Лісабон (парт.: Lisboa; /liʒ'boɐ/) — сталіца Партугаліі, з'яўляецца таксама галоўным портам краіны.
Горад Лісабон Lisboa
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Горад займае выгаднае становішча на паўднёва-заходнім узбярэжжы Пірынейскага паўвострава, у шырокім вусці ракі Таха, за 15 км ад Атлантычнага акіяна. Раёны горада распасціраюцца ўздоўж лісабонскага ўзбярэжжа, якое цягнецца ад рачнога вусця да пляжаў Алентэжу. Сучасныя вышынныя будынкі мегаполіса бліжэй да ўскраін змяняюцца маляўнічымі рыбацкімі хацінамі, аб’яднанымі ў невялікія пасёлкі. Узімку сярэдняя тэмпература +9 °C, улетку +24 °C. Наваколлі Лісабона багатыя расліннасцю, сярод якой: прыморская хвоя, эўкаліпт, вечназялёныя хмызнякі (маквісы).
Лісабон — найбуйнейшы горад Партугаліі. У ім пражывае больш 564 477 (2001) жыхароў, а ў агламерацыі Вялікі Лісабон — каля 2,6 млн, што складае амаль чвэрць насельніцтва дзяржавы. Сталіца Партугаліі — шматнацыянальны горад, 97 % яго насельніцтва складаюць партугальцы, 3 % — замежныя грамадзяне. Практычна ўсё насельніцтва сталіцы вызнае каталіцызм, але ў цяперашні час гараджане ўсё радзей наведваюць храмы. Акрамя таго, у Лісабоне маецца юдзейская абшчына, у якой налічаецца нешматлікім больш 1 тыс. вернікаў.
Лісабон — горад з багатай гісторыяй, якая налічвае больш 20 стагоддзяў. У старажытных крыніцах ён упершыню згадваецца ва II стагоддзі да н.э. як буйное паселішча іберыйскага племя лузітан. Выгаднае ў эканамічным плане размяшчэнне спрыяла хуткаму росту горада. У канцы II стагоддзя да н.э. горад быў захоплены Рымскай імперыяй, і колішнія традыцыі і мовы зніклі. У 714 ад рымлян горад перайшоў арабскім халіфам і знаходзіўся пад іх уладай больш трох стагоддзяў, пасля чаго французскія рыцары падчас войнаў супраць мусульман (Рэканкіста) адваявалі горад. У 953 Ардонью III перабіў мусульманскі гарнізон Лісабона. У 1147 горад быў адваяваны ў арабаў, а сталіцай Партугаліі стаў толькі ў 1256. У 1384 горад чатыры месяцы трымалі ў аблозе кастыльскія войскі.
Лісабон праіснаваў адносна мірна да 1 лістапада 1755, калі ў выніку моцнага землетрасення быў разбураны да заснавання. Аднавілі яго толькі да канца XVIII ст. Адноўлены горад стаў аб'ектам увагі Напалеона Банапарта, і ў 1807 яго войска ўзяло горад, адбіты горад быў у 1811. У наступныя гады Лісабон неаднаразова станавіўся арэнай сутыкнення розных палітычных інтарэсаў, спакой наступіў толькі пасля Другой сусветнай вайны.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Лісабон, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.