Беларускі Арабскі Альфабэт

Белару́скі ара́бскі альфабэ́т - альфабэт, створаны ў XVI стагодзьдзі як сродак запісу беларускай мовы з дапамогай арабскай пісьменнасьці.

Ён складаецца з дваццаці васьмі графэм, зь некаторымі адрозьненьнямі ад звычайнага арабскага альфабэту:

  • Для гукаў «ж», «ч» і «п», якія адсутнічаюць у арабскай мове, выкарыстоўваліся цюрска-пэрсыдзкія графэмы


پ چ ژ
  • Для пазначэньня мяккіх гукаў «дз» і «ц» былі створаныя новыя графэмы
      ࢯ ࢮ
  • Для гуку «ў» не было створана асобнай графэмы, ён запісваўся гэтак жа, як і «у»:
و
 

Беларускі арабскі альфабэт выкарыстоўваўся літоўскімі татарамі, якія жылі на тэрыторыі Вялікага Княства Літоўскага. На працягу XIVXVI стагодзьдзяў яны перасталі карыстацца ўласнай мовай і пачалі карыстацца літоўскай (старабеларускай), але запісанай арабскімі літарамі. Вядомая спадчына гэтай традыцыі пісьменнасьці — гэта беларускія кнігі-кітабы. Існавалі і польскія тэксты, запісаныя арабскім пісьмом. Мяркуецца, яны зьявіліся не раней за XVII ст.

Табліца адпаведнасьці

Галосныя

Галосныя, як і ў клясычнай арабіцы, перадаюць агаласоўкамі над ды пад зычнымі. На пачатку слова галосны пісаўся над ці под аліфам. Часам пасьля галоснага пісалі адпаведны яму паўзычны (пасьля А, Е, Э — аліф, пасьля І, Ы — аліф максура, пасьля У ды О — ўаў.

Зычныя

Кірыліца Лацінка Арабіца
Кантэкстуальныя формы Ізаляваная
Канцавая Сярэдняя Пачатковая
Б б B b ـب ـبـ بـ ب
В в V v ـو و
Г г H h ـه ـهـ هـ ه
Ґ ґ G g ـغ ـغـ غـ غ
Д д D d ـد د
Дж дж Dž dž ـج ـجـ جـ ج
Дзь дзь Dź dź ـࢮ (Беларускі Арабскі Альфабэт )
Ж ж Ž ž ـژ ژ
З з Z z ض ـضـ ضـ ض
Зь зь Ź ź ـز ز
Й й J j ـى ـىـ ىـ ى
К к K k ـق ـقـ قـ ق
Кь кь Kj kj ـك ـكـ كـ ك
Л л, Ль ль Ł ł, L l ـل ـلـ لـ ل
М м M m ـم ـمـ مـ م
Н н, Нь нь N n, Ń ń ـن ـنـ نـ ن
П п P p ـپ ـپـ پـ پ
Р р R r ـر ر
С с S s ـص ـصـ صـ ص
Сь сь Ś ś ـث ـثـ ثـ ث
Т т T t ـط ـطـ طـ ط
Ть ть Tj tj ـت ـتـ تـ ت
Ў ў Ŭ ŭ ـو و
Ф ф F f ـف ـفـ فـ ف
Х х Ch ch ـح ـحـ حـ ح
Ц ц C c ـࢯ ـࢯـ ࢯـ (Беларускі Арабскі Альфабэт )
Ць ць Ć ć ـس ـسـ سـ س
Ч ч Č č ـچ ـچـ چـ چ
Ш ш Š š ـش ـشـ شـ ش
' ـعـ
ь

Лігатура

Кірыліца Лацінка Арабіца
Кантэкстуальныя формы Ізаляваная
Канцавая Сярэдняя Пачатковая
Ла ла, Ля ля Ła ła, La la ـلا لا

Крыніцы

Літаратура

  • Д-р Ян Станкевіч. Беларускія мусульмане і беларуская літаратура арабскім пісьмом. [Адбітка з гадавіка Беларускага Навуковага Таварыства, кн. I.] — Вільня : Друкарня Я. Левіна, 1933 ; Менск : Беларускае коопэрацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1991 [факсімільн.]. — 3-е выд.

Вонкавыя спасылкі

Tags:

Беларускі Арабскі Альфабэт Табліца адпаведнасьціБеларускі Арабскі Альфабэт КрыніцыБеларускі Арабскі Альфабэт ЛітаратураБеларускі Арабскі Альфабэт Вонкавыя спасылкіБеларускі Арабскі Альфабэт16 стагодзьдзеАрабскі альфабэтБеларуская мова

🔥 Trending searches on Wiki Беларуская (тарашкевіца):

Расейска-ўкраінская вайнаАзіяІнданэзіяУсеагульная энцыкляпэдыя Самуэля АргельбрандаАлесь Кажадуб30 красавікаСтатусбанкЖаночая рыфмаПаўночна-Заходні крайПарнаграфія ў ВугоршчынеШмоняЖывіляКруглянскі мост1877МайкрасофтЛацкая моваГейтартРэч ПаспалітаяВільгельмПаляшукЛюбарт (імя)ДзейнікЛюдміла РублеўскаяПарнаграфія ў сецівеГрамадзкі набытакБеларусыЯнка Купала2024КойданаўВольга БабковаПалесьсеІван МележМіхась ПазьнякоўУладзімер АнісковічАрубаАльгерд БахарэвічВіды сувязі словаўБеларускі Народны Фронт АдраджэньнеМаршы недармаедаўРагачоў1923Ляхавіцкі замакТыраспальГішпаніяДзеяслоўЗьмітрок Бядуля10 студзеняБаранавіцкі дзяржаўны ўнівэрсытэтГісторыя беларускай мовыМіхал Клеафас АгінскіМіхаіл ГуцарыеўКрыжПагоня (песьня)Расейская моваНацыяналізацыяЯўген ВалошынСэксуальнасьць чалавекаАхоўны статусШвэцыяВялікабрытаніяПесьня пра зубраСырвідВікіКарэйская моваПаўднёвы полюс🡆 More