Cobol: мова праграмавання

Гэта імператыўная, працэдурная і, пачынаючы з 2002 года, аб’ектна-арыентаваная мова. COBOL выкарыстоўваецца пераважна ў сферы бізнесу, у фінансавых і адміністрацыйных сістэмах кампаній і ўрадаў. Да гэтага часу шырока выкарыстоўваецца ў састарэлых дадатках, разгорнутых на вялікіх ЭВМ, для такіх задач, як буйнамаштабная пакетная і транзакцыйная апрацоўка даных. Але праз зніжэнне папулярнасці і выхаду на пенсію дасведчаных праграмістаў на COBOL, праграмы пераносяць на новыя платформы, перапісваюць на сучасныя мовы, або замяняюць праграмнымі пакетамі. Цяперашняе праграмаванне на COBOL у большасці зводзіцца да падтрымкі наяўных дадаткаў.

Мова COBOL была распрацавана ў 1959 годзе, у асацыяцыі КОДАСІЛ (англ.: CODASYL) пад уплывам Грэйс Хопер, якую часам памылкова называюць «маці COBOL», і была часткова заснавана на яе папярэдняй працы па праектаванні мовы праграмавання. Мова з’явілася ў рамках намаганняў Міністэрства абароны ЗША па стварэнні пераноснай мовы праграмавання для апрацоўкі даных. У якасці часовай меры, міністэрства абароны неадкладна прымусіла вытворцаў камп’ютараў стварыць гэту мову, што прывяло да яе шырокага распаўсюджання. Мова была стандартызавана ў 1968 годзе і з таго часу перагледжана чатыры разы. Пашырэнні ўключаюць падтрымку структурнага і аб’ектна-арыентаванага праграмавання. Цяперашні стандарт — ISO/IEC 1989:2014.

COBOL мае сінтаксіс, падобны да англійскай мовы, які быў распрацаваны, каб быць самадакументаваным і добра чытэльным. Тым не менш, мова шматслоўная і выкарыстоўвае больш за 300 зарэзерваваных слоў. У адрозненне ад зараз распаўсюджанага сціслага сінтаксісу y = x;, COBOL мае больш англападобны сінтаксіс (у дадзеным выпадку, MOVE x TO y). Код у COBOL падзелены на чатыры часткі (ідэнтыфікатары, асяроддзе, даныя і працэдуры), якія змяшчаюць цвёрдую іерархію раздзелаў, параграфаў і выказванняў. Не маючы вялікай стандартнай бібліятэкі, стандарт вызначае 43 выказванні, 87 функцый і толькі адзін клас.

Акадэмічныя навукоўцы ў галіне інфарматыкі былі большай часткай незацікаўлены ў бізнес-дадатках, калі COBOL ствараўся, і не ўдзельнічалі ў яе распрацоўцы; мова практычна распрацавана з нуля, як камп’ютарная мова для бізнесменаў, з акцэнтам на ўвод і вывад, у якіх даныя разглядаюцца толькі як лічбы і радкі тэксту. COBOL крытыкавалі на працягу ўсяго яго існавання за такія рысы, як шматслоўе, працэс праектавання і благую падтрымку структурнага праграмавання, якія прывялі да маналітных і незразумелых праграм.

Прыклад напісання праграмы Hello world у сучаснай імплементацыі COBOL:

       IDENTIFICATION DIVISION.        PROGRAM-ID. hello-world.        PROCEDURE DIVISION.            DISPLAY "Hello, world!"            . 

Вышэйпададзены прыклад актуальны менавіта для сучаснай імплементацыі COBOL. Насамрэч прыклад праграмы «Hello, World!» быў упершыню апублікаваны ў 1978 годзе ў кнізе «Мова праграмавання C» і на той момант тэарэтычна мог быць створаны для COBOL на перфакарце ў наступным выглядзе:

//COBUCLG  JOB (001),'COBOL BASE TEST',                                 00010000 //             CLASS=A,MSGCLASS=A,MSGLEVEL=(1,1)                        00020000 //BASETEST EXEC COBUCLG                                                 00030000 //COB.SYSIN DD *                                                        00040000  00000* VALIDATION OF BASE COBOL INSTALL                                00050000  01000 IDENTIFICATION DIVISION.                                         00060000  01100 PROGRAM-ID. 'HELLO'.                                             00070000  02000 ENVIRONMENT DIVISION.                                            00080000  02100 CONFIGURATION SECTION.                                           00090000  02110 SOURCE-COMPUTER.  GNULINUX.                                      00100000  02120 OBJECT-COMPUTER.  HERCULES.                                      00110000  02200 SPECIAL-NAMES.                                                   00120000  02210     CONSOLE IS CONSL.                                            00130000  03000 DATA DIVISION.                                                   00140000  04000 PROCEDURE DIVISION.                                              00150000  04100 00-MAIN.                                                         00160000  04110     DISPLAY 'HELLO, WORLD' UPON CONSL.                           00170000  04900     STOP RUN.                                                    00180000 //LKED.SYSLIB DD DSNAME=SYS1.COBLIB,DISP=SHR                            00190000 //            DD DSNAME=SYS1.LINKLIB,DISP=SHR                           00200000 //GO.SYSPRINT DD SYSOUT=A                                               00210000 //                                                                      00220000