Tugpahanang Pangkalibotanon Sa Mactan-Sugbo

Kini nahimutang sa Dakbayan sa Lapu-Lapu, Pulo sa Mactan, Kaulohang Sugbo, ug mao sad ang ikaduhang agianang pangkalibutanon sa Pilipinas. Ang tugpahanan gidumala sa Mactan-Cebu International Airport Authority.

Ang tugpahanan adunay dagkong apron, usa ka padaganan nga 3,300 ka metros ug usa ka agianan alang sa padaganan. Ang sulod sa terminal adunay lokal ug pangkalibutanong pakay nga ang gitibuk-an nga 4.5 ka milyones ka pasahero. Ang tugpahanan adunay gilapdon ug 797 ka ektarya.

Kining tugpahanan mao usa ka dagkong sentro sa patigayo sa habagatan alang sa lokal ug pangkalibutanon trapiko. Ang ilang trapiko nagkaanam ug kasaka ug karon adunay 602 ka lupad nga komersyal matag semana, nakasakay ug 10,223 ka pasahero matag adlaw. Ang mga sigpit nga abyon sama sa A318, A320, A321, B737, ug mga luag nga abyon sama sa A300, A330, A340, B777, ug B747 napaila na sa mga lupad nga pangkalibutanon padulong sa Mactan ug uban lupad nga panglokal.

Kining tugpahanan gibalita bago-lang nga adunay kasaragan nga 161 ka lihok pang-abyon (mga tugpa ug mga lupad). Hapit 54% sa mga lihok pang-abyon sa tugpahanan mao ang taghatod pangkomersyo apan ang nahibiling 46% mao ang mga kalihukan sa mga abyong militar ug uban pa (sama sa kalihukan sa general aviation).

Sa napulo og lima (15) ka tuig, ang Tugpahanang Pangkalibutanon sa Mactan-Sugbo nisaka ang trapiko sa mga pasahero matag tuig nga 21% sa pangkalibutanon apan ang panglokal nisaka sa 5%. Sa pagkakaron ang Tugpahanang Pangkalibutanon sa Mactan-Sugbo adunay katorse (14) ka airlines nga pangpasahero ug tulo (3) ka airlines nga pangkargamento.

Ang Tugpahanang Pangkalibutanon sa Mactan-Sugbo usa sa dagkong tugpahanang pangkargamento sa Pilipinas. Ang kalanogon sa kargamento sa tuig 2007 kay 53,472,924 ka kilo. Ang kalanogon sa kargamento pangkalibutanon nisaka ug 47% matag tuig, apan ang kargamento panglokal nisaka sa kasaranga ug 4% matag tuig.

Sa tibuk-an nga 3,731,500 ka pasahero (panglokal ug pangkalibutanon) niagi sa tugpahanan balik sa tuig 2007, ilhanan na nisaka sa 22% kumpara sa mga dagan sa pasahero balik sa tuig 2006.

Ug sa tuig 2007, nisaka ang kalanogon sa kargamento sa 8% sa panglokal ug 2% sa pangkalibutanon kompara sa niaging tuig.

Adunay plano nga padak-on ang terminal ug dugangan ug duha ka boarding bridges aron mahimo na unom ka boarding bridges. Gihanyag sad nga tukuron ang terminal pangkargamento.

Sa ika-20 sa Agosto, 2008, ang Mactan-Cebu International Airport Authority (MCIAA) gipahibalo nga ang P300 ka milyones gamiton sa programa sa padak-on sa terminal aron matubag ang suliran sa kanunay'g saka ug mga pasahero. Ang tigdumala sa MCIAA nga si Danilo Augusto Francia giingon nga giapil sa programa ang pagtukod ug ikaduhang terminal sa tugpahanan.

 

Ang tugpahanan giabli tali sa sa dekadang 1960. Ilang gihimo aron ilisan ang Tugpahanan sa Lahug nga dili na mamahimo padak-on tungod sa suliran sa kaluwasan ug suliranng pisikal. Dayon, ang tugpahanan gidak-an sa pipila ka tuig nga nahimo na siya Tugpahanang Pangkalibutanon sa Mactan-Sugbo. Sa pagkakaron, ang tugpahanan mao ang ikaduhang labing kanunay gamit sa nasod, sunod sa Tugpahanang Pangkalibutanon sa Ninoy Aquino, ug gisilbi isip laing unang agianang pangkalibutanon.

Sa pagkakaron, ang tugpahanan adunay gigama nga edipisyo para sa pagdumala ug nalangay tungod sa mga anomalya sa pagpatigayon apan nagdahom nga ipadayon ang paghimo. Gihimo nila ang edipisyo aron mahawan-hawan ang lugar sulod sa terminal aron padak-on ang mga pasilidad alang sa mga pasahero nga dili na kinahanglan padak-on ang terminal mismo. Sa pagkakaron, ang mga katungdanan sa alang sa kalihokan sa tugpahanan nahimutang pa sa terminal.

Adunay Hulatanan sa Labing Importanteng Tawo (VIP Lounge) unang gigamit sa ASEAN Summit sa Sugbo sa tuig 2007. Karon, gigamit nila isip lugar sa pagsugat sa mga VIP mobisita sa Sugbo.

Passenger

Mga Kompanyang Panglupad nga Pangkargamento

Sa ika-11 sa Disyembre, 1994, ang Philippine Airlines Flight 434 naglupad sa ikaduhang lupad sa rutang Tugpahanang Pangkalibutanong sa Ninoy Aquino - Tugpahanang Pangkalibutanon sa Mactan-Sugbo - Tugpahanang Pangkalibutanon sa Bag-ong Tokyo (karon Tugpahanang Pangkalibutanon sa Narita), mibuto ang bomba sulod sa eroplano, ug namatay ang pasahero. Ang airliner nahimo ug malapuson nga tugpang pangalit.

Ang mga otoridad nahibawan pagkaunya nga si Ramzi Yousef nagbutang ang bomba sa eroplano aron sulayan ang bomba alang sa Proyekto Bojinka. Ang iyang plano naplagan sa Maynila human nasunog ang apartmet kagabii sa ika-5 sa Enero ug buntag sa ika-6 sa Enero, 1995

Si Ramzi Yousef kay sulod siya sa Flight 434 gikan Maynilla nga iyang gibutang ang bomba sa bakatang lingkuranan. Iyang gigamit nga peke nga ilhanan nga mahimo siya malampuson sa pag-agi sa seguridad sa Maynila. Si Youself iyang gitakda ang oras sa pagbuto sa bomba na ang eroplano naglupad na sa biyaheng Sugbo-Tokyo. Nanaog siya sa eroplano samtang naghunong pa sa Sugbo ang eroplano gikan sa Maynila.