ਡੱਚ ਜਾਂ ਓਲੰਦੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ (ਡੱਚ: Nederlands ਉੱਚਾਰਨ: ਨੇਡੇਰਲਾਂਡਸ) ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੀ ਮੁੱਖ ਅਤੇ ਦਫਤਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾ-ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਜਰਮਨੀ ਸ਼ਾਖਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਨਿਮਨ ਜਰਮਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਲਿਪੀ ਰੋਮਨ ਲਿਪੀ ਹੈ। ਇਹ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 2.3 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਹੈ ਅਤੇ 50 ਲੱਖ ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਦੂਜੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।
ਡੱਚ | |
---|---|
Nederlands | |
ਉਚਾਰਨ | [ˈneːdərlɑnts] ( ਸੁਣੋ) |
ਜੱਦੀ ਬੁਲਾਰੇ | ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼, ਬੈਲਜੀਅਮ, ਅਤੇ ਸੁਰੀਨਾਮ |
ਇਲਾਕਾ | ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪ, ਹੁਣ ਅਫਰੀਕਾ, ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਰੀਬੀਆਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ |
Native speakers | 2.2 ਕਰੋੜ (2012) ਕੁੱਲ: 2.8 ਕਰੋੜ (2012) |
ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ
| |
Early forms | ਪੁਰਾਣੀ ਡੱਚ
|
ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਬੰਧ | ਲਾਤੀਨੀ ਲਿਪੀ (ਡੱਚ ਲਿਪੀ) ਡੱਚ ਬਰੇਲ |
Signed forms | Signed Dutch (Nederlands met Gebaren) |
ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਥਿਤੀ | |
ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ | ਫਰਮਾ:ABW ਫਰਮਾ:BEL ਫਰਮਾ:CUW ਫਰਮਾ:Country data ਨੈਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਫਰਮਾ:SXM ਫਰਮਾ:SUR ਫਰਮਾ:Country data Benelux European Union ਫਰਮਾ:Country data Union of South American Nations ਫਰਮਾ:Country data CARICOM |
ਰੈਗੂਲੇਟਰ | Nederlandse Taalunie (Dutch Language Union) |
ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਕੋਡ | |
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-1 | nl |
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-2 | dut (B) nld (T) |
ਆਈ.ਐਸ.ਓ 639-3 | Variously:nld – Dutch/Flemishvls – West Flemish (Vlaams)zea – Zealandic (Zeeuws) |
Glottolog | mode1257 |
ਭਾਸ਼ਾਈਗੋਲਾ | 52-ACB-a (varieties: |
Dutch-speaking world (included are areas of daughter-language Afrikaans) | |
Distribution of the Dutch language and its dialects in Western Europe | |
ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਬੈਲਜੀਅਮ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅੱਧੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ, ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਨਾਰਡ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਉੱਪਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਬਾਹਰ ਡਚ ਨਿਊਗਿਨੀ ਆਦਿ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕਨਾਡਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਡਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਇਹ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ ਅਫਰੀਕੀ ਯੂਨੀਅਨ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਡਚ ਮੂਲ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮਿਲਦੀ - ਜੁਲਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਇੱਕ ਆਜਾਦ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।
ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹਾਲੈਂਡ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਲਟਿਕ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਤਟ ਉੱਤੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜਰਮਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਜਾਦ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਪੱਛਮੀ ਫਲੈਂਡਰਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿੱਤ ਸੀ ਪਰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਡੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਚਾਰ ਵੀ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਸਪੇਨੀ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਡੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਲਗਾ। ਸਪੇਨੀ ਸੱਤਾ ਅਧੀਨ ਬਚੇ ਹੋਏ ਦੱਖਣ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਭੱਜਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਣਾਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਮਿਲੀ। ਡੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅੱਜ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਜਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲੈਂਡ ਦੀ ਬੋਲ - ਚਾਲ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਵੀ ਕਾਫ਼ੀ ਅੰਤਰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਦੱਖਣ ਵਲੋਂ ਆਏ ਸ਼ਬਦਾਂਨਕਾਰਨ ਇਹ ਖਾਈ ਜਿਆਦਾ ਡੂੰਘੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ। ਦੱਖਣ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ (ਪੱਛਮੀ ਫਲੈਂਡਰਸ, ਪੂਰਵੀ ਫਲੈਂਡਰਸ, ਏੰਟਵਰਪ, ਬਰੈਵੰਟ ਆਦਿ ਵਿੱਚ), ਜੋ ਹੁਣ ਬੈਲਜੀਅਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਅੱਜ ਦੀ ਕਈ ਬੋਲੀਆਂ ਪ੍ਰਚਲਿੱਤ ਹਨ। ਇਸ ਸਭ ਦਾ ਸਮੂਹਕ ਨਾਮ ਫਲੈਮਿਸ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵੀ ਪੜਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਰੂਸੇਲਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਿਅਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅੱਜ ਵੀ ਫਰੇਂਚ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ ਪਰ ਫਲੇਮਿਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਫਰੈਂਚ ਅਤੇ ਫਲੇਮਿਸ਼ ਦੋਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਾਨ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਤੱਕ ਵਰਤਮਾਨ ਹਾਲੈਂਡ ਰਾਜ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੈ, ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਹਾਲਤ ਓਨੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। 16ਵੀਆਂ ਅਤੇ 17ਵੀਆਂ ਸ਼ਤੀਯੋਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਨਵੇਂ - ਨਵੇਂ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕ੍ਰਿਤਰਿਮ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ। ਕੁੱਝ ਮਕਾਮੀ ਬੋਲੀਆਂ ਵੀ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਅਸਤੀਤਵ ਫਰੀਜਿਅਨ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਫਰੀਜਲੈਂਡ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਮਸਟਰਡਮ ਤੋਂ ਜਿਵੇਂ - ਜਿਵੇਂ ਅਸੀ ਪੂਰਵ ਦੇ ਵੱਲ ਚਲਦੇ ਹਾਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਜਿਆਦਾ ਲਕਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਜਰਮਨ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਮ ਜਰਮਨ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਡੱਚ ਭਾਸ਼ਾ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.