Aktinidia

Aktinidia (Actinidia Lindl.) – rodzaj pnączy z rodziny aktinidiowatych.

Obejmuje ok. 55, 60 lub 75 gatunków. Występują w Azji wschodniej i południowej, od Japonii po Indonezję, z największym zróżnicowaniem w Chinach (44 gatunki są endemitami tego kraju). Rosną zwykle w lasach i zaroślach.

Aktinidia
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

aktinidiowate

Rodzaj

aktinidia

Nazwa systematyczna
Actinidia Lindl.
Nat. Syst. ed. 2. 439. Jul 1836
Typ nomenklatoryczny

Actinida callosa Lindl.

Aktinidia
Owoce aktinidii chińskiej
Aktinidia
Owoce aktinidii chińskiej
Aktinidia
Pędy aktinidii chińskiej

Jadalne owoce (jagody) aktinidii smakowitej i aktinidii chińskiej oraz ich mieszańców znane są pod nazwą kiwi. Inne gatunki częściej uprawiane to aktinidia ostrolistna i pstrolistna. Rośliny te uprawiane są także jako ozdobne, zwłaszcza odmiany o różnobarwnych liściach.

Morfologia

    Pokrój
    Owijające się wokół podpór drewniejące pnącza o sezonowym ulistnieniu, osiągające do ponad 20 m długości. Mają pędy o długich międzywęźlach, nagie lub owłosione, z długimi, równowąskimi przetchlinkami. Pąki zimowe drobne.
    Liście
    Pojedyncze, zwykle długoogonkowe, z drobnymi lub nieobecnymi przylistkami. Blaszka naga lub owłosiona, cienka lub skórzasta, zwykle piłkowana lub ząbkowana, rzadziej całobrzega.
    Kwiaty
    Zwykle obupłciowe, ale czasem jednopłciowe i wówczas zwykle rośliny dwupienne. Kwiaty pojedyncze lub zebrane po kilka lub wiele w kwiatostany wierzchotkowe wyrastające w kątach liści, często baldachokształtne. Działki kielicha zwykle w liczbie 5, trwałe lub nie. Płatki korony zwykle także w liczbie 5, białe, różowe, czerwone, żółte lub zielone. Pręciki liczne, w kwiatach żeńskich na skróconych nitkach i z płonnymi pylnikami. Zalążnia jajowata lub walcowata, naga lub owłosiona, wilokomorowa, z licznymi zalążkami w komorach. Szyjek słupków jest tyle ile komór – od 15 do 30. Zwykle są one odgięte i trwałe. W kwiatach męskich zalążnia jest szczątkowa.
    Owoce
    Mięsiste, owalne lub kulistawe jagody z licznymi nasionami tkwiącymi w miąższu.

Systematyka

Heptaca Lour., Kalomikta Regel, Trochostigma Siebold & Zucc.

Należy do rodziny aktinidiowatych Actinidiaceae, która wraz z siostrzaną rodziną Roridulaceae należą do rzędu wrzosowców wchodzącego w skład grupy astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots).

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Ericanae Takht., rząd aktinidiowce (Actinidiales Takht. ex Reveal), rodzina aktinidiowate (Actinidiaceae Hutch.), podrodzina Actinidioideae Gilg in Engl. & Prantl, plemię Actinidieae Gilg in Engl. & Prantl., rodzaj aktinidia (Actinidia Lindl.).

    Wykaz gatunków
  • Actinidia acuminata Budisch. ex Trautv.
  • Actinidia arguta (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq.aktinidia ostrolistna
  • Actinidia arisanensis Hayata
  • Actinidia asymmetrica F.Chun
  • Actinidia callosa Lindl.
  • Actinidia carnosifolia C.Y.Wu
  • Actinidia changii P.S.Hsu
  • Actinidia chengkouensis C.Y.Chang
  • Actinidia chinensis Planch.aktinidia chińska
  • Actinidia chrysantha C.F.Liang
  • Actinidia cylindrica C.F.Liang
  • Actinidia deliciosa (A.Chev.) C.F.Liang & A.R.Fergusonaktinidia smakowita
  • Actinidia eriantha Benth.
  • Actinidia fanjingshanensis S.D.Shi & Q.B.Wang
  • Actinidia farinosa C.F.Liang
  • Actinidia fasciculoides C.F.Liang
  • Actinidia fortunatii Finet & Gagnep.
  • Actinidia fulvicoma Hance
  • Actinidia glabra H.L.Li
  • Actinidia glaucocallosa C.Y.Wu
  • Actinidia globosa C.F.Liang
  • Actinidia gracilis C.F.Liang
  • Actinidia grandiflora C.F.Liang
  • Actinidia hemsleyana Dunn
  • Actinidia henanensis C.F.Liang
  • Actinidia henryi Dunn
  • Actinidia holotricha Finet & Gagnep.
  • Actinidia hubeiensis H.M.Sun & R.H.Huang
  • Actinidia hypoglauca C.Pei & Y.W.Law
  • Actinidia indochinensis Merr.
  • Actinidia jiankouensis S.D.Shi & Z.S.Zhang
  • Actinidia jijiangensis C.F.Liang & Y.X.Lu
  • Actinidia kolomikta (Rupr. & Maxim.) Maxim.aktinidia pstrolistna
  • Actinidia kungshanensis C.Y.Wu & S.K.Chen
  • Actinidia laevissima C.F.Liang
  • Actinidia lanceolata Dunn
  • Actinidia latifolia (Gardner & Champ.) Merr.
  • Actinidia leptophylla C.Y.Wu
  • Actinidia liangguangensis C.F.Liang
  • Actinidia lijiangensis C.F.Liang & Y.X.Lu
  • Actinidia linguiensis R.G.Li & X.G.Wang
  • Actinidia longicarpa R.G.Li & M.Y.Liang
  • Actinidia macrosperma C.F.Liang
  • Actinidia maloides H.L.Li
  • Actinidia melanandra Franch.
  • Actinidia melliana Hand.-Mazz.
  • Actinidia obovata Chun ex C.F.Liang
  • Actinidia pentapetala R.G.Li & J.W.Li
  • Actinidia persicina R.G.Li & L.Mo
  • Actinidia petelotii Diels
  • Actinidia pilosula (Finet & Gagnep.) Stapf ex Hand.Mazz.
  • Actinidia polygama (Siebold & Zucc.) Maxim.
  • Actinidia rongshuiensis R.G.Li & X.G.Wang
  • Actinidia rubricaulis Dunn
  • Actinidia rubus H.Lév.
  • Actinidia rudis Dunn
  • Actinidia rufa (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq.
  • Actinidia rufotricha C.Y.Wu
  • Actinidia scabiifolia Dunn
  • Actinidia sorbifolia C.F.Liang
  • Actinidia stellatopilosa C.Y.Chang
  • Actinidia strigosa Hook.f. & Thomson
  • Actinidia styracifolia C.F.Liang
  • Actinidia suberifolia C.Y.Wu
  • Actinidia sugawarana Koidz.
  • Actinidia tetramera Maxim.
  • Actinidia trichogyna Franch.
  • Actinidia truncatifolia C.Y.Chang & P.S.Liu
  • Actinidia ulmifolia C.F.Liang
  • Actinidia umbelloides C.F.Liang
  • Actinidia valvata Dunn
  • Actinidia venosa Rehder
  • Actinidia viridiflava P.S.Hsu
  • Actinidia vitifolia C.Y.Wu
  • Actinidia zhejiangensis C.F.Liang

Zastosowanie

Przypisy

Linki zewnętrzne

Tags:

Aktinidia MorfologiaAktinidia SystematykaAktinidia ZastosowanieAktinidia PrzypisyAktinidia Linki zewnętrzneAktinidiaAktinidiowateChinyEndemitIndonezjaJaponiaPnączeRodzaj (biologia)

🔥 Trending searches on Wiki Polski:

Promieniowanie CzerenkowaFMongoliaKarol III (król Wielkiej Brytanii)Korea Południowa2021 w sporcieKatarzyna (księżna Walii)Rafał TrzaskowskiPolskie Linie Lotnicze LOTJerzy VIReprezentacja Walii w piłce nożnej mężczyznŁotwaWaszyngtonŻabka (sieć sklepów)Platforma ObywatelskaGrzegorz BraunWatykanJan BytnarFryderyk ChopinKatastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni JądrowejOrganizacja Narodów ZjednoczonychPotop szwedzkiKowelWojewództwo mazowieckieFrancis Scott Key BridgeMieszko IJeremy SochanDani AlvesAndrzej KopiczyńskiI rozbiór PolskiBanksyOserdówAndrzej StrejlauKarol StrasburgerCarlos Sainz Jr.CassieGrażyna StrachotaVito BambinoFord EscortWielki TydzieńPierluigi CollinaKrólewiecHumphrey CampbellEntentaKrzysztof KolbergerNowy JorkKazachstanStambułPowstanie stycznioweSagrada FamíliaJacek OzdobaPanseksualizmRobert LeszczyńskiAntoni GaudíTeneryfaBiałoruśKwiat JabłoniAndrzej BorysKrakówKamila (królowa Wielkiej Brytanii)Biedronka (sieć handlowa)I wojna światowaJan III SobieskiMistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2006MjanmaCzęstochowaMiasta w PolsceKleopatraAutofagiaJoanna SenyszynNarodowy socjalizm (nazizm)Lista państw świata według powierzchniLiu CixinCiemny lasMistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012InstagramAmeryka PołudniowaMcDonald’sSchutzstaffel🡆 More