Нью-Мексіка (англ.: New Mexico, ісп.: Nuevo México, нав.: Yootó Hahoodzo) — штат на Паўднёвым Захадзе Злучаных Штатаў Амерыкі.
З насельніцтвам больш за 2 мільёны жыхароў займае 36-е месца паводле колькасці насельніцтва, а з плошчай у 314,900 км² з'яўляецца пятым паводле плошчы і пятым паводле шчыльнасці насельніцтва сярод усіх 50-ці штатаў краіны. Адзін з Горных штатаў і адзін са штатаў Чатырох кутоў (разам з Ютай, Каларада і Арызонай). Сталіцай і культурным цэнтрам з'яўляецца Санта-Фэ, а найбуйнейшым горадам — Альбукерке. З-за свайго геаграфічнага становішча у паўночнай і ўсходняй частках штата больш халодны і альпійскі клімат, а ў паўднёвай і заходняй — больш цёплы, арыдны клімат.
Нью-Мексіка | |||||
---|---|---|---|---|---|
англ.: State of New Mexico | |||||
| |||||
Краіна | |||||
Гімн | O Fair New Mexico[d], Así Es Nuevo Méjico[d], Land of Enchantment[d], New Mexico -- Mi Lindo Nuevo México[d] і Under New Mexico Skies[d] | ||||
Уваходзіць у | |||||
Адміністрацыйны цэнтр | |||||
Дата ўтварэння | 6 студзеня 1912 | ||||
Кіраўнік | Мішэль Лухан-Грышэм[d] | ||||
Насельніцтва |
| ||||
Плошча |
| ||||
Часавы пояс | UTC-7 і Амерыка/Дэнвер[d] | ||||
Код ISO 3166-2 | US-NM | ||||
Афіцыйны сайт (англ.) | |||||
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Эканоміка Нью-Мексіка заснаваная на здабычы нафты і іншых карысных выкапняў, багарным земляробстве, жывёлагадоўлі, лесаапрацоўцы і рознічным гандлі. Станам на 2016 год валавы ўнутраны прадукт (ВУП) штата складае больш за $93 мільярды (37-е месца сярод штатаў), а ВУП на душу насельніцтва — $41,559 (39-е месца сярод штатаў).
На поўначы Нью-Мексіка мяжуе з Каларада, мяжа праходзіць па 37-й паралелі паўночнай шыраты. На ўсходзе — з Аклахомай па мерыдыяне 103° заходняй даўгаты і Тэхасам, на поўдні — з Тэхасам і мексіканскімі штатамі Чыўаўа і Санора, на захадзе — з Арызонай па даўгаце 109° 03' заходняй даўгаты.
Ландшафт штата разнастайны — ад шырокіх пустыняў і парэзаных лававых палёў да высокіх снежных горных пікаў. Праз цэнтральную частку штата праходзяць хрыбты Скалістых гор — Сан-Хуан і Сангрэ-дэ-Крыста. На захадзе размешчана плато Каларада, на ўсходзе — Вялікія раўніны і плато Лана-Эстакада. Галоўныя рэкі штата — Рыа-Грандэ і яе прыток Пекас.
Тэрыторыя штата падзелена на 33 акругі (анг. county).
Судовая сістэма штата Нью-Мексіка ўключае Вярхоўны суд, Апеляцыйны суд, 13 раённых судоў, адзін сталічны суд, 54 міравыя суды, адзін суд па спадчынных справах і 81 муніцыпальны суд.
Вярхоўны суд штата складаецца з пяці суддзяў і размешчаны ў Санта-Фэ. Гэта суд апошняй інстанцыі, які ажыццяўляе кантроль над усімі ніжэйшымі судамі і адвакатамі, якія маюць ліцэнзіі ў штаце. А таксама гэты суд ажыццяўляе абавязковую апеляцыйную юрысдыкцыю па крымінальных справах, якія караюцца пажыццёвым зняволеннем або смяртонай карай. Усяго ў судах штата старшынствуюць 311 суддзяў.
У 2018 годзе бюджэт судовай улады складаў $6,082,200. Гэта толькі 2,63 % ад агульнага аперацыйнага бюджэту штата.
Паводле звестак Бюро эканамічнага аналізу, у 2003 г. ВУП штата склаў $ 57 млрд. Тут ёсць прадпрыемствы сельскай гаспадаркі, развіта ірыгацыя. Значная роля турызму і сферы абслугоўвання.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Нью-Мексіка, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.