Юс Вялікі

Ѫ, ѫ (вялікі юс, па-баўгарску: Голям юс, Голяма носовка) — літара гістарычнае кірыліцы.

Ѫ
Ѫ
Кірыліца
А Б В Г Ґ Д Ђ
Ѓ Е Ё Є Ж Ѕ З
И І Ї Й Ј К Л
Љ М Н Њ О П Р
С Т Ћ Ќ У Ў Ф
Х Ц Ч Џ Ш Щ Ъ
Ы Ь Э Ю Я Ә Ӏ
Архаічныя літары кірыліцы
Ҁ Ѻ
Ѹ Ѡ Ѽ Ѿ
Ѣ Ѥ Ѧ
Ѫ Ѩ Ѭ Ѯ
Ѱ Ѳ Ѵ Ѷ
П̓ П̀ П́ П̧ П̑ Ԗ
Шматграфы
Дз Дж

Пазначала гук ɔ̃, які захаваўся ў некаторых словах беларускае мовы і сёньня. Выкарыстоўваецца ў царкоўнаславянскіх каляндарных табліцах. У даных табліцах там розныя гады адзначаюцца рознымі літарамі, у залежнасці ад таго, на які дзень прыпадае свята Вялікадня; вялікі юс адзначае тыя рэдкія гады, у якія Вялікдзень прыпадае на 24 красавіка: апошні раз гэта было ў 1888 годзе і зноў будзе толькі ў 2051 годзе.

У стараславянскім глагалічным альфабэце вялікі юс мае выгляд Юс Вялікі і лічыцца 36-й літарай па парадку, у кірыліцы выглядае як Юс Вялікі і займае 37-ю пазіцыю. Лічбавага значэння ні ў глагаліцы, ні ў кірыліцы не мае. Часам згадваецца пры пералічэнні літар царкоўнаславянскай азбукі; пры гэтым месца ў альфабэце можа быць розным (часта не толькі пасля юса малога, а адразу за Ю).

Назва «вялікі юс» умоўнае; з старажытнасці прыйшло толькі само слова «юс», якое выкарыстоўваецца ў цяперашніх назвах чатырох літар (Ѧ, Ѫ, Ѩ, Ѭ).

Вымаўленьне літары ѫ

Першапачаткова вялікі юс абазначаў насавы галосны [ɔ̃], які вымаўляўся прыкладна як гук [он]. З X—XI стст. насавое вымаўленне ва ўсходнеславянскіх і паўднёваславянскі мовах прапала: у агульнаўсходнеславянскай мове вялікі юс стаў пазначаць гук [у] і быў заменены на літару У: рѫка [ронка] — рука, дѫбъ [донб] — дубъ. У сучаснай беларускай мове літара «ѫ» не выкарыстоўваецца, але гукавое значэньне літары можна сустрэць у некаторых словах-атавізмах: парѫчы [парончы] — парончы, брѫза [бронза] — бронза, грѫка [ɣронка] — гронка, бѫдар ондар] — бондар, маѭтак [майонтак] — маёнтак, ксѭдз [ксьондз] — ксёндз.

Tags:

Баўгарская мова

🔥 Trending searches on Wiki Беларуская (тарашкевіца):

ЛюбоўЖывіляКордаваБывайце здаровыДразды (гурт)Лекі-адпаведнікіФэмінізацыя беларускай мовыПінскВячаслаў МолатаўПравілы беларускай артаграфіі і пунктуацыі (2008)Ку-клюкс-кланСэксВобласьць Войска ДанскогаБраніслаў ТарашкевічІван ГашпаравічX (сацыяльная сетка)Наваельня1988Рэжым ЛукашэнкіМэдаль Францішка СкарыныФлумінэнсі Рыю-дэ-ЖанэйруЗьдзецельскі раёнSakramantВэб-дызайнБругеДавойна ВісігердавічАрганізацыя Паўночнаатлянтычнай дамовыПаспалітае рушэньнеЭлектронная поштаTor BandГедымінас КіркіласЛетуваБеластоцкае ваяводзтваШыла (неадназначнасьць)БэрнардЭрыксанСтудзеньУправа КДБ па Гомельскае вобласьціКурляндыяАнілінгусАндрэй ДзенісюкАрцём ДоўбікРуды лесСонечная электрастанцыяМенскі завод колавых цягачоўАлесь КажадубВялікі Лёндан1 лістапада15 красавікаАзбука Морзэ15 лістападаCreative CommonsГір1877ПрыназоўнікПапаЭндр і ЛюараМенскі радыётэхнічны інстытутСусьветнае павуціньне403 да н. э.ГубэрнатарПрыметнік🡆 More