جەلال تاڵەبانی: سیاسەتوانێکی کورد بوو (١٩٣٣–٢٠١٧)

یەکەم کوردە کە پۆستی سەرۆککۆماری عێراق وەربگرێت.

جەلال تاڵەبانی
شەشەم سەرۆککۆماری عێراق
لە پۆستدا بووە ٧ی نیسانی ٢٠٠٥ – ٢٤ی تەممووزی ٢٠١٤ جێگر: ٧ی نیسانی ٢٠٠٥ – ٢٢ی نیسانی ٢٠٠٦
سەرۆک وەزیران	ئیبراھیم جەعفەری نووری مالیکی
جێگری سەرۆک	عادل عەبدولمەھدی غازی یاوەر تاریق ھاشمی خوزەیر خوزاعی
پێشینە	سەددام حوسێن غازی یاوەر (کاتی)
پاشینە	فوئاد مەعسووم
سەرۆکی ئەنجومەنی حکوومەتی عێراق
لە پۆستدا بووە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٣ – ٣٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٣
پێشینە	ئەیاد عەلاوی
پاشینە	عەبدولعەزیز حەکیم
سەرکردەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
لە پۆستدا بووە ١ی نیسانی ١٩٧٥ – ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧
پێشینە	پۆستەکە دامەزرا
پاشینە	کۆسرەت ڕەسووڵ عەلی
وردەکاریی تاکەکەسی
لەدایکبوون	جەلال حیسامەددین شوکروڵڵا تاڵەبانی زەنگنە (١٩٣٣-١١-١٢) ١٢ی تشرینی دووەمی ١٩٣٣ کەلکان، ھەرێمی کوردستان
مردن	٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧(٢٠١٧-١٠-٠٣) (٨٣ ساڵ ژیاوە) بەرلین، ئەڵمانیا
شوێنی حەسانەوە	دەباشان، سلێمانی
ھاووڵاتی	عێراق و شانشینی یەکگرتوو
نەتەوە	کورد
پارتی سیاسی	پارتی دیموکراتی کوردستان (١٩٤٧–١٩٧٥) یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان (١٩٧٥–٢٠١٧)
ھاوسەر(ەکان)	ھێرۆ ئیبراھیم ئەحمەد (ھاوسەرگیری ١٩٧٠)
منداڵ(ەکان)	بافڵ تاڵەبانی قوباد تاڵەبانی
خوێندن لە	زانکۆی بەغدا
نازناو(ەکان)	مام جەلال

تاڵەبانی دامەزرێنەر و سکرتێری گشتیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بوو. ئەندامی ھەمیشەیی ئەنجومەنی حکوومەتی عێراق بوو، کە دوای کەوتنی سەددام حوسێن لە شۆڕشی ٢٠٠٣ی عێراق دامەزرا. تاڵەبانی بۆ زیاتر لە ٥٠ ساڵ داکۆکیکاری ماف و دیموکراسیی کورد بوو لە عێراق. جیا لە زمانی خۆماڵیی کوردی، تاڵەبانی بە باشی لە زمانەکانی عەرەبی و فارسی و ئینگلیزی زانیوە. ھەروەھا توانیوویەتی بە فەڕەنسیش قسەبکات.

جەلال تاڵەبانی کوڕی حوسامەددین کوڕی نورەڵڵای تاڵەبانی زەنگنە، ڕێکەوتی ١٢ی تشرینی دووەمی ساڵی ١٩٣٣ لە گوندی کلکانی بناری چیای کۆسرەت لەدایک بووە. سەرەتای منداڵی ھەر لەو گوندە دەبێ، پاشان کاتێک باوکی دەبێتە ڕێبەری تەکیەی تاڵەبانی لە کۆیە، بە ماڵەوە دەچنە ئەوێ و خوێندنی سەرەتایی لەو شارە تەواو دەکا؛ و قۆناغی ئامادەییش لە کەرکووک و ھەولێر تەواو دەکات

جلال تاڵەبانی لە تازە لاوی بە پەیوەست بوون بە پارتی دیموکراتی کوردستان تێکەڵاوی کاری سیاسی دەبێ. لە مانگی شوباتی ساڵی ١٩٥٣ سەرپەرشتی سازدانی یەکەم کۆنگرەی یەکێتیی قوتابیانی کوردستان دەکات و ھەر لەم کۆنگرەیەدا بە سکرتێری گشتی ئەو ڕێکخراوەیە ھەڵدەبژێردرێ و ھەر لە ھەمان ساڵدا دەبێتە یەکێک لە دامەزرێنەرانی یەکێتیی لاوانی دیموکراتی کوردستان و ساڵانی ١٩٥٣–١٩٥٥ دەبێتە سکرتێری گشتی لاوان. لە ساڵی ١٩٥٩، لە کۆلێژی یاسا لە بەغدا، خوێندنی باڵا تەواو دەکات.

تاڵەبانی لە گەڵ ھێرۆ ئیبراھیم ئەحمەد کچی ئیبراھیم ئەحمەد ژیانی ھاوسەرگیری پێکھێنا و دوو کوڕیان ھەیە بەناوی قوباد و پاڤێڵ کە پاڤێڵ کوڕە گەورەکەیانە و قوباد تاڵەبانیش کەپێشتر لەناو سیاسەتی ھەرێمی کوردستان وەک نوێنەری ھەرێم لەئامریکابووە ئێستاش ئەنجومەنی وەزیرانیش جێگیری سەرۆک وەزیرانە.

زۆر کات تەندروستی تاڵەبانی جێگیر نەبووە دوایین نەخۆشیشی لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢ بوو کە دووچاری جەڵتەیێکی بوو و لە چاودێریی توندا بوو لە بەغدا سەرئەنجام پاش ڕاپۆرتی جێگیربوونی تەندرووستی ناوبراو گەیەندرایە وڵاتی ئەڵمانیا بەمەبەستی چارەسەری زۆرتر بەیاوەری دوکتۆر نەجمەدین کەریم لە ڕۆژی ١٩ی تەممووزی ٢٠١٤ دوای نزیکەی ١٩ مانگ مانەوە لە نەخۆشخانەکانی ئەڵمانیا جەلال تاڵەبانی لە ئەڵمانیاوە گەڕایەوە سلێمانی و لە ماڵباتەکەی خۆی نیشتەجێبوو و لەدوای گەڕانەوەشی چەندین کەسایەتی سیاسیی باڵا لە ئاستی ھەرێم و عێراق ھاتنە پێشوازیکردنی.

لە ٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧، لە ئەڵمانیا، بەھۆی نەخۆشییەوە کۆچی دوایی کرد. لەڕۆژی ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ واتە دوای سێ ڕۆژ لەکۆچی دواییکردنی تەرمی جەلال تاڵەبانی لەڕێگای فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی سلێمانی لە ئەڵمانیاوە گەڕێندرایەوە ھەرێمی کوردستان. تەرمەکەش لە گردی دەباشان بەخاکسپێردرا.

•  دەروازەی ژیاننامە
•  دەروازەی سیاسەت
•  دەروازەی کوردستان
•  دەروازەی عێراق
•  دەروازەی پارێزگای سلێمانی
•  دەروازەی مەرگ

ئەم ژیاننامە وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. ب و د