Нүүрһэн Уһан

Нүүрһэн-уһан (сахарнууд, сахаридууд) — нэгэ карбонил бүлэгтэй хэдэн гидроксил бүлэгтэй органик нэгэдэлнүүд юм.

Нүүрһэн-уһаниинь нүүрһэнтүрэгшэ, уһантүрэгшэ, хүшэлтүрэгшые найрлагаадаа агуулһан органик нэгэдэл юм.

Нүүрһэн Уһан
лактозын томьёо

Нүүрһэн-уһаниинь бүтэсын болон физиологиин шухала ажа холбогдолтой нэгэдэл болоод түүниин биологиин үүргэнь маша ехэ. Иимэ: 1. Энергиин эхэ булаг болодог ба 1 г нүүрһэн-уһан задархад 4,1 ккал энерги үүдэдэг. 2. Шаардалгатай үедэ хэрэгтэй нөөсэ тэжээлэйн үүргэ гүйсэдхэдэг. 3. ДНХ, РНХ, уургын найрлага, ходоодоной шүүһэн, салсалиг шингэнэй найрлагада орожо бүтэсые бүридүүлдэг.

Нүүрһэн-уһанай хүнэй бэедэ үүргэнүүд бүтэсын тулгуури нэгэжэ, энергиин эхэ үүдэбэри, биосинтезэй эхэ бодос юм.

Байгаали дээрэ 3-7 шэрхэг С-атом агуулһан нүүрһэн-уһанууд ехэ тархана. Ехэнхи нүүрһэн-уһые “оза” түгэсхэлөөрынь танижа болоно.

Хүнэһэнэй үнэтэ шанараарынь:

  • Шэмэгдэдэг (моносахарид, дисахарид, сардуул ба гликоген)
  • Шэмэгдэдэггүй (целлюлозо, гемицеллюлозо, инсулин, пектин)

Моносахаридһаа бусад шэмэгддэг нүүрһэн-уһан хоол болбосоруулха замда задаржа глюкозо үүдхэхэ, өөхэн тоһодо хубирха гү, али гликоген байдалаар нөөсэлэгдэнэ. Глюкозонь хүнэй махабадай энергиин хэрэгсээе хангажа шуһаар эргэлдэжэ байдаг нүүрһэн-уһан ба хэбэй хэмжээгээрээ 80-120мг/% байдаг.

Биосинтез

Ногоон ургамалда наранай гэрэлэй үйлэшэлэлээр нүүрһэнтүрэгшын диоксид болон уһанһаа фотосинтезээр үүдхэгдэдэг ниилэмэл органик нэгэдэл юм.

      Нүүрһэн Уһан 

Глюкозын эһэлдэлтээр сүлөөлэгдэһэн энерги аденозин трифосфат (АТР) боложо хуримталагдана.

      Нүүрһэн Уһан 

Нүүрһэн-уһанай ангилал

Юрэнхы томьёо: Нүүрһэн Уһан 

  • Моносахарид гидролиздо орохогүй энгын нүүрһэн-уһан (глюкозо);
  • Дисахаридынь гидролиздо орожо 2 моносахарид үүдхэнэ (сахарозо);
  • Олигосахаридынь 4-10 моносахаридтай
  • Полисахаридынь 10-һаа дээшэ моносахаридтай

Tags:

НүүрһэнтүрэгшэУһантүрэгшэХүшэлтүрэгшэ

🔥 Trending searches on Wiki Буряад:

ЛондонУрда КаролинаЕкатеринбургАлтанЭрэ хүнФранклин Делано РузвельтШвециЭжэл мүрэнБеларусьБразилПлатон1 һарын 18Антуан де Сент-ЭкзюпериВолгоградБагдад3 һарын 9Европо2015 онЯпон2021 оной Германиин холбооной һунгуулиХүгжэмЕврейн литэАрабай Нэгэдэһэн Эмиртэ УласМанжын гүрэнАраб хэлэнВладимир ЛенинҮхэлХии үзэгдэлМиисгэй2 һарын 11Джон ЛоккХалха-Монгол хэлэнАга һууринБашкирнуудНорвеги хэлэнВикипеэдиҮржэн ГармаевГамбиОросой холбоото уласКрым хахад аралГрециХойто ИрландЕвроТэгшэдхэлТбилисиУкраин хэлэнГелиКопенһагенШэлАзиОсманай эзэнтэ гүрэнМароккоШарль де МонтескьёАнгли хэлэн1 һарын 4ДалайТарас ШевченкоӀCOVID-19-дэ эсэргүү вакцинын зүбшөөрэлэй жагсаалтаБээжэнПунаУһан далайн сэрэгэй флотИзраиль🡆 More