Эрзя́нская мова — фіна-вугорская мова мардоўскае падґрупы фіна-валжанскае ґрупы фіна-вугорскіх моваў, на якой размаўляе фіна-вугорскі народ эрзя.
Эрзянская мова | |
Эрзянь кель | |
Ужываецца ў | Расеі |
---|---|
Рэгіён | Мардовія |
Колькасьць карыстальнікаў | прыкладыя адзнакі ў межах 400-500 тыс. чал. |
Клясыфікацыя | Уральская сям'я |
Афіцыйны статус | |
Афіцыйная мова ў | Рэспубліцы Мардовія (Расея) |
Дапаможная мова ў | — |
Рэгулюецца | — |
Статус: | 5 Разьвіваецца[d] |
Пісьмо | кірыліца |
Коды мовы | |
ISO 639-1 | — |
ISO 639-2(Б) | myv |
ISO 639-2(Т) | myv |
ISO 639-3 | myv |
Распаўсюджаная на ўсходзе Рэспублікі Мардовія, а таксама ў іншых памежных рэґіёнах Расеі (Пензенскай вобласьці, Арэнбурскай вобласьці, Самарскай вобласьці, Ульянаўскай вобласьці ды Саратаўскай вобласьці).
Колькасьць носьбітаў макшанскае і эрзянскае мовы вылічыць і ўстанавіць дакладна вельмі цяжка з нагоды вузка распаўсюджанай этнічнае самасьвядомасьці сярод макшанаў і эрзянаў і традыцыйнасьці ўжываньня ў стаўленьні адначасова да двух народаў разам этноніму «мардва». Часта макшане й эрзяне ўказваюць сваю нацыянальнасьць як мардва, а сваю размоўную мову як мардоўскую (перапісы насельніцтва Расеі 2002 і 2010 гадоў).
У 2002 годзе пры перапісе насельніцтва Расеі прыкладна 610 000 чалавек указалі сваё валоданьне мардоўскай, макша-мардоўскай і эрзя-мардоўскай мовамі. Эрзянамі назвалі сябе прыкладна 84 000 чалавек.
Мова ўлучана ў Атляс зьнікаючых моваў паводле вэрсіі ЮНЭСКО.
Першыя запісы на мардоўскіх мовах адносяцца да канцу 17 ст., яны былі выкананы галяндзкім вандроўнікам Нікаляасам Вітсэнам. У сярэдзіне 19 ст. у выдадзеных макшанскіх і эрзянскай ґраматыках ужываўся лацінскі альфабэт, які засноўваўся на фанэтычным прынцыпе.
У 18 ст. эрзянская мова пачынае запісвацца расейскім альфабэтам, у гэтыя часы фіксуюцца рэліґійныя тэксты і слоўнікі. Першыя друкаваныя тэксты па-эрзянску датуюцца пачаткам 19 ст., у 1884 выйшаў першы эрзянскі лемантар.
У 1930 гадох на хвалі ўсесавецкае лацінізацыі быў уведзены агульны лацінскі альфабэт для макшанскае й эрзянскае моваў, які пазьней быў заменены на кірылічны.
Сучасны эрзянскі альфабэт зацьверджаны ў 1927 годзе, ён поўнасьцю аналяґічны макшанскаму. Раней у часы Расейскае імпэрыі, а таксама пры рэформах ґрафікі пры СССР у альфабэт дадаваліся дадатковыя літары, якія пазьней былі скасаваны.
А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | О о |
П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц |
Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Э э | Ю ю |
Я я |
Эрзянская мова падзяляецца на 5 дыялектаў: заходні, паўднёва-ўсходні, паўночна-заходні, цэнтральны і шокшынскі.
Эрзянская мова зьяўляецца дзяржаўнай мовай рэспублікі Мардовія нароўні з макшанскай і расейскай мовамі. На мясцовым радыё Вайгель і тэлевізіі існуе вызначаная доля вяшчаньня па-эрзянску й макшанску.
Па-эрзянску выдаюцца ґазэты «Эрзянь правда», «Эрзянь Мастор», а таксама часопіс «Сятко».
Вікіпэдыя мае вэрсію эрзянскай мовай |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Эрзянская мова, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.