Румера Папа

Папалла- Римера Папа Католикийн килсан тхьамда веш йолу динан Ӏилманан а, политикин а институт.

Румера Папа
Дин	Католицизм
ГӀуллакхалла	papacy[d]
Динлелор	Католицизм
Сайт	vatican.va/holy_f…​(ингалс.) vatican.va/holy_f…​(итал.) vatican.va/holy_f…​(нем.) vatican.va/holy_f…​(испан.) vatican.va/holy_f…​(порт.) vatican.va/holy_f…​(Франц.) vatican.va/latin/…​(лат.)
Медиафайлаш Викилармехь

Папа Сийлаллин Паччахьаллан лакхара урхалча ву.

Папин резиденци Ватиканехь йу.

Римера Папа (латинан маттахь Pontifex Romanus — Риман понтифик; йа Pontifex Maximus — лакхара шен лаамехь волу понтифик)- дуьненйукъара бакъонехь къаьсттина башхала йолу адам ду (persona sui generis). Папан 3 бовваьлла (къаьстина) Ӏалашо ю:

1. Сийлаллин Паччахьаллан тхьамда а, суверен а.
2. Сийлахь Пётран (Римера хьалхара епископ) когаметтаниг хиларе терра- Католикийн килсан гуш волу тхьамда а, цуьнан лакхара иерарх а.
3. Пачхьалкх-гӀала йолу Ватиканан суверен а.

«Папа» дош грекийн маттер тӀеэцна ду — πάππας. Нохчийн маттахь «да» маьӀан ду цуьнан.

Сийлаллин Паччахьаллан суверенитетах схьайолуш йу Ватиканан шен лаамехь хилар. Иза бакъдина 1929-чу шарахь Латеранан бартбарца.

Католикийн хьехамехь дуьйцу Папа хьалхарчу Риман епископан Сийлахьчу Пётран когаметтаниг хилар. Цундела, Килс чохь тхьамдалла йолуш ву иза.

2013 шеран 13-чу мартехь Римера папа хаьржира Аргентинер волу Хорхе Марио Бергольо. Цуьнан керла цӀе Франциск йу.

Римера Папан леррина титулш:

Дукха титулш йу Папан: Риман Епископ а, Ӏийсан викари (гӀовс) а, апостолшан Элан когаметтаниг а, Дуьненан килсан лакхара а, хьалхара мозгӀар а, сийлахь-воккха понтифик а, Италин Примас а, Риман провинцин архиепископ а, митрополит а, гӀала-пачхьакх йолу Ватиканан суверен а, Делан лейн лай.

Латинан маттахь:

• Episcopus Romanus
• Vicarius Christi
• Successor principis apostolorum
• Caput universalis ecclesiae
• Pontifex Maximus
• Primatus Italiae
• Archiepiscopus ac metropolitanus provinciae ecclesiasticae Romanae
• Princeps sui iuris civitatis Vaticanae
• Servus Servorum Dei

2006 шарахь XVI Бенедиктас папан титулатурер «Малхбузера Патриарх» сийлахь цӀе дӀайаьккхира.

Исторехь къастайо папаллан рогӀера муьраш:

• Керста динан йуьхь (30-325 шераш).
• Константин императоран а, остготашан а мур (313—493). Цу муьрехь Риман имперехь керсталла «пачхьалкхан дин» статусехь йара.
• Остготийн мур (493—537).
• Византийн мур (537—752).
• Франкийн мур (756—857).
• Папалла осалдаьлла мур (1048 шо кхаччалц). Папалла Ӏаткъам болу доьзалшан карахь (порнократи а, Тускулум доьзал а, Крешенци доьзал а).
• Папалла чӀагӀделла мур (1048—1257).
• Риман дозанал арахьара резиденцешкахь Ӏийна Папаш (Витербо а, Перуджа а, Орвието а) (1257—1309).
• Авиньон-гӀалахь папашан «йийсар» (1309—1377).
• Малхбузехь барт бохар (1378—1417).
• Ренессансан мур (1417—1534).
• Реформаци а, Контрреформаци а (1517—1585).
• Барокко хан а (1585—1689), Серлонан зама а.
• Папалла карчамаш хилчу хенашкахь (1775—1861).
• Риман хаттар (1861—1929).
• Кхузаманан мур (1929 шо дуьйна).