-март:
  • Эстонияда парламенттик шайлоолор түнү. Шайлоонун жыйынтыгы боюнча, эң көп добушту өлкөнүн премьер-министри Андрус Ансип жетектеген «Реформалар партиясы» алган..
  • Техас штатында (АКШ) «Техас Республикасы» кыймылы штаттын эгемендүүлүгү үчүн митинг өткөргөн. .
• 9 март — «Дискавери» шаттл-кемеси өзүнүн 27-жылдык карьерасын Кеннеди атындагы космостук борбордо ийгиликтүү конуу менен жыйынтыктаган..
• 11-март — Японияда күчү 9,0 баллга жеткен жер титирөө болгон .
• 12-март — Жер титирөөдөн жабыр тарткан япондук «Фукусима-1»АЭСинде ири авария болгон. Станциянын аймагында радиациянын деңгээли нормалдуу көрсөткүчтөн 20 эсе көп болгон..
• 14-март — Бахрейн өлкөсүндө көтөрүлүштөн улам Сауд Арабиясынан аскерлер жана БАЭнан 500 полициялык күчтөр жиберилген. .
• 15-март:
• Фукусима I станциясында экинчи жана төртүнчү энергоблокторунда жарылуулар болуп, төртүнчү энергоблокто өрт чыккан.
• Сирияда жарандык согуштун башталышы.
• 19-март:
  • Египетте Конституцияга өзгөрүү киргизүү тууралуу референдум өтүп, анда көпчүлүк эл өзгөрүүгө макул деген добушун беришкен..
  • Франциянын, Улуу Британиянын жана АКШнын аскердик-аба күчтөрү Муаммар Каддафинин колунда турган Ливиянын аймактарын бомбьалоого киришкен..
• 23-март — Иерусалимде болгон террордук акттан 1 киши каза болуп, 35 адам жаракат алган..
• 24-март — Мьянмада күчү 7 баллга жеткен жер титирөө болуп, 60тай адам каза болгон жана 90дон кем эмес адам жаракат алышкан..
• 28-март — Египеттин мурдагы президенти Хосни Мубарак үй камагына чыгарылды .

Апрель

• 1 апрель — Россия жана Беларусиянын ортосундагы чек арада транспорттук көзөмөл алынган. .
• 3 Апрель (Чын куран) — Казакстандагы кезексиз президенттик шайлоолордо Нурсултан Назарбаев төртүнчү мөөнөткө кайра шайланган.
• 4 Апрель (Чын куран)
  • Демократиялуу Конго Республикасынын борбору Киншаса шаарында «CRJ-100» учагы кулап, 32 адам каза болгон.а.
  • Индонезиядагы жер титирөөлөрдүн күчү 7 баллга жеткен.
• 7 Апрель (Чын куран) — Атифете Яхьяга Косово Республикасынын президенти болуп шайланды (Косовонун тарыхында биринчи жолу айым-президент).
• 11 Апрель (Чын куран)
  • Шайлоонун жыйынтыгна макул болбогон Кот-д’Ивуардын мурдагы президенти Лоран Гбагбону француз спецназы кармап, мыйзамдуу кандидат Алассан Уаттарга өткөрүп беришкен .
  • Минск шаарында метронун «Октябрьская» станциясында террордук акт болуп, анын жыйынтыгында 15 адам каза болду, 204 адам жаракат алды.
• 17 Апрель (Чын куран)
  • Финляндиядагы парламенттик шайлоолор. Жеңишке «Улуттук коалиция» партиясы жеткен.
  • Кубанын Коммунисттик партиясынын VI съездинде өлкөдө саясий жана экономикалык реформасын караган.
• 19 Апрель (Чын куран)
  • Сирияда жарым жылдан бери өлкөдө өкүм сүргөн өзгөчө кырдаал мыйзамы алынып, коопсуздук боюнча мамлекеттик сотту жеңилдетилген.
  • Кубанын Коммунисттик партиясынын VI съездинде Фидель Кастро БКнын биринчи катчы кызматынын кетип, ордуна Рауль Кастро келген.

Май

Июнь

Июль

Август

Сентябрь

Октябрь

Ноябрь

Декабрь

Ошондой эле караңыз: 2011-жыл илимде

Ошондой эле караңыз: 2011-жыл спортто

Time журналынын версиясы боюнча жыл адамы болуп — «Каршылык көрсөткөн» (2011-жылы дүйнөдө болуп өткөн каршылык акцияларынын анонимдүү катышуучусу, абстракттык түшүнүк).

Ошондой эле караңыз: 2011 жылы каза болгондордун тизмеси

 

• Физика боюнча — Сол Перлмуттер, Брайан Шмидт, Адам Рисс.
• Химия боюнча — Дан Шехтман — «Квазикристаллдардын ачылышы үчүн».
• Медицина жана физиология боюнча — Жюль Хоффман, Брюс Бётлер — «тубаса иммунитеттин активдештирүүнү изилдөө иштери үчүн».
• Адабият боюнча — Томас Транстрёмер — «анын бизге чындыкка жаңыланган көз караш тартылоочу кыска образдары үчүн».
• Тынчтык үчүн — Элен Джонсон-Серлиф, Лейма Гбови, Тавакуль Карман — «Тынчтыкты сактоо процесстерге аялдардын катышуусун коопсуз кылуу үчүн жүргүзгөн зордуксузх күрөштөрү үчүн».