Akira Kurosawa: Japanski filmski režiser

mart 1910 – 6. septembar 1998) bio je japanski režiser. Smatra se jednim od najvažnijih i najuticajnijih filmskih stvaralaca u historiji kinematografije. Kurosawa je režirao 30 filmova u karijeri dugoj 57 godina. Kurosawa je pokazao hrabar, dinamičan stil, pod jakim uticajem zapadne kinematografije, ali se razlikovao od nje; bio je uključen u sve aspekte filmske produkcije.

Akira Kurosawa
黒澤 明
Kurosawa na setu Sedam samuraja 1953.
Rođenje	(1910-03-23) 23. mart 1910. Shinagawa, Tokio, Japan
Smrt	6. septembar 1998(1998-09-06) (88 godina) Setagaya, Tokio, Japan
Zanimanje	režiser, scenarist, producent, montažer
Godine aktivnosti	1936–1993.
Supružnik/ci	Yōko Yaguchi (1945–1985; do njene smrti)
Djeca	Kazuko Kurosawa (rođ. 1954–) Hisao Kurosawa (rođ. 1945–)
Roditelji	Isamu Kurosawa Shima Kurosawa

Kurosawa je ušao u japansku filmsku industriju 1936. godine, nakon kratke karijere kao slikar. Nakon godina rada na brojnim filmovima kao asistent režije i scenarista, debitovao je kao režiser 1943. godine, za vrijeme Drugog svjetskog rata, sa popularnim akcionim filmom "Sanshiro Sugata" (poznatiji kao Judo saga). Nakon rata, hvaljenim filmom "Pijani anđeo" 1948. godine, u kojem je Kurosawa dao glavnu ulogu dotad nepoznatom glumcu Toshiru Mifunu, je zacimentirao ugled režisera kao jedan od najvažnijih mladih filmskih stvaralaca u Japanu. Njih dvojica će surađivati u još 15 filmova. Njegova supruga Yoko Yaguchi je glumila u jednom od njegovih filmova.

Rashomon, koji je premijerno prikazan u Tokiju u augustu 1950. godine i u kojem je glumio Mifune, je postao 10. septembra 1951. godine dobitnik Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji i naknadno je pušten u Evropi i Sjevernoj Americi. Komercijalni i kritički uspjeh ovog filma otvorio je zapadno tržište filmovima iz japanske filmske industrije, što je dovelo do međunarodnog priznanja ostalih japanskih autora. Tokom 1950-ih i ranih 1960-ih, Kurosawa je režirao jedan film godišnje, uključujući i veliki broj visoko cijenjenih filmova kao što su "Ikiru" (1952.), "Sedam samuraja" (1954.) i "Yojimbo" (1961.). njegovi kasniji radovi uključuju filmove "Kagemusha" (1980.) i "Ran" (1985.). Nastavljao je osvajati nagrade, uključujući i Zlatnu palmu za "Kagemushu", više u inostranstvu nego u Japanu.

Godine 1990. dobio je Oscara za životno djelo. Od AsianWeek magazina i CNN-a je posthumno dobio nagradu kao "jedan od pet ljudi koji su najviše doprinijeli poboljšanju Azije u proteklih 100 godina".

Djetinjstvo i mladost (1910. - 1935.)

Kurosawa je rođen 23. marta 1910. godine u Oimachi u Omori okrugu u Tokiju. Njegov otac Isamu, član bivše samurajske porodice, radio je kao direktor srednje škole za tjelesni odgoj, dok je njegova majka Shima došla iz trgovačke porodice u Osaki. Akira je bio osmo i najmlađe dijete umjereno bogate porodice, sa četiri brata i tri sestre.^:17 Pored promocije fizičke vježbe, Isamu Kurosava je bio otvoren za zapadnu tradiciju i smatrao je pozorište i filmove obrazovnim vrlinama. On je ohrabrivao svoju djecu da gledaju filmove; mladi Akira je svoj prvi film pogledao u dobi od 6 godina.^:5-7 Važan formativni uticaj je bio njegov učitelj iz osnovne škole Tachikava, čija je progresivna obrazovna praksa zapalila u njegovom mladom učeniku prvu ljubav prema crtežu, a zatim interes za obrazovanje u cjelini.^:12-13 U ovo vrijeme, Akira je također studirao kaligrafiju i kendo mačevanje.^:16

Veliki uticaj u detinjstvu bio je i Heigo Kurosava (1906-1933), Akirin četiri godine stariji brat. Nakon velikog zemljotresa u Kantou 1923., Heigo je poveo trinaestogodišnjeg Akiru da vidi ruševine. Kada je mlađi brat želio da skrene pogled sa leševa ljudi i životinja razbacanih posvuda, Heigo mu je to zabranio, ohrabrujući Akiru da se suoči sa svojim strahovima tako što će se direktno suočiti s njima. Neki komentatori su sugerisali da je ovaj incident uticao na Kurosavinu kasniju umetničku karijeru, pošto je reditelj rijetko oklijevao da se suoči sa neprijatnim istinama u svom radu.^:51-52:302

Heigo je bio akademski talentovan, ali ubrzo nakon što nije uspio da osigura mjesto u najvažnijoj srednjoj školi u Tokiju, počeo je da se odvaja od ostatka porodice, koncentrišući svoje interesovanje za stranu književnost.^:17 Kasnih 1920-ih, Heigo je postao benshi (narator nijemih filmova) u tokijskim kinima koji su prikazivali strane filmove i brzo stekao popularnost. Akira, koji je u ovom trenutku planirao da postane slikar,^:70-71 preselio se kod njega, a dva brata su postala nerazdvojna.^:19 Uz Heigovo vodstvo, Akira je nezasitno gledao filmove, te pozorišne i cirkuske predstave,^{:72-74, 83} dok je izlagao svoje slike i radio za ljevičarsku proletersku ligu umjetnika. Nije bio u stanju da zaradi dovoljno za život od svoje umjetnosti, a kako je većinu proleterskog pokreta počeo doživljavati kao „stavljanje neispunjenih političkih ideala na platno“, izgubio je entuzijazam za slikarstvo.^:77

• Sanshiro Sugata (1943)
• The Most Beautiful (1944)
• Sanshiro Sugata Part II aka Judo Saga 2 (1945)
• They Who Step on the Tiger's Tail (1945)
• No Regrets for Our Youth (1946)
• One Wonderful Sunday (1946)
• Drunken Angel (1948)
• The Quiet Duel (1949)
• Stray Dog (1949)
• Scandal (1950)
• Rashomon (1950)
• The Idiot (1951)
• Ikiru aka To Live (1952)
• The Seven Samurai (1954) (sedam samuraja)
• Record of a Living Being aka I Live in Fear (1955)
• The Throne of Blood aka Spider Web Castle (1957)
• The Lower Depths (1957)
• The Hidden Fortress (1958)
• The Bad Sleep Well (1960)
• Yojimbo aka The Bodyguard (1961)
• Sanjuro (1962)
• High and Low aka Heaven and Hell (1963)
• Red Beard (1965)
• Dodesukaden (1970)
• Dersu Uzala (1975)
• Kagemusha aka Shadow Warrior (1980)
• Ran (1985)
• Dreams aka Akira Kurosawa's Dreams (1990)
• Rhapsody in August (1991)
• Madadayo aka Not Yet (1993)

AMERIČKA FILMSKA AKADEMIJA

• 1975- Najbolji strani film Dersu Uzala
• 1990- Počasni oskar za životno djelo

FILMSKI FESTIVAL U BERLINU

• 1959- Najbolja režija The Hidden Fortress (1959)

BRITANSKA FILMSKA AKADEMIJA

• 1980- Najbolja režija Kagemusha

FRANCUSKA FILMSKA AKADEMIJA

• 1980- Najbolji strani film Kagemusha

FILMSKI FESTIVAL U KANU

• 1980- Najbolji film Kagemusha

NATIONAL BOARD OF REVIEW

• 1951- Najbolja režija Rashomon
• 1985- Najbolja režija Ran

UDRUŽENJE KRITIČARA NJU JORKA

• 1985- Najbolji strani film Ran

VENECIJANSKI FILMSKI FESTIVAL

• 1951- Najbolji film Rashomon
• 1954- Najbolja režija Sedam samuraja
• 1982- Počasna nagrada za životno djelo

• Akira Kurosawa Novosti i informacije (en)
• Senses of Cinema: Great Directors Critical Database
• Profile at Japan Zone
• Akira Kurosawa Database
• Bohème Magazine Arhivirano 27. 9. 2007. na Wayback Machine Ikiru: The Art of Living
• Japanese Film - Kurosawa
• Great Performances: Kurosawa (PBS) Arhivirano 24. 1. 2007. na Wayback Machine