جوگرافی ھێڵی کەمەرەیی زەوی ھێڵی پانییە و بڕەکەی یەکسانە بە «سفر» کە بووەتە پێوەرێکی بنەڕەتی بۆ ھەڵسەنگاندنی کەش و ھەوای زەوی. درێژی ھێڵی کەمەرەیی ٤٠٬٠٧٠
ھێڵی قڕژاڵ یەکێکە لە خوڵگە و ھێڵە پانەکانی زەوی لەبەشی باکووری نیوەگۆی زەوی ھەڵکەوتووە. دەکەوێتە باکووری ھێڵی کەمەرەیی بە پلەکانی ٢٢ ٢٦ ٢٣، دواھەمیین ناوچەی
زەریای ئەتلەسی و ھێمن. گرێنچ ھێڵی پانی جەمسەری باشوور ھێڵی پانی جەمسەری باکوور ھێڵی پانی ھێڵی درێژی ھێڵی قرژاڵ ھێڵی کەمەرەیی http://www.neoprogrammics
ئەکرێن. ھێڵی کەمەرەیی زەوی بە ھێڵی سفری پانی دا ئەنرێ. ھێڵی گرینیچ'یش بە ھێڵی سفری درێژی دا ئەنرێ. ھێڵەکانی پانی ٩٠ ھێڵی باکووری ھێڵی کەمەرەیی (بەرەو ئەورووپا)
گرنگەکانی زەوی کە لەسەر نەخشەی جیھان دەردەکەوێت. کەوتۆتە سەر ھێڵی پانی ٦٦ ٣٣ ٣٩ ی باشووری ھێڵی کەمەرەیی. ئەو ناوچەیەی کە خوڵگەکە پەرژینی کردووە پێی دەڵێن ئەنتارکتیکا
٩٩٪ لەگەڵ دی ئێن ئەی مرۆڤ ھاوشێوەیە. گۆریلا لە دارستانەکانی ھێڵی کەمەرەیی و نیوە ھێڵی کەمەرەیی دەژی. جۆرێکی تری گۆریلا لە کێوی ئالبرت ڕیفت و دارستانی وێرۆنگا
ئاسمان ڕووناک نەکاتەوە. وەک لە ھێڵی پانییەوە بینراوە لە نێوان ٤٨٫٥٦ و ٦٥٫٧٣ لە باکوور یان باشووری ئیستوا یان ھێڵی کەمەرەیی، تاریکی تەواو لەدەوری گۆڕانی
شام و میسر و ڕۆم. بەڵتمیوس پێرستێکی ئامادەکردبوو کە ھاوتەریب لەگەڵ ھێڵی کەمەرەیی زەوی دەستی پێدەکرد بەرەو باکوور بەو شێوەیە کە درێژترین ڕۆژ (چلەی ھاوین)
ھەسارەی یەک قۆچ (بە لاتینی: Monoceros) بریتییە لە ھەسارەیەک کە کەوتۆتە ھێڵی کەمەرەیی گەردوون. ناوەکەی یۆنانییە و لە گیانلەبەری یەک قۆچ وەرگیراوە. ئەم ھەسارەیە
نیوەگۆی باشووری زەوی. بازنەی جەمسەری باشوور گرێنچ ھێڵی پانی ھێڵی درێژی ھێڵی کەمەرەیی هێڵی قڕژاڵ هێڵی کارژۆڵە درۆزنە خۆر(سەگی خۆر) http://www.neoprogrammics
وەرزی پاییز لەو ڕۆژە دەست پێدەکات کەوا خۆڕ لە ھێڵی کەمەرەیی زەوی ڕەت دەبێت و بەیەکسانی لەنێوان ھەردوو جەمسەری باکور و باشوری زەوی دەبێت، بەمە ماوەی شەو
دەکرێ هەڵدرا، یەکەمین مانگی دەستکردە هەستکردنێکی بەهێزی هەیە لە سەروو هێڵی کەمەرەییەوە، ئەو مانگە دەستکردە بە ناوی سەرۆک وەزیرانی دووەمی وڵاتی مالیزیاەوە
دەکەوێتە ٤٧ پلە و ٣٦ خولەکی ڕۆژھەڵاتی گرێنچ و ٣٥ پلە و ٥٢ خولەکی باکووری ھێڵی کەمەرەیی. لەم شارستانەدا سێ زنجیرە چیای بە خێر و بێر ھەڵکەوتووە: ١- زنجیرە چیاکانی
میشیاوی سەر سنوور کۆتایی دێت و دەکەوێتە سەر ھێڵی درێژیی ٤٦ پلەی ڕۆژھەڵات و ھێڵی پانیی ٣٥،٩ پلەی باکووری ھێڵی کەمەرەیی و ٩٦ کیلۆمەتر باکووری ڕۆژھەڵاتی شاری سلێمانی،
ئەستێرەناسیدا) تا ڕادەیەک بەپێی شوێنی کەسەکە لەسەر ھێڵی پانی جیاوازی ھەیە: بۆ نموونە لە ھێلی کەمەرەیی ماوەکەی پتر دەبێت لە ٧٠ خولەک، و ئەم ماوەیە درێژ دەبێتەوە
زەریای ئەتڵەسی نێوان ھەردوو بازنەی پانی (٧، ٤ – ١، ١١) ی باکوری ھێڵی یەکسان و ھەردوو ھێڵی درێژی (١، ٣ – ٩، ٨) ی خۆرئاوای گرنج. وە لە ڕۆژھەڵاتەوە غانا و
سۆکۆتڕا دەکەوێتە نزیک ھێڵی پانی زەوی لەنێوان ھێڵی درێژی ٥٣.١٩ و ٥٤.٣٣ لە ڕۆژھەڵاتی ھێڵی گرێنتش وە لەنێوان ھێڵی پانی ١٢٨ و ٤٢.١٢ باکوری ھێڵی ناوەڕاست ،ھەربەو
پۆتانەکان سیستەمی پۆتانی ستونی ھێڵی ستونی ڕوانین پانتایی وگۆشەی سەرەکی وھێڵی کارژۆڵە سیستەمی پۆتانی کەمەرەیی ئاستی کەمەرەیی جەمسەرە ئاسمانییەکان میل و دەستەواژە
خولەکی نیوەگۆی باکوور لە سەروو ھێڵی کەمەرەیی زەوی، ھەروەھا دەکەوێتە سەر ھێڵی درێژی (٤٥)پلە و (٢) خولەکی ڕۆژھەڵاتی ھێڵی گرینویج. پردی سوور(چەمی شار) ئەم
باکوور و ڕۆژاوای شانتابوری دەورەداوە. ئەم زنجیرە چیایە کەوتووەتە ناوچەی ھێڵی کەمەرەیی زەوی بۆیە بەدرێژایی ساڵ بارانیان لێ دەبارێت و دارستانی کەمەرەییان دروست
