Suecia: Estau d'Europa

O Reino de Suecia, u Suecia ye un país d'Europa que fa parti d'a Unión Europea (UE).

Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Muga con Noruega en o norte, Dinamarca en o sudueste y Finlandia en l'este.

Reino de Suecia
Konungariket Sverige
Bandera de Suecia Escudo de Suecia
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: För sverige i tiden
Himno nacional: Du gamla, Du fria
Situación de Suecia
Situación de Suecia
Capital
 • Población
Estocolmo
974.073 (2020)
Mayor ciudat Estocolmo
Idiomas oficials No'n tien¹
Forma de gubierno Monarquía parlamentaria
Carlos XVI Gustavo
Magdalena Andersson
Unión Sieglos X - XIII
Superficie
 • Total
 • % augua
Mugas
Posición 54º
449.964 km²
8,67%
2.233 km
Población
 • Total (2020)
 • Densidat
Posición 86º
10.336.399
22,97 hab/km²
PIB (PPA)
 • Total (2007)
 • PIB per capita
Posición 30º
US$ 274.449
30.300
Moneda Corona (kr, SEK) = 100 öre
Chentilicio Sueco/a
Zona horaria
 • en Verano
UTC+1
UTC+2
Dominio d'Internet .se
Codigo telefonico +46
Prefixo radiofonico 7SA-7SZ, 8SA-8SZ, SAA-SMZ
Codigo ISO 752 / SWE / SE
Miembro de: UE, ONU
1 O sueco ye l'idioma nacional de facto. Se reconoixen oficialment cinco idiomas como luengas minoritarias.

Toponimia

Ye un toponimo derivau d'o etnonimo d'o pueblo chermanico que i predominó cuan forachitoron a los godos, los suecos. O toponimo ye documentau en aragonés por primera vegada en a "Grant Cronica d'Espanya", compilación historica empentada por Chuan Ferrández d'Heredia:

Estas fueron companyas de las yslas frias. es a saber de scançia & de gotica. & delas otras yslas q(ue) son apres de siçia. & de soeçia & de alamanya.

Cheografía

Situau en o norte d'Europa, Suecia limita a o este con a mar Baltica y o golfo de Botnia, dando-le a o país una larga linia costera, que forma a parti iste d'a peninsula Escandinava. A o ueste se troban os Alpes escandinavos (Skaderna), os cuals forman una buega natural con Noruega. A o nord-este limita con Finlandia, a o sudueste con os estreitos de Skagerrak, Kattegat y Öresund, que lo deseparan de Dinamarca, Alemanya, Polonia, Rusia, Lituania, Letonia y Estonia. Amás, ye connectau con Dinamarca por o puent d'Öresund.

Con una superficie de 450 295 km²,​ Suecia ye o 57° país mas gran d'o mundo. Ye o cinqueno mas gran d'o continent y o mas gran d'Europa d'o Norte. A suya grandaria ye un poquet mas gran que o estato de California y semellant a o d'Uzbekistán, con una población de mas de 10 millons d'habitants.

L'altitut minima de Suecia se troba en a badía d'o laco Hammarsjön, amán de Kristianstad con 2,41 metros baixo o livel d'o mar. L'altitut maxima d'o país ye en o mont Kebnekaise con 2.111 m.O territorio sueco tamién comprende unas 221 800 islas, d'as cuals 1085 contan con una población permanent.​ Gotland, Öland, Orust, Hisingen y Värmdö son as islas mas grans d'o país.

En a suya mayoría, o territorio sueco ye plano, con excepción d'a zona ueste an surten os Alpes escandinavos.

Clima

A mayor parti de Suecia tiene un clima templau, manimenos a suya latitut norte, con cuatro estacions distintas y temperaturas suaus entre tot l'anyo. L'hibierno en l'extremo sud gosa estar feble y se manifiesta solament a traviés de cualques periodos mas curtos con nieu y temperaturas baixo cero, l'agüerro bien puede convertir-se en primavera allí, sin un periodo definiu d'hibierno. O país se puede dividir en tres tipos de clima: a parti mas a o sud tiene un clima oceanico, a parte central tiene un clima continental humido y a parte mas a o norte tiene un clima subarctico. Manimenos, Suecia ye muito mas calida y ixuga que atros puestos en una latitut semellant, y mesmo bella cosa mas a o sud, prencipalment a causa d'a combinación d'a Corrient d'o Golfo.

A temperatura mas alta nunca rechistrada en Suecia estió de 38 °C en Målilla en 1947, mientres que a temperatura mas freda nunca rechistrada estió de -52,6 °C en Vuoggatjålme o 2 de febrero de 1966.

A causa d'a gran latitut de Suecia, a duración d'a luz d'o día vareya muito. A o norte d'o Cerclo Polar Arctico, o sol nunca se mete en verano y nunca sale en hibierno. Manimenos, en a capital Estocolmo,que se troba mas a o sud, a luz d'o diya dura mas de 18 horas a fins de chunio, pero solament arredol de 6 horas a fins d'aviento.

Historia

Suecia naixió como país independient y unificau entre a Edat Meya. Desembolicó una administración moderna centralizada dende o reinau d'o rei Gustavo I en o sieglo XVI. En o sieglo XVII o país extendió os suyos territorios y formó l'Imperio Sueco. A mayoría d'os territorios conquerius difuera d'a peninsula escandinava los perdió entre os sieglos XVIII y XIX. A rechión oriental de Suecia, l'actual Finlandia, estió conquerida por Rusia en 1809. A zaguera guerra en que Suecia s'embrecó ocurrió en 1814, cuan Suecia obligó Noruega a formar a unión personal con Suecia, que disolvió en 1905. Dende 1814, Suecia ha estau en paz y ha adoptau una politica exterior de neutralidat en tiempo de guerra.

Organización politico-administrativa

Condaus

Suecia se divide en 21 condaus clamaus län.

Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima 
Condaus (län) de Suecia.
Escudo Condau (Län) Capital Aria (km2) Habitants (2019)
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Estocolmo Estocolmo 6,519.3 2,377,081
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Västerbotten Umeå 55,186.2 271,736
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Norrbotten Luleå 98,244.8 250,093
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Uppsala Uppsala 8,207.2 383,713
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Södermanland Nyköping 6,102.3 297,540
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Östergötland Linköping 10,602.0 465,495
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Jönköping Jönköping 10,495.1 363,599
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Kronoberg Växjö 8,466.0 201,469
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Kalmar Kalmar 11,217.8 245,446
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Gotland Visby 3,151.4 59,686
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Blekinge Karlskrona 2,946.4 159,606
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Skåne Malmö, Kristianstad 11,034.5 1,377,827
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Halland Halmstad 5,460.7 333,848
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Västra Götaland Gotemburgo, Vänersborg 23,948.8 1,725,881
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Värmland Karlstad 17,591.0 282,414
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Örebro Örebro 8,545.6 304,805
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Västmanland Västerås 5,145.8 275,845
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Dalarna Falun 28,188.8 287,966
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Gävleborg Gävle 18,198.9 287,382
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Västernorrland Härnösand 21,683.8 245,347
Suecia: Toponimia, Cheografía, Clima  Jämtland Östersund 49,341.2 130,810

Diez ciudaz mas importants

As diez ciudaz mas importants son:

Puesto Nombre Población en 2015
1 Estocolmo 1,515,017
2 Gothenburg 599,011
3 Malmö 316,588
4 Uppsala 220 000
5 Upplands Väsby 122,953
6 Västerås 122,953
7 Örebro 120,650
8 Linköping 111,267
9 Helsingborg 109,869
10 Jönköping 96,996

Cheografía humana y sociedat

Gastronomía

A gastronomía sueca siempre ha estau baixo a influencia d'o clima y os recursos disponibles en as diferents rechions d'o país. Como que a d'atros países escandinavos (Dinamarca, Finlandia y Noruega), ye tradicionalment sencilla. O pescau, a carne y as trunfas son os ingredients basicos pa elaborar a mayoría d'as tipicas recetas suecas.

Entre os platos mas famosos d'o país destacan as mondonguillas suecas (Köttbullar), tradicionalment servidas con salsa, trunfas bullidas y con mermelada d'anayons royos. Tamién o lutfisk y o smörgåsbord. O knäckebröd ye o pan tradicional sueco y s'ha desembolicau en muitas variants contemporanias.

Referencias


Estaus d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito

Tags:

Suecia ToponimiaSuecia CheografíaSuecia ClimaSuecia HistoriaSuecia Organización politico-administrativaSuecia Cheografía humana y sociedatSuecia ReferenciasSueciaDinamarcaEuropaFinlandiaNoruegaUnión Europea

🔥 Trending searches on Wiki Aragonés:

RanuecoSaint-MartinIdioma chaponésLugar1977PeriodistaVolodymyr ZelenskyAleixandre VICarl von LinnéSuperstrato francico en francésCherFacebookCracoviaMadritAleixandre lo Gran4 d'abrilAcademia Aragonesa d'a Luenga2013SomalilandiaTierraFaixismoEsloveniaMcDonnell Douglas DC-9BueiLiechtensteinTanqueGrand Theft Auto VIDuradaSant ChorchePetrolioCanis lupusAragónLabios (chenitals)BaloncestoLista de codigos telefonicosAragonésViernesBSkalariakVictoria (Seychelles)Elizabeth TaylorLista de municipios d'a provincia de Las PalmasDensidat de poblaciónMississippi BurningEnerchía solarAeronauticaSocialismocolombiaSolido bizantínIdioma neerlandésMadonnaVercingétorixMonegrosLatínVladimir PutinFinlandia1960Youtuber1993🡆 More