Літарату́рныя жа́нры (фр.: genre, ад лац.: genus — род, від) — устойлівыя разнавіднасці літаратурных твораў, што склаліся ў працэсе гістарычнага развіцця літаратуры.
Нярэдка ў гэтым значэнні ўжываецца паняцце літаратурны від. У аснове кожнага жанра ляжыць пэўны характар адлюстравання жыцця, які выяўляецца ў адпаведнай форме твораў.
Кожны з трох асноўных родаў (эпас, лірыка, драма) мае свае жанры. Напрыклад, да эпічнага роду адносяцца раман, аповесць, апавяданне, навела, да лірычнага — песня, гімн, эпіграма, дыфірамб, ода, эпітафія, раманс і інш., да драматычнага — трагедыя, камедыя, драма.
Эпічныя жанры адрозніваюцца адзін ад аднаго ступенню складанасці жыццёвага матэрыялу, працягласцю адлюстравання часу дзеяння, шырынёй ахопу з’яў рэчаіснасці, лірычныя — асаблівасцямі адлюстраваных у іх перажыванняў, пачуццяў, драматычныя — характарам жыццёвага матэрыялу і адносін аўтара да гэтага матэрыялу.
Існуюць таксама «змешаныя» жанры, у якіх спалучаны прыкметы розных родаў, напрыклад, ліра-эпічныя жанры (паэма, балада). Многія жанры маюць у сабе элементы розных родаў (у рамане можа прысутнічаць лірычны або драматычны элемент, у драме — эпічны і г.д.).
Пры характарыстыцы мастацкіх твораў вызначэнне жанру можа быць недастатковым, таму акрамя паняцця «жанр» ужываецца і тэрмін «жанравая форма», які выяўляе больш прыватныя асаблівасці твора. Так, жанр рамана можа мець разнавіднасці: філасофскі, гістарычны, прыгодніцкі, дэтэктыўны і інш.
Жанравая сістэма беларускай літаратуры такая, як і ў іншых еўрапейскіх літаратурах. Аднак некаторыя жанры, выкліканыя спецыфічнымі ўмовамі яе развіцця, ужо зніклі (напрыклад, гутаркі), з’явіліся новыя (драматычная паэма).
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Літаратурныя жанры, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.