Яўнут Гедзімінавіч, Яўнуці Гедзімінавіч (у праваслаўі Іван; 1301 — па 1366) — вялікі князь літоўскі (1341—1345).
Пачынальнік роду князёў Заслаўскіх.
Яўнут лац. Jaŭnut | |
Яўнут (уяўны партрэт) | |
вялікі князь літоўскі | |
1341 — 1345 | |
Папярэднік | Гедзімін |
Наступнік | Альгерд |
Асабістыя зьвесткі | |
Нарадзіўся | 1301 |
Памёр | па 1366 |
Бацька | Гедзімін |
Маці | Еўна Полацкая |
З апавяданьня Раўданскага рукапісу можна зразумець, што Яўнут быў названы ад імя сваёй маці Еўны Полацкай, як і Альгерд — ад імя сваёй маці Вольгі.
Імёны Явень (Евень), Яўны / Яўн гістарычна бытавалі ў Польшчы: Jawyen / Jawen (1410 год), Gyewyen (1465 год), Nicolai Jawnicz (1497 год), Nobilis Martinus Jawny (1473 год).
Варыянты імя князя ў гістарычных крыніцах: Оже я князь Еоунутий, и Кистютии, и Любарть (1352 год); vnd treib Jawnuten dorvs (Jawnut; Мэмарыял Вітаўта, 1390 год); Iwenynti, Jewynthi або Евнутіи (Летапісец вялікіх князёў літоўскіх); Евнутій (Наўгародзкі чацьверты летапіс); Евнутей (Сафійскі першы летапіс); Евнутей Гедимановичь (Ніканаўскі летапіс).
Паводле Раўданскага рукапісу, Яўнут нарадзіўся ў 1301 годзе і быў другім сынам Гедзіміна ад трэцяй жонкі Еўны Полацкай. Атрымаў ад бацькі ва ўдзел Ашмяны, Браслаў і Вількамір. Паводле тэстамэнту Гедзіміна, стаў вялікім князем па ягонай сьмерці ў канцы 1341 году. Знайшоў падтрымку толькі ў вялікай княгіні Еўвы і брата князя пінскага Нарымонта, большасьць братоў ігнаравалі яго і праводзілі самастойную палітыку.
Па сьмерці ў 1345 годзе Еўвы Альгерд і Кейстут учынілі супраць Яўнута змову, у выніку чаго ён трапіў у палон. Пазьней Яўнут уцёк з-пад варты і праз Смаленск прыбыў у Маскву да свайго швагра Сямёна Гордага, дзе прыняў праваслаўе. Быў першым князем-уцекачом, які шукаў падтрымку ў Маскве.
У 1347 годзе замірыўся з братамі, вярнуўся і атрымаў ва ўдзел Заслаўскае княства, у склад якога некаторы час уваходзіў Менск.
Папярэднік Гедзімін | Вялікі князь літоўскі 1341—1345 | Наступнік Альгерд |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Яўнут, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.