Sveti Nikola: Kršćanski svetac iz 4. stoljeća

mart 270 – 6. decembar 343) bio je ranohrišćanski biskup grčkog porjekla iz pomorskog grada Mira u Anadoliji (današnji Demre, Turska) u vrijeme Rimskog Carstva. Katolička i Pravoslavna crkva ga smatraju svecem, zaštiik je moreplovaca, ribara, pekara, zatvorenika, putnika, brodova, trgovaca, djece, i studenata.

O historijskom Svetom Nikoli se malo zna. Najraniji izvještaji o njegovom životu napisani su stoljećima nakon njegove smrti i vjerovatno sadrže legende. Kažu da je rođen u grčkoj luci Patara, Likija, u Anadoliji od bogatih krišćanskih roditelja.

U jednom od najranijih svedočenih i najpoznatijih incidenata iz njegovog života, kaže se da je spasio tri devojke od prisile na prostituciju tako što je tri noći bacao vreću zlatnika kroz prozor njihove kuće kako bi njihov otac mogao platiti miraz svakoj od njih. Druge rane priče govore o tome kako je smirio oluju na moru, spasio tri nevina vojnika od pogrešnog pogubljenja i posjekao drvo opsjednuto demonom. U mladosti je pričao da je hodočastio u Egipat i Palestinu. Ubrzo nakon povratka, postao je biskup u Miri. Kasnije je bačen u zatvor tokom Dioklecijanovih progona, ali je pušten nakon Konstantinovog stupanja na vlast.

Rani spisak čini ga učesnikom Prvi nikejskog sabora 325, ali ga ljudi koji su bili na saboru nikada ne spominju ni u jednom spisu. Kasne, nepotkrijepljene legende tvrde da je bio privremeno skinut sa časti i zatvoren tokom sabora zbog šamaranja heretika Arija. Druga poznata kasnija legenda govori kako je vaskrsao troje djece, koje je ubio mesar koji je planirao da ih proda kao svinjetinu za vrijeme gladi.

Nepunih 200 godina nakon Nikoline smrti, u Miri je po naredbi Teodosija II podignuta crkva Svetog Nikole na mjestu gdje je on služio kao episkop, a njegovi ostaci su premješteni u sarkofag u toj crkvi.

Godine 1087, dok su grčki kršćani u regiji bili pokoreni od strane novopridošlih muslimanskih Seldžuka, a ubrzo nakon što je katolička crkva proglasila njihovu crkvom u raskolu, grupa trgovaca iz talijanskog grada Barija uklonila je glavne kosti Nikolinog skeleta iz njegovog sarkofaga u crkvi i neovlašteno ga odonio u svoj rodni grad, gdje se danas nalazi u bazilici San Nicola. Preostale dijelove kostiju sa sarkofaga kasnije su uklonili venecijanski mornari i odnijeli u Veneciju tokom Prvog krstaškog rata.

Danas je poznat kao lik koji djecu obraduje svojim poklonima na dan sv. Nikole. Bio je poznat je po tome što je tajno davao ljudima novac, a sada se na zapadu često poredi sa Deda Mrazom. Deda Mraza na engleskom zovu Santa Claus što je skraćeno od Santa Nikolaus (sveti Nikola).

Dan sv. Nikole se obilježava 6. decembra, odnosno 19. decembra po Julijanskom kalendaru.

Kod Srba, najčešći porodični svetac je sv. Nikola i slavi se kao Nikoljdan svakog 19. decembra.

Rođen je u gradu Patari u Maloj Aziji, u pokrajini Liciji u 3. vijeku. Imao je bogate roditelje koji duže vrijeme nisu mogli imati djece, pa su od Boga izmolili malog Nikolu koji ime dobija po stricu biskupu u Miri, nažalost njegovi roditelji ubrzo umiru i Nikola ostaje sam.

Postaje svećenik želeći širiti ljubav i dobrotu. Uskoro mu umire stric, biskup Mire i svi misle da će ga Nikola naslijediti. No, on skroman i u strahu od te časti bježi u Palestinu gdje živi samačkim životom. Vraća se za nekoliko godina upravo kad umire biskup, nasljednik njegovog strica. Ovaj puta nije mogao pobjeći te postaje biskup. Od tada noći provodi moleći, a dane pomažući nevoljnima i šireći vjeru.

Prema narodnom vjerovanju, činio je i čudesa. Poput Isusa smiruje uzburkano more i zato je zaštitnik mornara. Svojim blagoslovom ozdravlja dijete kojem je zapela riblja kost u grlu, te ga nazivamo i zaštitnikom djece.

U svom životu uvijek se borio protiv nepravde i za ljubav prema bližnjemu u kojem je prepoznavao Boga. Iscrpljen pokorom i poslovima umire 6. decembra 343. te je pokopan u Miri, gdje se i danas nalazi sarkofag u koji je nekoć bilo položeno njegovo tijelo. Zbog turskih osvajanja tijelo mu je preneseno u italijanski grad Bari gdje se i danas nalaze njegove relikvije.