کاردانەوەی کیمیایی

کاردانەوەی کیمیایی یان کارلێکی کیمیایی (بە ئینگلیزی: Chemical reaction) بریتییە لە ڕەوتی گۆڕانی پێکھاتەکانی ماددە سەرەتایییەکان؛ لەم ڕەوتەدا چەن ماددەی...

ھاوسەنگیی کیمیایی (ئینگلیزی: Chemical Equilibrium) ئەو بارەیە، کە تێیدا خێراییی کاردانەوەی ڕاستەوانە «پێشینە» یەکسانە بە خێراییی کاردانەوەی پێچەوانە «پاشینە»...

ڕێبازی کاردانەوە (ئینگلیزی: Reaction mechanism) (ھەڵەی باو: ڕێبازی کارلێک) ئەو ڕێگەیەیە کە کاردانەوەی کیمیایی پێدا ڕوودەدات، بە زنجیرەھەنگاو یان ھاوکێشەیەکی...

خێراییی کاردانەوە (ئینگلیزی: Reaction rate) (ھەڵەی باو: خێراییی کارلێک) ئەو خێرایییەیە، کە کاردانەوەیەکی کیمیایی پێ ڕوودەدات. پەرتووکی کیمیا ١٢، چاپی سێیەم...

کردەی خێراکردنی کاردانەوەی کیمیایییە، بە کاری ھاندەرێک. ھاندەر یان کارای یاریدەدەر (Catalyst) ماددەیەکە، خێراییی کاردانەوەی کیمیایی دەگۆڕێت، بێ ئەوەی...

یان "ئامیانە" ماکێکی ئۆرگانیکە، دەبێتە ھۆی بەھێز یاخوود لاواز کردنی کاردانەوەی کیمیایی لە ئۆرگانیزم یان بوونەوەری زیندوو، بەڵام خۆی ناگۆڕێ. بە وتەیەکی تر...

ھەبووە، یاسای بمێنی جرمە. ئەم یاسایە پێمان دەڵێت کە لە درێژایی کاردانەوەیەکی کیمیایی ئاساییدا، بڕی ماک ناگۆڕێت (ئەمڕۆکە فیزیکی ھاوچەرخ سەلماندوویەتی...

بنچینەی دۆزینەوەی گەرمیی کاردانەوە. یاساکە دەڵێت: گۆڕانی ناوەڕۆکی گەرمیی کاردانەوەیەکی کیمیایی بەھاکەی جێگیرە، ئەگەر ئەو کاردانەوەیە بە ھەنگاوێک یان چەند...

ھاوکێشەی کیمیای گەرمی (ئینگلیزی: Thermochemical equation) ئەو ھاوکێشەیەیە، کە بڕی وزەی دەرپەڕیو یان مژراو وەک گەرمی لە کاتی کاردانەوەی کیمیاییدا دەگرێتەوە...

سازە. ڕێگاکانی سووت و ساز بە کۆمەڵێک کاردانەوەی کاتالیز کراوی ئەنزیمی دەوێژرێ کە دەبنە ھۆی گۆڕانکاریگەلێکی کیمیایی تایبەت. مێتابۆلیزم لەخۆگری دوو قۆناخە:...

تایبەتمەندییانەی ماددە دەڵێن کە بە ھۆی کاردانەوەیەکی کیمیایییەوە (لە ماوەی کاردانەوەکە، یان دوایی) ئاشکرا دەبن. تایبەتمەندیی کیمیایی چۆنێتییەکە کە تەنیا گۆڕاندنی...

بایۆلۆجی بیرکاری بوو. ئەو وتارێکی لەسەر بنەمای کیمیایی مۆرفۆگێنسیس نووسی و پێشبینی کاردانەوەی کیمیایی وەک کاردانەوەی بێلۆسۆف–ژابۆتینسکی کرد کە بۆ یەکەم جار لە...

کاردانەوەی پێچەوانە (ئینگلیزی: Reversible reaction) کاردانەوەیەکی کیمیایییە، بەرھەمھاتووەکان تێیدا کارلێک دەکەنەوە بۆ پێکھێنانەوەی کارلێککردووە بنەڕەتییەکان...

بەدەست ھێنا بۆ کارەکان و بەشدارییەکانی لە تیۆری کاردانەوەی گواستنەوەی ئەلیکترۆنی لە سیستەمی کیمیایی Rudolph A. Marcus: The Nobel Prize in Chemistry 1992...

ھەوکردن بریتییە لە کاردانەوەی شانە لە بەرامبەر ھۆکارە زیانبەخشەکان (دەرەکی و ناوەکی). ھەوکردن: ڕووداوێکی پارێزەرانەیە کە تێیدا لەش ھەوڵ ئەدا ھۆکارە زیانبەخشەکان...

دروست بکات جیا لەوەی کە لە ناوەوە گەرم بکرێ بە ڕێگەی کیمیایی و بەکارھێنانی (redox)وەکو مووشەکی کیمیایی، مووشەکە گەرماییەکان لەڕوی تیۆرییەوە ئاستیان بەرزە،...

(ئەلیکترۆ کیمیایی سیریەش) دا ئەوانە دەبێت ھەڵبژێردرێن رووپۆش کەین لەگەڵ دوو کانزا خانەی ئەلیکترۆکیمیادا پێک دەھێنێت ئەگەر ماددەکە رووپۆشەکەی کاردانەوەی کەم...

ژینناسی، یان دەروونناسی کاردانەوەییەکی کیمیایی زیندەوەرە بۆ بارودۆخە ژینگەییەکان سترێس یەکێکە لە ڕێگاکانی لاشە لە کاردانەوەی بۆ حاڵەتەکان بۆ نموونە ھەڕەشە، پێشبڕکێ،...

ژمارەی ماک کە لەوانەیە بەکار ھاتبێ؛ بۆ نموونە، کاتێ کە لێشاوی ھەوا کاردانەوەی کیمیایی نابێ و کاتێ کە گواستنەوەی گەرمی لە نێوان ھەوا و ئۆتۆمبێل کە لەوانەیە...

دەگرێتەوە. ھەستیاری خۆراک کاردانەوەی بەرگری لەشە، زۆربەی کات کاردانەوەی ئای جی ئی کە بەھۆی ڕژاندنی ھیستامین بەڵام لە ھەمان کاتدا کاردانەوەی بەرگری جگە لە ئای...