تالیس
تالیس (یۆنانی: Θαλῆς؛ لەدایکبوو لە یەکێ لە ساڵەکانی ٦٢٤ یان ٦٢٣ و، مردوو لە یەکێ لە ساڵەکانی ٥٤٨ تا ٥٤٥ی پێش زایین) زانای ماتماتیک و ئەستێرەناس و فەیلەسووفێکی پێشسوقراتیی خەڵکی شاری میلیتوس لە ئاسیای بچووک بوو (کە ئێستا کەوتۆتە ناو وڵاتی تورکیا).
تاڵیس چووە بۆ بابل لە بابلیەکان فێرە ماتماتیک و ژمارە ناسی بووە چووە بۆ میسر لەوێش فێری ئەستێرەناسی بووە پێشبینی خۆرگیرانی کردووە لە ساڵی 525پ.ز ڕاست دەرچووە ساڵێکش پێشبینی زۆر هاتنی زەیتوونی کردووە لەو وەرزە بۆیە هەموو ئامێری زەیتوون گووشینی کڕیوەتەوە لەکاتی خۆی دا پێشبینیەکەی ڕاست دەرچووە ئامێرەکانی بەکرێ داوەتەوە بەمەش قازانجێکی زۆری کرد
| تالیسی میلیتوس Thales of Miletus | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ٦٢٤ پ. ز |
| مردن | ٥٤٦ پ. ز |
| نەتەوە | یۆنانی |
| سەردەم | فەلسەفەی پێش سوقرات |
| ناوچە | فەلسەفەی ڕۆژئاوایی |
| بایەخی داوە بە | بیرکاری، گەردوونناسی، فەلسەفەی ئەخلاق، مێتافیزیک |
تالیس یەکێکە لە حەوت حەکیمی یۆنان. زۆرێک، کە بەرچاوترینیان ئەرەستووە، بە یەکەم فەیلەسووفی یۆنانی دەزانن و، ئەگەر واش نەبێ، لە باری مێژوویییەوە ئەو بە یەکەم کەس دادەنرێت لە کولتووری ڕۆژاواییدا کە پەرژابێتە سەر فەلسەفەی زانستی.
تالیس بەوە ناسراوە کە بەکارھێنانی ئوستوورەکانی بۆ ڕاڤەی جیھان و گەردوون بە لایەکەوە نا و، لە باتیی، وەک ئەوەی لە زانستی ئەمڕۆدا دەکرێ، دیاردە و شتە سروشتییەکانی بە گریمانە و تیۆریی سروشتخوازانە ڕاڤە کرد. تەقریبەن ھەموو فەیلەسووفانی پێش سوقرات بۆ ڕوونکردنەوەی سروشت کەوتنە شوێن گریمانەکانی تالیسەوە. ئەوانیش ڕێک ھەر وەک تالیس لە جیاتیی ئەوە دەسەودامێنی ئوستوورە بن، پیان وا بوو کە تاقە جەوھەرێک لە ھەموو شتێکدا ھەیە و سروشت لەوەوە دێت. ئەرەستوو دەڵێ ئەو جەوھەرە بە لای تالیسەوە ئاو بووە.
لە بیرکاریدا، تالیس زانستی ئەندازەی بەکار ھێناوە بۆ پێوانەکردنی بەرزی ھەرەمەکان و دووری کەشتییەکان لە کەناری دەریاوە. ھەروەھا ناسراوە بە یەکەم کەس کە دۆزینەوەیەکی بیرکاری درابێتە پاڵ.
سەرچاوەکان
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تالیس تێدایە. |
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article تالیس, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.