Шлях з варагаў у грэкі — назва асноўнага міжнароднага гандлёвага шляху Русі, які злучаў Паўночную Русь з Паўднёвай, Прыбалтыку і Скандынавію зь Бізантыяй.
Меў два асноўныя адгалінаваньні, першае — больш кароткае, з Балтыйскага мора ў раку Заходняя Дзьвіна, а зь яе некалькімі варыянтамі волакаў у Дняпро, або Бярэзіну, другі ішоў з Балтыйскага мора па рацэ Нява ў Ладаскае возера, затым па рацэ Волхаў у Ільменскае возера, далей па рацэ Ловаць і адтуль ужо волакам у Дняпро. Шлях з варагаў у грэкі быў зьвязаны зь іншымі воднымі шляхамі Русі — Прыпяцка-Бускім і Заходнедзьвінскім, якія выводзілі у Заходнюю Эўропу, Волскім, які выводзіў у Касьпійскае мора, а таксама з больш дробнымі ўнутранымі шляхамі.
Упершыню назва сустракаецца ў Аповесьці мінулых гадоў. Шлях паўстаў у канцы IX — пачатку X стагодзьдзяў і быў адным з асноўных фактараў утварэньня Русі. Найвялікшае значэньне меў у X — першай траціне XI стагодзьдзя. Паўднёвую яго частку добра ведалі бізантыйцы, паводле зьвестак Канстантына Барвянароднага (X ст.) крывічы і люнцыяне — славянскія плямёны, увясну сплаўлялі па дробных рэках ў Смаленск, Любеч, Чарнігаў вялікія (на 30—40 чал.) выдзяўбныя чаўны — аднадрэўкі, якія затым сплаўляліся па Дняпры ў Кіеў, дзе іх пераабсталёўвалі, загружалі таварам і адпраўлялі ўніз па Дняпры. Прайшоўшы 7 парогаў (найбуйнейшы Ненасыцецкі абыходзілі волакам), а таксама скалістае і вузкае месца Крарыйскую пераправу (дзе часта рабілі засаду печанегі), купцы спыняліся на выспе Хортыца, затым, усталяваўшы ў Дняпроўскім лімане на чаўнах марскія ветразі, плылі ўздоўж заходняга берага Чорнага мора да Царграду. У другой палове XI—XII стагодзьдзях у сувязі з раздробленасьцю Русі і тым, што ў выніку гэтага нізоўі Дняпра апанавалі качэўнікі, а таксама ў сувязі з узмацьненьнем гандлёвых сувязяў з Заходняй Эўропай шлях з варагаў у грэкі саступіў месца Прыпяцка-Бускаму і Заходнедзьвінскаму.
З поўдня па шляху вазілі: зь Бізантыі — віно, затаўкі, ювэлірныя і шкляныя вырабы, дарагія тканіны, абразы, кнігі, з Кіева — хлеб, розныя рамесныя і мастацкія вырабы, срэбра ў манэтах і іншае, з Валыні — шыфэрныя прасьніцы і іншае. З поўначы па шляху вазілі: са Скандынавіі — некаторыя віды зброі і вырабы мастацкага рамяства, з Паўночнай Русі — лес, футра, мёд, воск, з Прыбалтыйскіх земляў — бурштын.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Шлях з варагаў у грэкі, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.