Хонконг

Heūnggóng; — Азида Дэлхэйн санхүүгэй томохон түб хото; БНХАУ-ай тусхай захиргаанай хоёр бүһын нэгэ (нүгөөнь Макао).

Хонконг тусхай захиргаанай бүһэ 香港特別行政區 Xiānggǎng Tèbié Xíngzhèngqū Hong Kong Special Administrative Region
Түрын туг Түрын һүлдэ
Хонконг хотын һүниин үзэмжэ (2007)
Албан хэлэн		Хитад Англи
Цуг хэлэгдэх нь		хонконгынхид
Түрэ засаг		Хитадай онсогой засаг захиргаанай орон
-	Юрэнхы дарга	Лян Жэньин
Дэбиcхэр газар
-	Бүхэлидөө	1,104 км2 (179)
-	Уһанай процент (%)	4.58% (50 км²)
Хүн зон
-	Тоосоо (2010)	7,055,071 (100 7,061,200)
-	Хүн зоной нягтарал	7,315 6,480 хүн/км2
ДНБ (ХАШТ)		2011 оной тоосоо
-	Бүгэдэ	$351.119 тэрбум
-	Нэгэ хүндэ	$49,137
ДНБ (Нэрлэһэн)		2011 оной тоосоо
-	Бүгэдэ	$243.302 тэрбум
-	Нэгэ хүндэ	$34,049
ОТББЭ (2007)		43.4
ХХИ (2011)		0.898 (маш сайн) (13)
Мүнгэн тэмдэгтэ		[[Хонконг доллар]] (HKD)
Сагай бүһэ		Хонконгой саг (НЗНЦ+8)
Интернет домэйн		.hk
Телефоной код		+852

Хонконгынь Хитадай урда хэһэгтэ оршохо болон хойто талаараа Гуандун можотой хилэлдэг. Зүүн, баруун, урда таладань Урда Хитадай тэнгис оршоно.

Хонконг 1942 онһоо 1997 ондо Хитадта шэлжүүлэгдэхэ хүрэтэрөө Ехэ Британиин засаг захиргаан доро байгаа. Хитад-Британиин хамтарһан тунхаг болон Хонконгой Үндэһэн Хуулида зааһанаар шэлжүүлгэһээ табин жэлэй дараа гү, али доодо талань 2047 он хүрэтэр Хонконгынь Хитадһаа ехэхэн хэмжээнэй автономито байдалтай байха ёһотой. «Нэгэ улас, хоёр системэ» гэһэн бодолгын ёһoop, Хитадай Засагай Газарынь Хонконгой аюулгүй байдал, гадаада бодолгые харюусаха бол хуулиин системэ, сагдаагай хүсэн, мүнгэн тэмдэгтэ, гаалиин бодолго, сагаашалалай бодолго, олон уласай байгуулга, үйлэ ябадалда эльгээхэ түлөөлэгшэдөө өөрөө зохисуулна.

Анха худалдаанай боомто боложо байгуулагдаһан Хонконг XX зуунай һүүлөөр томохон санхүүгай түб болобо. Капиталис эдэй засагынь голдуу үйлэшэлгын һалбарида тулгуурилдаг болон засагай газар үлэ оролсохо бодолгонь ехэхэн тус үзүүлдэг. Хүн зониинь голдуу Хитад гаралтай болобош бусад үндэһэтэнүүдэй эргэдынь ниигэмэй жаахан болобош шухала хэһэгые бүридүүлдэг. Хонконгто баруунай, зүүнэй соёл уралиг ехэхэн нүлөөлһэн болоод энэнь хоол, кино, хүгжэмэй уралигуудтань тодо харагдадаг.

Британиин эзэмдэлгэ

 

1839 ондо Чин улас хара тамхи импортировалхаһаа арсаһанһаа боложо Британитай Хара тамхиин нэгэдүгээр дайнда хүсэн үзэһэн. 1841 оной 1 һарын 20-да Британиин хүсэн Хонконг аралые эзэлэн абажа, 1842 оной 8 һарын 29-дэ Нанжангай хэрээгээр өөрын мэдэлдэ абажа һуурингаа (Виктори гэжэ нэрэтэй) байгуулба.

1860 ондо Британи Хара тамхиин удааха дайнда диилэжэ Каулуун (Англи: Kowloon) хошууе үмэнэхиин адли абаһан бол 1898 ондо уридын газарһаа бүри томо Шэнэ газарые (New territories) 99 жэлэй арендын хэрээгээр нэмэжэ абаа.

1841 ондо загаһаша голдуу 7,450 хитад байһан бол 1870 ондо 115 мянган хитад, 8,754 европынхид хүн оршон һуудаг болоһониинь хүн зон сугларжа эхилһэнэй жэшээ юм.

Японой интервенци

Японой эзэнтэ гүрэн дэлхэйн хоёрдугаар дайнда Азиин дурнаһаа добтолон эзэлжэ байха үедээ 1941 оной 12 һарын 8-да Хонконг руу дайраһан. Британи, Канадын хамгаалагша хүсэн 1941 оной 12 һарын 25-да Хонконгые алдаба. Япондо эзэлэгдэһэн хэдэн жэлдэ хүнэһэ хомсодожо, үнэ харисангы ехэдхэһэн. Хитадууд хойшо нюусаар 1941 ондо 1.5 сая хүн байһанаа 1945 ондо Британи эргүүлэн абахада 6 буман хүн боложо сөөрһэн байдаг.

Хүйтэн дайнай үе

 

Дайнай дараа Хитадай эргэнэй дайнһаа дүрбэгшэдээр хүн зоной тоо түргэн нүхэгдэбэ. Илангаяа 1949 ондо БНХАУ байгуулагдахада Хитадай коммунис намай бодолгодо хабшагдахаһаа зайлажа Хонконг руу сагаашалха урасхал хүбэрһэн гэдэг.

1950-да ондо Хонконгдо даабуунай экспорт болон бусад ажа үйлэдбэри ехэд хүгжэһэн. Энэ үедэ хүн зоной тоо үргэлжэлэн ехэдхэжэ, хүдэлмэриин хүлһэн хэбээрээ шахуу байһаншье хүн арадай амидаралай комфорт дээшэлһэн байна. Хонконгдо 80, 90 ондо ажа үйлэдбэриин һалбарида ажаллаха хүсэнэй багтаамжа ханаха үедэ зүрөөд үйлэшэлгэнэй һалбариин ниитэ хэмжээ ехэ хубяар ехэдхэбэ.

Ехэ Британи 1997 ондо Шэнэ газарай (Англи: New territories) арендын хугасаа дууһахада Хитадта Хонконгой мэдэхэ бүрин эрхээ шэлжүүлнэ гэдэгээ 1984 ондо Хитадтай хамтарһан тунхаг үйлэдэхэдээ баталба.

1997 онһоо хойшо

Хитадай мэдэлдэ ерэһэнээр Британиин үедэ байһанһаа Хитадта тааруулжа өөршэлэгдэһэн зүйлнүүд байдаг. Гэхыдээ баһа өөршэлэгдөөгүй зүйлнүүдшье байна. Хитадһаа илгарха заримһаань онсолбол, өөрын нэрээр ДХБ, ОУОХ гэхэ мэтэ хэд хэдэн олон уласай байгуулгын гэшүүн хэбээр, бүхы һургуулида англи хэлэн заадаг хэбээр, Хонконгой тусхай бүһын паспорттой хүн Европо, Хойто Америкэдэ сүлөөтэй нэбтэрхэ эрхэтэй хэбээр, хэблэл мэдээлэлэй эрхэ сүлөөтэй хэбээрээ байна.