Карачы

З насельніцтвам ад 12 млн да 18 млн. чалавек Карачы з’яўляецца адным з найбуйнейшых гарадоў свету па колькасці насельніцтва і 4-й найбуйнейшай агламерацыяй у свеце. Гэта галоўны фінансавы, банкаўскі, прамысловы і гандлёвы цэнтр Пакістана. Тут размешчаны найбуйнейшыя карпарацыі краіны, марское суднаходства, тэкстыльная і аўтамабільная прамысловасць; індустрыя забаў, мастацтва, моды і рэкламы; выдавецкая дзейнасць, распрацоўка праграмнага забеспячэння і медыцынскія даследаванні. Горад з’яўляецца буйным цэнтрам вышэйшай адукацыі ў Паўднёвай Азіі і ў ісламскім свеце.

Горад Карачы урду: کراچی англ.: Karachi сіндхі: ڪراچي Герб Краіна  Пакістан Каардынаты HGЯO Кіраўнік Murtaza Wahab[d] Заснаваны 1729 Плошча 3530 км² Вышыня цэнтра 8 м Насельніцтва ▼14 910 352 чал. (2017) Шчыльнасць 3740,89 чал./км² Часавы пояс UTC+5 Тэлефонны код 021 Паштовыя індэксы 74000–75900 Аўтамабільны код KA і KC Афіцыйны сайт karachicity.gov.pk (англ.) Карачы на карце Пакістана

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Карачы быў першай сталіцай незалежнай дзяржавы Пакістан (да пераносу сталіцы ў Равалпіндзі ў 1958 годзе). Порты Карачы і Касім — адны з самых буйных і ажыўленых портаў на Індыйскім акіяне.

Пасля здабыцця незалежнасці Пакістанам, насельніцтва горада рэзка ўзрасло, бо сотні тысяч урдумоўных мігрантаў з Індыі, Усходняга Пакістана і іншых частак Паўднёвай Азіі перасяліліся ў Карачы.

Плошча горада роўная 3 527 км², што амаль у чатыры разу больш, чым плошча Ганконга. Мясцовыя жыхары завуць Карачы — «Горад Агнёў» (урду: روشنیوں کا شہر), «Нявеста гарадоў» (урду: عروس البلاد) і «Горад Каіда» (урду: شہر قائد), бо тут нарадзіўся і быў пахаваны Мухамед Алі Джына, вядомы ў Пакістане пад ганаровым імем Каід-э-Азам, (англ.: Qaid-e-Azam, Вялікі правадыр), заснавальнік Пакістана, які зрабіў горад сталіцай абвешчанай дзяржавы.

У пачатку XVIII стагоддзя Карачы быў маленькай рыбацкай вёскай. Дзякуючы ўдаламу месцазнаходжанню і прыроднай абароне ад мусонаў, у 1795 годзе ў вёсцы быў узведзены ўмацаваны форт сіндхаў. У 1839 годзе Карачы быў захоплены брытанцамі, гэтая падзея стала пераломнай у гісторыі вёскі. Карачы стаў адным з галоўных марскіх партоў брытанцаў на Аравійскім моры, тут былі размешчаны вялікія вайсковыя часткі імперыі. Такім чынам, вёска ператварылася ў буйны горад, з развітой па тых часах інфраструктурай.

У 1843 годзе, паміж Карачы і Мултанам стаў плаваць параход (каля 500 км па рацэ Інд). У 1854 годзе на месцы старога порта, брытанцы пабудавалі сучасны. У 1861 годзе была пракладзена чыгунка з Карачы ў Котры. У 1864 годзе была ўсталявана прамая тэлеграфная сувязь з Лонданам. З адкрыццём Суэцкага канала ў 1869 годзе, роля Карачы ў рэгіёне вырасла і горад стаў паўнацэнным марскім портам. К 1873 году горад стаў эфектыўнай і добра кіраванай гаванню. Пасля таго як Пенджаб стаў жытніцай Індыі ў 1890-х гадах, роля Карачы яшчэ ўзрасла і ён стаў галоўным марскім портам рэгіёна.

Пасля Першай сусветнай вайны ў горадзе пачала развівацца сфера паслуг і прамысловасць. К 1924 году ў Карачы быў пабудаваны аэрадром, а ў 1936 годзе горад стаў сталіцай правінцыі Сіндзі.

Са стварэннем Пакістана ў 1947 годзе, Карачы стаў не толькі сталіцай і галоўным марскім портам маладой дзяржавы, але і цэнтрам прамысловасці, бізнесу і гандлю краіны. Нягледзячы на тое, што Равалпіндзі быў абраны часовай сталіцай у 1958 годзе, да таго як усе ўрадавыя ўстановы пераехалі ў Ісламабад да 1969 года, Карачы захоўваў свой статус бізнес-сталіцы Пакістана і прамысловага цэнтра. У наступным дзесяцігоддзі, дзякуючы развітой інфраструктуры і прамысловасці, у горад хлынула вялікая колькасць імігрантаў з сельскай мясцовасці і эмігрантаў з іншых краін, што амаль удвая павялічыла памер горада і садзейнічала вялікаму росту колькасці насельніцтва. Паколькі інфраструктура горада ўжо была перагружаная да мяжы, то адна трэць з гэтых, ізноў прыбылых эмігрантаў, была вымушана пасяліцца ў гарадскіх трушчобах, вядомых как Katchi Abadis. У трушчобах няма электрычнасці, вадаправода і каналізацыі. У 21 стагоддзі перанаселенасць стала самай вялікай праблемай горада.

У апошняй чвэрці 20 стагоддзя паток эмігрантаў прынёс з сабой вялізную хвалю гвалту ў горад. Злачыннасць у Карачы рэзка павялічылася, сталі адбывацца сутычкі на этнічнай глебе паміж карэнным народам горада (Сіндху) і імігрантамі з Індыі (мухаджырамі). Таксама рэзка ўзрасла колькасць цяжкіх злачынстваў, такіх як разбой і забойства. У 1992 годзе, калі сітуацыя з крыміналам у Карачы стала выходзіць з-пад кантролю, урад Пакістана ўвёў войскі ў горад, але гэтая ваенная кампанія так і не прынесла чаканых вынікаў. Горад па-ранейшаму адзін з самых крымінагенных у рэгіёне .

 

Карачы размешчаны на поўдні Пакістана, на ўзбярэжжы Аравійскага мора, пераважна на раўнінах, з узгоракамі на захадзе і паўвостравам Манора на поўдні. У паўднёва-ўсходняй частцы горада, у дэльце Інда, ёсць мангавыя дрэвы і ручаі. На паўночным захадзе горада знаходзіцца мыс Монзэ. Карачы размешчаны на вышыні 22 метраў над узроўнем мора. Праз горад працякае дзве ракі: Малір (з паўночнага ўсходу ў цэнтр) і Лаяры (з поўначы на ​​поўдзень). Ёсць таксама шмат іншых, драбнейшых рэк, якія працякаюць у заходніх і паўночных прыгарадах Карачы. Увесь адміністрацыйны раён Карачы займае плошчу 3527 км². З іх 591 км² (17 %), складае плошча самога горада. Астатнія 2936 км² (83 %) займаюць прыгарады і сельскія раёны, якія ўваходзяць у агламерацыю.

Геалогія

Шырокая Інда-Гангская нізіна ўпіраецца ў масіў Дэканскага пласкагор’я, утвораючы прагін, які пераходзіць у складкавыя горы і сфарміраваўся пад уздзеяннем седыментацыі. Карачы знаходзіцца ў засушлівай зоне каля Інда, на ўскрайку раўніны. Адзінымі крыніцамі вады тут, на заходнім ускрайку раўніны, з’яўляюцца кароткія рэкі, якія перарываюцца ірыгацыйнымі аазісамі, ды сам Інд, які працякае ў 40 км ад горада па шырокай рачной даліне.

На ўсім працягу адрэзка берага Індыйскага акіяна на ўсход ад Інда размешчаны багністыя саланчаковыя пустыні (Вялікі Катчскі Ран); у раёне дэльты Інда ўздоўж усяго ўзбярэжжа раскінуліся мангравыя зараснікі. Даліна Інда з’яўляецца адным з найважнейшых раёнаў баваўнаводства ў Паўднёвай Азіі. Карачы з’яўляецца галоўным пунктам вывазу дадзенай прадукцыі, а таксама важным вузлавым пунктам міжнародных авіяліній .

Клімат

У Карачы цёплы, трапічны і засушлівы клімат з нізкім сярэднім узроўнем выпадзення ападкаў (каля 250 мм у год), вялікая частка якіх выпадае падчас сезона мусонаў (ліпені-жніўні). Зіма мяккая і сухая, лета спякотнае і вільготнае, блізкае мора падтрымлівае ўзровень вільготнасці на высокім узроўні, таму халаднаваты марскі брыз суправаджае летнія месяцы. З-за высокай тэмпературы на працягу лета (ад 30 °C да 44 °C, з красавіка па жнівень), зімнія месяцы (з лістапада па люты), лічацца найлепшым часам для наведвання Карачы. У снежні і студзені ў горадзе ўсталёўваецца добрае надвор’е (у параўнанні з гарачым і вільготным летам), у чэрвені пачынаецца сезон дажджоў. У ліпені 1967 года выпаў рэкордны месячны ўзровень ападкаў — 429,3 мм . 7 жніўня 1953 года выпала рэкордная колькасць ападкаў за адны суткі, каля 278,1 мм, дождж ішоў не перастаючы, што ў выніку прывяло да буйной паводкі. 18 чэрвеня 1979 года была зарэгістравана самая высокая тэмпература ў Карачы, якая склала 47 °C, а самая нізкая 0 °C, была зарэгістравана 21 студзеня 1934 года.

 

Карачы з’яўляецца эканамічнай і фінансавай сталіцай Пакістана, аднак пачатак 2000-х гадоў быў адзначаны застоем у эканамічным развіцці горада, выкліканым агульнай палітычнай нестабільнасцю, міжэтнічнымі канфліктамі і ваеннымі дзеяннямі ў Пакістане. ВУП Карачы складае каля 20 % ад агульнага аб’ёму ВУП краіны.

Доля горада ў прамысловым сектары эканомікі Пакістана, складае прыкладна 30 %. Асноўная частка ВУП правінцыі Сіндзі прыпадае на долю Карачы. ВУП правінцыі Сaндзі, у працэнтах ад агульнага аб’ёму ВУП Пакістана, традыцыйна вагаецца ў раёне 28 %—30 %. Паводле даследаванняў PricewaterhouseCoopers, апублікаваных у 2009 годзе, у якіх удзельнічалі найбуйнейшыя гарады свету, ВУП Карачы склала 78 млрд. долараў. Паводле прагнозаў, ВУП Карачы складзе 193 млрд долараў ЗША да 2025 года, дзякуючы высокаму тэмпу росту эканомікі горада на 5,5 % штогод. Па гэтым паказчыку Карачы значна апярэджвае іншыя буйныя гарады — Лахор і Фейсалабад, ВУП якіх складае 40 млрд і 14 млрд адпаведна. Высокі ўзровень СУП Карачы абумоўлены яго магутнай вытворчай базай і развітым фінансавым сектарам. У горадзе вырабляюць тэкстыль, цэмент, сталь, развіта цяжкае машынабудаванне, хімічная і харчовая прамысловасць, банкаўская справа і страхаванне. У лютым 2007 года Сусветны банк вызначыў Карачы як самае спрыяльнае месца для бізнесу ў Пакістане.

Па дадзеных Федэральнага савета даходаў Пакістана ў 2006—2007 гадах, падатковыя і мытныя органы ў Карачы атрымалі зборы: 46,75 % ад прамых падаткаў, 33,65 % ад ускосных федэральных падаткаў і 23,38 % ад унутранага падатку з продажаў. Карачы атрымлівае 75,14 % падаткаў ад мытнай пошліны і 79 % падаткаў з продажаў на імпарт. Такім чынам, Карачы збірае значную частку (53,38 %) ад агульнай колькасці Федэральнага савета даходаў, з якіх 53,33 % прыпадаюць на мытныя пошліны і падатак на імпарт.

Большасць буйных замежных міжнародных карпарацый, якія дзейнічаюць у Пакістане, маюць свае штаб-кватэры ў Карачы. У горадзе прадстаўлена большасць дзяржаўных і прыватных банкаў Пакістана. Характэрна, што іх штаб-кватэры размешчаны на адной вуліцы; па дадзеных на 2001 год, амаль 60 % грашовых патокаў пакістанскай эканомікі праходзяць праз ўстановы, якя размешчаны на гэтай вуліцы. Фондавая біржа Карачы з’яўляецца найбуйнейшай фондавай біржай Пакістана, і, на думку многіх эканамістаў, іменна дзейнасць гэтай біржы забяспечыла 8 % прырост ВУП Пакістана ў 2005 годзе. Нядаўняя справаздача Credit Suisse пра фондавы рынак Пакістана сведчыць аб яго стабільным росце.

Карачы з’яўляецца аўтсорсінгавым цэнтрам Пакістана, тут развіты інфармацыйныя тэхналогіі і электронныя сродкі масавай інфармацыі. Call-цэнтры сталі прыцягваць інвестыцыі ад замежных кампаній, пры гэтым урад прыклаў намаганні для зніжэння падаткаў на цэлых 10 %, каб атрымаць замежныя інвестыцыі таксама і ў IT-сектары. Многія пакістанскія незалежныя тэле- і радыёстанцыі знаходзяцца ў Карачы, у тым ліку сусветна папулярныя: Business Plus, AAJ News, Geo TV, KTN, Sindh TV, CNBC Pakistan, TV One, ARY Digital, Indus Television Network, Samaa TV і Dawn News, а таксама некалькі мясцовых станцый.

У Карачы ёсць некалькі значных прамысловых зон, такіх як: Karachi Export Processing Zone, SITE, Korangi, Northern Bypass Industrial Zone, Bin Qasim і North Karachi, якія размешчаны на ўскраіне горада. У Karachi Expo Centre праводзіцца мноства рэгіянальных і міжнародных выставаў. Існуе шмат праектаў далейшага развіцця горада. Сярод праектаў, варта адзначыць кампанію Emaar Properties, якая прапануе інвесціраваць 43 млрд долараў у Карачы, дзеля развіцця вострава Бундал, размешчанага на адлегласці 49 км ад Карачы. Karachi Port Trust плануе інвесціраваць 20 млрд. рупій у будаўніцтва 593-метровага небаскроба — Port Tower Complex на беразе Кліфтана. Гэты небаскроб будзе ўключаць у сябе атэль, гандлёвы цэнтр, выставачны цэнтр і рэстаран з назіральнай галерэяй на панарамны від узбярэжжа і горада.

З’яўляючыся адным з найбольш хутка растучых гарадоў свету, Карачы сутыкаецца і з праблемамі, сярод якіх ёсць такія як: заторы на дарогах, забруджванне навакольнага асяроддзя, беднасць і вулічная злачыннасць. З-за гэтых праблем Карачы займае нізкія рэйтынгі ва ўзроўні добраўпарадкаванасці гарадоў: па дадзеных выдання The Economist, горад займае 129 месца сярод 132 гарадоў, а выданне BusinessWeek размясціла Карачы на ​​175 месца з 215 гарадоў у 2007 годзе (у параўнанні з 170 месцам у 2006 годзе).

Сярод жыхароў Карачы сустракаецца мноства этна-лінгвістычных груп з іншых частак Пакістана і ўцекачоў з розных краін свету. У канцы 19 стагоддзя ў горадзе налічвалася каля 105 000 чалавек з паступовым павелічэннем колькасці на працягу наступных некалькіх дзесяцігоддзяў, дасягнуўшы паказчыка ў больш чым за 400 000 чалавек напярэдадні незалежнасці Пакістана ў 1947 годзе. Бягучыя ацэнкі колькасці складаюць ад 12 да 18 млн чалавек. Насельніцтва горада, паводле ацэнак, расце прыкладна на 5 % у год (у асноўным за кошт унутранай міграцыі насельніцтва), у тым ліку прыкладна 45 000 працоўных-мігрантаў прыязджае ў горад кожны месяц з розных раёнаў Пакістана.

У цяперашні час найбуйнейшай этнічнай суполкай у горадзе з’яўляюцца мухаджыры. Большасць дамоў, кінутых індуістамі, былі прадастаўлены урадам Пакістана для размаўляючых на ўрду мусульманскіх мігрантаў, якія беглі з Індыі. Гэтых бежанцаў у Пакістане называлі мухаджырами, іх нашчадкі ў цяперашні час складаюць большасць насельніцтва Карачы. Апроч іх у горад прыбыла вялікая колькасць мусульман-пенджабцаў з Усходняга Пенджаба і мусульман Кашміра. Пуштуны родам з Хайбер-Пахтунхва і Паўночнага Белуджыстана ў цяперашні час з’яўляюцца другой па велічыні этнічнай групай горада. У Карачы пражывае 7 мільёнаў пуштунаў, у тым ліку каля 50 000 зарэгістраваных бежанцаў з Афганістана. У Карачы пражывае самая вялікая пуштунская суполка ў свеце, іх колькасць у горадзе значна больш, чым у спрадвечна пуштунских гарадах, такіх як Кандагар, Пешавар і Квета. Многія з пуштунаў пражываюць у Карачы на працягу дзесяцігоддзяў і, як следства, для іх асноўнай мовай зносін з’яўляецца урду і англійская (асабліва для багатых сем’яў).

Пасля інда-пакістанскай вайны 1971 года ў горад прыбылі тысячы перасяленцаў з Усходняга Пакістана (пасля снежня 1971 — незалежнай дзяржавы Бангладэш) бенгальцы з Бангладэш, і сёння ў Карачы пражывае да 2 млн выхадцаў з Бангладэш, званых у Пакістане Біхары, многія з якіх эмігрыравалі ў Пакістан ў 1980-х і 1990-х гадах і ў цяперашні час працуюць у якасці рыбакоў і рабочых. За імі ідуць ўцекачы з М’янмы і азіяцкія ўцекачы з Уганды. У горадзе таксама прысутнічаюць эмігранты з Ірана, былога Савецкага Саюза і Шры-Ланкі. Таксама ёсць невялікая абшчына сідзі (афрыканскай па паходжанні экватарыяльнай расава-этнічнай групы).

Да іншых значных этнічных меншасцей Карачы адносяцца белуджы (пераважна ў заходніх раёнах горада) і сіндхі (ва ўсходніх раёнах). Абшчыны армян і яўрэяў, якія ў каланіяльны перыяд былі вельмі шматлікімі і ўплывовымі, у цяперашні час скараціліся да некалькіх дзесяткаў чалавек.

Мовы

Паводле перапісу 1998 года, у Карачы распаўсюджаныя наступныя мовы: урду (48,52 %); панджабі (13,94 %); пушту (11,42 %); сіндхі (7,22 %); белуджская мова (4,34 %); сірайкі (2,11 %) і іншыя (12,4 %). У горадзе можна сустрэць носьбітаў дары, гуяраці, арабскай, персідскай і бенгальскай моў. Пры гэтым у сферы справаводства, бізнесе і сервісе шырока ўжываецца англійская мова, навыкі якой маюць практычна ўсе жыхары горада, якія маюць пачатковую адукацыю.

Рэлігія

Паводле перапісу 1998 года, рэлігійны склад насельніцтва горада выглядае наступным чынам: мусульмане (96,45 %); хрысціяне (2,42 %); індуісты (0,86 %); ахмадые (0,17 %) і іншыя (парсы, сікхі, бахаісты, іудзеі і будысты) (0,10 %). Да падзелу Брытанскай Індыі ў горадзе пражывала вялікая колькасць індуістаў і сікхаў, аднак пераважная іх большасць збегла ў Індыю (пры гэтым тысячы былі фізічна вынішчаны ў ходзе хваляванняў лета 1947 года). Падчас брытанскага валадарства ў Карачы бывалі прадстаўнікі многіх новых рэлігійных рухаў, напрыклад, М. Мантэсоры, там размяшчаўся Брахма Кумарыс Сусветны Духоўны Універсітэт.

Злачыннасць

У Карачы адбыўся шэраг вядомых тэрактаў: захоп самалёта ў 1986 годзе, забойства амерыканскага журналіста Дэніэла Перла ў 2002 годзе, тэрарыстычная атака на французскіх інжынераў, тэрарыстычны акт у 2007 годзе. Яшчэ шэраг злачынстваў быў арганізаваны групоўкай «Лашкар-Тайба». Карачы з’яўляецца найбуйнейшым цэнтрам міжнароднага гандлю гашышам і гераінам, да якой маюць дачыненне такія лідары наркабізнесу, як былы прэм’ер-міністр Афганістана Гульбедзін Хекматыяр.

22 мая 2011 года 13 чалавек загінулі пры нападзе баевікоў на базу авіяцыі ВМС ў Карачы.

•   Джакарта, Інданезія
•   Шанхай, Кітай
•   Порт Луі, Маўрыкій
•   Х’юстан, Тэхас, ЗША (2009)

• Беназір Бхута — прэм’ер-міністр Пакістана
• Маргарэт Локвуд — брытанская актрыса
• Абдул Сатар Эдхі — пакістанскі філантроп

• Універсітэт Карачы