I Hacı Geray

I Hacı Geray
Doğğan künü	1397 noyabr 30
Doğğan yeri	Trakay[d], Duchy of Trakai[d], Litvaniya Ulu Prinsligi[d] ya da Lida[d], Lehistan-Litvaniya birligi
Ölgen künü	avgust 1466 (68 yaşında)
Ölgen yeri	Bağçasaray, Багъчасарай, Qırım Hanlığı
Zenaatı	ükümdar
Balalar	Ayder, Nur Devlet ve I Meñli Geray
Медиафайлы на Викискладе

1428 s. ilk Qırım hanı Hacı Geray han Qırımdaki mustaqil ükümet oğrundaki küreşniñ faal iştirakçisi olıp çıqqan. Qırımnıñ Altın Ordudan azat etilmesi ve serbest siyaset keçirüv meselesi çoqtan berli keskin turmaqta edi. Qırımnıñ mustaqilligi oğrunda küreşte Hacı Geray meşur Qırım sülâleleriniñ ve beyleriniñ yardımına esaslandı. Amma duşmanlar da bir yerde turmadan, qarşılıq köstergenleri sebebinden bir qaç kere tahttan tüşürildi ve tek 1441 s. tekmil yekâne Qırım hanı oldı ve ta ölgence 1466 s. qadar tahtta bulundı.

Tarihiy elyazmlarda Hacı Geray istidatlı, ikmetli ve öz halqını tüşüngen ve qayğırağan ükümdar olaraq kösterile. Atta halq arasında oña "Melek" adı berilgen. Hacı Geraynıñ müim ilk deñişmelerden biri – Qırımnıñ devlet merkeziniñ Qırım (şimdiki Eski Qırım) şeerinden Qırq Yerge keçirilmesidir. Neticede, qırımtatar milliy devletçiginiñ mükemmeleşmesinden ğayrı, kelecek onyıllıqlar devamında qırımtatar şeerleri qurulması ve medeniyetiniñ inkişafı ileriledi.

Aynı zamanda, Hacı Geray ile qırımtatar bayrağındaki tamğa-taraq bağlıdır.

Hacı Geray han 1466 s. vefat etti ve Qırq Yerniñ yanında Salaçıqta defin etildi. 1501 s. ise onıñ qabrinde büyük dürbe qurulğan.

1. Maqaleniñ müellifi - Tamila Abduveliyeva
2. Олекса Гайворонский "Созвездие Гераев". Симферополь, 2003.