Un elfenn gimiek eo ar bismut ; Bi eo e arouez kimiek, 83 e niver atomek ha 208,98 e dolz atomek.
Ur metal paour eo, par d'an arsenik ha d'ar stibiom.
Bismut | ||||
---|---|---|---|---|
Plom – Bismut – Poloniom | ||||
| ||||
Perzhioù hollek | ||||
Niver atomek | 83 | |||
Rummad kimiek | Metaloù paour | |||
Strollad | 15 | |||
Trovezh | 6 | |||
Bloc'h | p | |||
Tolz atomek | 208,98040 | |||
Aozadur elektronek | ||||
[Xe] 4f14 5d10 6s2 6p3 Dasparzh an elektronoù : 2, 8, 18, 32, 18, 5 | ||||
Perzhioù atomek | ||||
Niver oksidadur | +3 (Oksidenn drenkennek skañv) | |||
Tredanleiegezh | 1,90 (Skeul Linus Pauling) | |||
Gremmoù ionadur | 1 : 702,943 kJ/mol 2 : 1 611,593 kJ/mol 3 : 2 466,163 kJ/mol 4 : 4 370,782 kJ/mol 5 : 5 403,174 kJ/mol 5 : 8 519,648 kJ/mol | |||
Skin atomek | 207 pm | |||
Skin kenamsav | 150 pm | |||
Skin Van der Vaals | 207 pm | |||
Perzhioù fizikel | ||||
Arvez | Kaled | |||
Douester (≈20 °C) | 9 803 g/cm3 | |||
Teuzverk | 271,406 °C | |||
Bervverk | 1 564 °C | |||
Tredanharzusted | 129 nΩ•m (e 20 °C) | |||
Neuz an elfenn | ||||
1 cm3 eo ec'honad an diñs bismut | ||||
E dibenn ar XIVvet kantved pe e deroù ar XVvet kantved e voe kavet ar bismut, gant un alkimiour dianav. Pelloc'h er XVvet kantved e voe kendeuzet ar bismut gant plom da fardañ arouezennoù-moullañ ; boestoùigoù evit ar bravigoù a voe graet gant ar c'hendeuzad-se ivez.
Dre m'eo pounner hag aes da deuziñ e veze droukvesket ar bismut gant ar plom alies.
E 1546 ez embannas ar skiantour sakson Georg Pawer (Georgius Agricola) en e levr De Natura Fossilium e vije daou vetal eus ar bismut hag ar plom, ar pezh a voe skrivet adarre gant an apotiker prusian a orin polonat Caspar Neumann e deroù ar XVIIvet kantved, ha prouet e 1753 gant ar c'himiour gall Claude-François Geoffroy dre e hiniennekaat a-douez ar plom.
Bisemutum e oa ar stumm latin bet skrivet gant Georgius Agricola e 1530, hep mar diwar e droidigezh eus un termen teknikel bet arveret gant micherourien ar mengleuzioù. Bismuth, Wis(s)muth e oa ganto, marteze eus Weiß Mass, "tolz gwenn".
Bismut zo bet kavet e dornell arem un tumi, ur gontell he lavnenn hanter-ront a veze implijet gant Inkaed Machu Pikchu war-dro ar XVvet kantved ; 18 % a vismut kendeuzet gant staen zo aet da ober an arem-se. Dre ma n'eus bet kavet mengleuz ebet e kreder e kavent bismut glan en natur.
War-dro div wezh muioc'h a vismut eget a aour a gaver en douar, e kailhoù bismutinit Bi2S3 ha bismit Bi2O3 pergen.
Estreget mengleuzioù zo, pa c'haller kenderc'hañ bismut dre buraat kailhoù plom, kouevr, staen, molibden pe c'hoazh wolfram.
Kementad (t) | Dregantad | |
---|---|---|
Sina | 6 000 | 70,58 |
Perou | 1 100 | 13 |
Mec'hiko | 1 000 | 11,8 |
Bolivia | 100 | 1,2 |
Kanada | 100 | 1,2 |
Sammad ar 5 Stad | 8 300 | 97,78 |
Broioù all | 200 | 2,22 |
Sammad er bed | 8 500 | 100,0 |
Ur metal liv an argant un arliv roz dezhañ eo ar bismut. Liesliv e teu pa vez lezet en aer, pep strinkenn o teuler ul liv dibar hervez tevder ar gwiskad oksidenn a zo warni. Puzuilh eo, hag aes da valañ.
An danvez disgwarellekañ eo ar bismut : pa vez lakaet en ur gwarellvaez e krou un enep-gwarellvaez.
Evel an dour H2O ez eo douesoc'h ar bismut en e stumm dourek eget en e stumm kalet.
Stabil e chom ar bismut en aer mouest pe sec'h en 20 °C ; ur flammenn c'hlas ha moged melen a zeu anezhañ pa vez lakaet da zeviñ en oksigen.
Izotop | % en natur | Hanter-vuhez |
---|---|---|
207Bi | kevanaozet | 31,55 bloavezh |
208Bi | kevanaozet | 3,68 x 105 bloavezh |
209Bi | 100 | 1,90 x 1019 bloavezh |
210Bi | louc'hoù | 5,012 devezh |
Kimiezh | Elfennoù kimiek |
---|
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv • Taolenn beriodek |
This article uses material from the Wikipedia Brezhoneg article Bismut, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Danvez a c'haller implijout dindan CC BY-SA 4.0 nemet ha notet e vefe ar c'hontrol. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Brezhoneg (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.