ئازەربایجانییەکان: گروپێکی ڕەگەزی تورکی
ئازەربایجانییەکان، تورکە ئازەرییەکان یان ئازەرییەکان نەتەوەیەکی تورکن کە بە زمانی ئازەری قسە دەکەن و زۆرتر لە باکووری ڕۆژاوای ئێران و کۆماری ئازەربایجان دەژین.
زۆربەی ئازەرییەکان موسوڵمانی شیعەن و بێدینن.
 | |
| ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان | |
|---|---|
| ٣٠ ھەتا ٣٥ ملیۆن کەس | |
| ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو | |
 ئێران | ١٢–١٨٫٥ ملیۆن |
 ئازەربایجان | ٩٬٢٣٥٬٠٠١ |
 تورکیا | ٥٣٠٬٠٠٠–٢٬٥٠٠٬٠٠٠ |
 ڕووسیا | ٦٢١٬٨٠٠–١٬٥٠٠٬٠٠٠ |
 گورجستان | ٢٨٤٬٧٦١ |
 کازاخستان | ٨٥٬٢٩٢ |
 ئەڵمانیا | ١٥٬٢١٩ |
 ئوکراینا | ٤٥٬٢٠٠ |
 ئۆزبەکستان | ٤٤٬٤٠٠ |
 تورکمانستان | ٣٣٬٣٦٥ |
 ھۆلەند | ١٨٬٠٠٠ |
 قرغیزستان | ١٧٬٨٢٣ |
 شانشینی یەکگرتوو | ٤٥٬٠٠٠ |
 بیلاڕووس | ٦٬٣٦٢ |
 ویلایەتە یەکگرتووەکان | ٢٤٬٣٧٢–٤٠٠٬٠٠٠ |
 کەنەدا | ٣٬٤٦٥ |
 لاتڤیا | ١٬٦٩٧ |
 نەمسا | ١٬٠٠٠ |
 ئیستۆنیا | ٨٨٠ |
 لیتوانیا | ٧٨٨ |
| زمانەکان | |
| زمانی ئازەربایجانی | |
| ئایین | |
| زۆربە: ئیسلام شیعە کەمینە: سوننە، مەسیحییەت، بەھایی و زەردەشتی | |
| گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان | |
| تورکەکانی ئەنادۆڵ، ئێران | |
ئەسڵی گەلی ئازەری
لە زۆرێک لە ئاماژەکاندا ئازەربایجانییەکان وەک گەلێکی تورک پۆلێن دەکرێن، بەھۆی زمانە تورکییەکەیانەوە. بەڵام ھەندێک پێیان وایە ئازەربایجانییەکان لە نەوەی ئەلبانی قەوقازی و گەلانی ئێرانین کە پێش بە تورکبوون لە ناوچەکانی قەفقاز و باکووری ئێران ژیاون. مێژوونووس ڤلادیمێر مینۆرسکی نووسیوویەتی بەشێکی زۆری دانیشتوانی ئێرانی و قەوقاز بوون بە تورک زمان:
| « | لە سەرەتای سەدەی یازدەھەمدا، ئۆغوز ئازەربایجانیان داگیرکرد، سەرەتا لە شێوەی حیزبی بچووکدا، پاشان بە ژمارەیەکی زۆر لە سەردەمی سەلجووقییەکاندا. لە ئەنجامدا خەڵکی ئێرانی ئازەربایجان و بەشەکانی دراوسێی قەوقاز بوون بە تورکی زمان لە کاتێکدا تایبەتمەندییە جیاوازەکانی تورکی ئازەربایجانی، وەک ئاوازی دەنگ لە فارسی و پشتگوێخستنی ھاوئاھەنگی دەنگی، کە ڕەچەڵەکی ناتورکیی ئەو دانیشتووانە پێچەوانە دەکاتەوە کە بە تورک کراون. | » |
بەم شێوەیەش سەدەکانی کۆچی تورک و تورککردنی ناوچەکە یارمەتیدەر بوو لە داڕشتنی ناسنامەی نەتەوەیی ئازەربایجانی ھاوچەرخ.
بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە «سەرچاوە ئازەرییەکان» ئازەربایجانییەکان بە «بە ڕەچەڵەکێکی پاکی تورکی» دەزانن، جیا لە ھەموو بیردۆزەکانی دیکە لەسەر ئەو بابەتە و شیکارییەکانی دی ئێن ئەی بەشێکی بەرفراوانی ئازەربایجانییەکان، کە پێیان وایە کە بیردۆزی ڕەچەڵەکی فارسیی ئازەرییەکان ئامانجی سیاسی ئێرانە چونکە ئازەرییەکان یەک لەسەر سێی خەڵکی ئێران پێکدەھێنن، ئەمەش وای کردووە ئەم دەرچوونە ببێتە چارەسەرێکی ڕیشەیی بۆ «گرفتی ئازەربایجانی لە ئێراندا».
لە ئێراندا
لە ئێراندا زۆرتر بە تورک ناویان لێدەبەن. ئازەرییەکان حکوومەتەکانی سەفەوییەکان، ئەفشارەکان و قاجاڕەکانیان لە ئێراندا پێکھێنا. دایک و ژنی محەممەدڕەزا پەھلەوی دوایین شای ئێران ئازەری بوونە و ھەروەھا عەلی خامەنەیی ڕێبەری ئێستای ئێران لە بنەچەدا ئازەرییە.[ژێدەر پێویستە]
ئەمانەش ببینە
سەرچاوەکان
دەروازەی ئێران
دەروازەی تورکیا
دەروازەی گورجستان
دەروازەی ئازەربایجان
دەروازەی کۆمەڵگا
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئازەربایجانییەکان تێدایە. |
بەشداربووانی ویکیپیدیا، «أذر»، ویکیپیدیای عەرەبی. سەردان لە ٢٣ی ١ی ٢٠٢٤.
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article ئازەربایجانییەکان, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.