Ангкор-Ват

З’яўляецца найбуйнейшым з калі-небудзь створаных культавых збудаванняў і адным з найважнейшых археалагічных помнікаў свету. Пабудаваны ў часы караля Сур’явармана II (1113—1150).

Славутасць
Ангкор-Ват
кхмер.: អង្គរវត្ត
HGЯO
Краіна	Камбоджа
Месцазнаходжанне	Сіемрэап
Архітэктурны стыль	кхмерская архітэктура[d] і дравідыйская архітэктура[d]
Скульптар	Сур’яварман II
Дата заснавання	XII стагоддзе
Аб’ект Сусветнай спадчыны
Angkor (Ангкор-Ват)
Спасылка	№ 668 у спісе аб’ектаў Сусветнай спадчыны (en)
Тып	Культурны
Крытэрыі	I, II, III, IV
Рэгіён	Краіны Азіі і Ціхага акіяна
Уключэнне	1992  (16-я сесія)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ангкор-Ват размешчаны за 5,5 км на поўнач ад сучаснага горада Сіемрэап, сталіцы аднайменнай правінцыі Камбоджы, і ўяўляе сабой частку храмавага комплексу, збудаванага ў раёне старажытнай сталіцы дзяржавы кхмераў, горада Ангкор. Ангкор займае плошчу ў 200 км²; нядаўнія даследаванні сведчаць аб тым, што яго плошча магла складаць каля 3000 км², а насельніцтва дасягала паўмільёна жыхароў, дзякуючы чаму ён быў адным з самых буйных чалавечых паселішчаў даіндустрыяльнай эпохі. Ангкор-Ват мае тры ўзроўні, якія ўяўляюць сабой шэраг прастакутных галерэй, навакольных адна іншую. У цэнтры, на самым высокім узроўні-дзіўнае будынак з некалькімі высокімі вежамі ў форме лотаса, якія дасягаюць 65 м вышынёй.

Першапачаткова прысвечаны богу Вішну, з пункту гледжання архітэктуры аб’ядноўвае тыпалогію індуісцкага храма-гары, які прадстаўляе міфічную гару Меру — месцазнаходжанне багоў — і тыпалогію галерэй, уласцівых архітэктуры позняга перыяду. Храм складаецца з трох канцэнтрычных прамавугольных будынкаў, вышыня якіх павялічваецца ў напрамку да цэнтра, па перыметры акружаных ровам з вадой, даўжыня якога складае 3,6 км, а шырыня — 190 м. Унутранае збудаванне мае пяць вежаў у форме лотаса; цэнтральная вежа ўзносіцца на 42 м над святыняй, агульная яе вышыня ад паверхні зямлі дасягае 65 м.

У XV стагоддзі быў часткова закінуты. Адкрыты для еўрапейскай цывілізацыі ў 1860 годзе. Намаляваны на сцягу Камбоджы.

 

 

Ангкор-Ват уяўляе сабой выразны прыклад архітэктуры кхмерскай імперыі, першыя храмы якой былі ўзведзены ў VI стагоддзі. Гэты гіганцкі храмавы комплекс быў пабудаваны кіраўніком Сур’яварманам II.

Ні капсула, закладзеная пры пачатку будаўніцтва, ні сучасныя надпісы са спасылкай на храм не былі знойдзеныя. Таму яго першапачатковая назва невядома. Але магчыма, храм быў вядомы як Varah Vishnu-lok (літаральна: Месцазнаходжанне Святога Вішну).

Мяркуюць, што праца па будаўніцтву храма была скончаная неўзабаве пасля смерці караля. Пры гэтым ўпрыгожанні некаторых з барэльефаў засталіся незавершанымі.

Ангкор-Ват, у адрозненне ад іншых храмаў Ангкор, хоць пасля XV стагоддзя не выкарыстоўваўся, тым не менш не быў цалкам закінуты. Ангкор-Ват быў захаваны збольшага дзякуючы рову, які даваў некаторую абарону ад замахаў з боку жыхароў джунгляў.

Адным з першых заходніх наведвальнікаў храма быў Антоніу да Мадалена, партугальскі манах, які наведаў яго ў 1586 годзе і сказаў, што «гэта такое незвычайнае збудаванне, што немагчыма апісаць яго пяром, тым больш што ён не падобны ні на адзін іншы будынак у свеце. У яго ёсць вежы і ўпрыгажэнні і ўсе тонкасці, якія чалавечы геній толькі можа сабе ўявіць». Аднак раней храм быў наведаны іншым партугальцам — негацыянтам Дыёгу ду Коўту, пуцявыя нататкі якога ўбачылі свет у 1550 годзе.

Комплекс быў «адкрыты» для еўрапейскай цывілізацыі ў 1860 годзе французскім падарожнікам Анры Муо, хоць вядома, што і да яго ў гэтых месцах былі еўрапейцы. Так, гадоў на пяць раней Ангкор наведаў французскі місіянер Шарль-Эміль Буево, апісаў свае назіранні ў дзвюх кнігах.

У 1970-я гады некаторыя будынкі і скульптуры комплексу пацярпелі ад актаў вандалізму з боку салдатаў Пол Пота. У 1992 годзе разам з іншымі будынкамі горада Ангкор быў узяты пад эгіду ЮНЕСКА. З’яўляецца галоўнай турыстычнай славутасцю Камбоджы.

 

 

Храм пабудаваны ў так званым ангкарыянскім стылі, характэрным для этапу сталасці і вытанчанасці на шляху развіцця кхмерскай архітэктуры, і нясе таксама рысы ўплыву індуісцкай архітэктуры.

Кхмерскія храмы не былі месцам сходу вернікаў, а служылі месцам пражывання багоў, і доступ у іх цэнтральныя будынкі быў адкрыты выключна прадстаўнікам рэлігійнай і палітычнай эліты. Ангкор-Ват адрознівае тое, што ён прызначаўся таксама для пахавання цароў.

Храм ўяўляе сабой прамавугольную канструкцыю памерам 1500 × 1300 м і займае плошчу 200 га, у тым ліку размешчаны па перыметры роў 190 м шырынёй. Комплекс складаецца з вялікага знешняга двара, агароджанага сцяной, і цэнтральнай платформы, на якой узведзены будынак з трох канцэнтрычных будынкаў, — сам храм.

 

• Ангкор
• Ангкор-Том
• Баён
• Сцяг Камбоджы
• Прамбанан